Vận dụng PISA đánh giá chất lượng học tập môn toán ở các trường phổ thông

VẠN UỤNIi HISH UANH lilHIỈHHILUUNli IIỊMi IẠH MUN IM

ồ CÁC TRƯỜNG Pliổ THÔNG

TS. NGUYỄN DANH NAM* - NGUYỄN ĐỨC THÀNH**

1. Toán học có liên quan chặt chẽ với thực tiễn vả

có ứng dụng rộng rãiỉrong nhiều lĩnh vực khác nhau

của khoa học, công nghệ, sản xuất và đời sống xã

hội hiện đại. Vì vậy, việc dạy cho học sinh (HS)

phương pháp sử dụng công cụ của toán học để tứ

duy giải quyết các vấn đề trong thực tiễn lá rất cần

thiết. Nói cách khác, chúng ta cần giúp HS hiểu răng

thực tiễn là nguồn gốc của các ý tưởng toán học va

các kiến thức toán học lại được vận dụng trong cuộc

sống hàng ngày. Do đó, trong thực tiễn dạy học,

giáo viện cần giúp H s trả lời được hai câu hỏi: Những

vấn để thực tế nào lả nguồn gốc của một khái niệm

toán học? Lảm thế nào để "toán học hóa” một vấn

đề trong thực tiễn?

Theo định hướng đổi mới chương trình, sách giáo

khoa sau 2015, vấn đề đổi mới đánh giá (ĐG) được

quan tâm đặc biệt, đó lả tập trung ĐG năng lực của

HS. Trong đó tăng cường yêu cầu ĐG năng lực vận

dụng tổng hợp kiến thức của nhiều lĩnh vực để giải

quyết vấn đề; năng lực thực hành và sáng tạo của HS

thông qua hệ thống bải tập kiểm tra, dựán học tập vả

các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Kết quả ĐG là sự

kết hợp giữa ĐG quá trình vả kết quả thi, kiểm tra kết

thúc, trong đó cần phát huy kết quả của các hình thức

ĐG ởcáchoạtđộng học tập khác nhau trong những

bối cảnh khác nhau.

' 2. Chương trình ĐG HS quôc tế PISA

PISA (Programme for International student Asse￾ssment) la m ọt chương trình Đ G H s quốc tếở độ tuổi

15, bắt đầu từthựchiệntừnăm 2000 vả đượctổchức

đều đặn 3 năm một lần. PISA hướng trọng tâm vào

nghiên cứu tác động của các chính sách vả hệ thống

cac điều kiện giảng dạy - học tập ảnh hưởng đến kết

quả học tập cua HS nhằm giúp chính phủ các nước

rut ra các bải học kinh nghiệm về chính sách đối với

giáo dục.Trên cơsởdữliệu mang quy mô lớn và đáng

tin cậy, kết quả ĐG PISA có tác động nhiều đối với

việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa của nhiều

nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Mục tiêu

tổng quát của p IS A là nhằm kiểm tra xem, khi đến độ

tuổi kết thúc giai đoạn giáo dục băt buộc, HS được

chuẩn bị ởm ức độ nào để đáp ứng với các thách thức

của cuộc sống tương lai.

Hệ thống câu hỏi của PISA nhằm ĐG các mức độ

năng lực của HS ởcác lĩnh vực Đọc hiểu, Toánhọcvà

Khoa học. Các tình huống đưa ra làcóthậttrong cuộc

sống, đòi hỏi các em phải năm vững kiến thức, có kinh

nghiệm sống đểvận dụng. Đối với lĩnh vực Toán học,

PISAtập trung vảo ĐG khả năng nhận biết ý nghta,

vai trò của kiến thức toán học trong cuộc sông; vận

dụng và phát triển tư duy toán học để giải quyet các

vấn đề của thực tiên, đáp ứng nhu cầu đời sống hiện

tại và tương lai một cách linh hoạt; khả năng phân tích,

suy luận, khái quát hóa, trao đổi thông tin hiệu quả

thông qua việc giải quyết vấn đề toán học trong các

tình huống, hoàn cảnh khác nhau, trong đó chú trọng

ởếnquy trình, kiến thứcvà hoạt động. Đây là chương

trình ĐG năng lực toán học của HS mà việc áp dụng

toán học vào giải quyết các vấn đề trong thực tiễn

được thểhiện rõ nhất. Chương trình PISA đề cập đến

3 cấp độ năng lực Toán đó là: G hi nhớ, tái hiện (cấp độ

1); Kết nối, tích hợp (cấp độ 2); Khái quát hóa, toán

học hóa (cấp độ 3).

Chương trình PISA dựa trên hệ thống câu hỏi đa

dạng gồm 5 loại câu hỏi: Câu hỏi trắc nghiệm khách

quan nhiều lựa chpn (đơn giản vả phức hợp); Câu hỏi

yêu cầu trả lời ngăn; Câu hỏi yêu cầu trả lời dải; Câu

hỏi yêu cầu tính phức tap nhăm ĐG khả năng giải

quyết vấn đề Toán học gắn liền với thực tiễn. Nội dung

các câu hỏi liên quan đến các chủ đề sau:

1) Sự thay đổi và môi quan hệ: Những dạng

thay đổi cơ bản; Áp dụng nhưng dạng thay đội vào

thực tiễn; Suy luận về các: mối quan hệ: biểu diên bội

(kí hiệu, đại số, đồ thị, bảng và hình học), phiên dịch

và chuyển đổi giữa các dạng biểu diên khác nhaiK

2) Hình phẳng và hình khôhtìhb phẳng gồm

những kiểu hình cóthểquan sát được qua các đổ vật

trong thực tế như: nhà cửa, cầu cống, đồ pha lê, (con)

sao biển, bóng nắng...; N hận biết hỉnh khối theo các

* Trướng Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên

* * Học viên cao học K21, Tníờng Đ Ị học sư phạm - Đại học Tìiái Nguyên

4 2 Ycip chí @iáo dục s ố 353 (kì 1-3/2015)