Vận dụng mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức trong nền kinh tế nước ta hiện nay

Lêi nãi ®Çu

Níc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi (CNXH) tõ mét níc n«ng nghiÖp

nghÌo nµn l¹c hËu, víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, cuéc sèng cña ng êi d©n gÆp

rÊt nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh v× vËy, yªu cÇu cÇn thiÕt ®Æt ra lµ §¶ng ta ph¶i

cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi kinh tÕ hîp lý vµ phï hîp.

Nh÷ng thµnh tùu trong c«ng cuéc ®æi míi trong thêi gian võa qua ®·

t¹o ra thÕ vµ lùc míi c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n -

íc. NhiÒu tiÒn ®Ò cÇn thiÕt vÒ cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®· ®îc

t¹o ra. Quan hÖ gi÷a níc ta vµ c¸c níc trªn thÕ giíi ngµy cµng ®îc më

réng. Kh¶ n¨ng gi÷ v÷ng ®éc lËp trong héi nhËp víi céng ®ång thÕ giíi ®-

îc t¨ng thªm. C¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ tiÕp tôc ph¸t triÓn víi

tr×nh ®é ngay cµng cao, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch kinh tÕ vµ ®êi sèng

x· héi. Tuy nhiªn, c¸c níc ph¸t triÓn cã u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ thÞ tr￾êng; ®iÒu nµy khiÕn cho c¸c níc chËm ph¸t triÓn nh ViÖt Nam ®øng tríc

mét th¸ch thøc to lín. Nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ so víi nhiÒu n íc

trong khu vùc vÉn lµ th¸ch thøc to lín vµ gay g¾t do ®iÓm xuÊt ph¸t cña n￾íc ta qu¸ thÊp, l¹i ph¶i ®i lªn tõ m«i trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt. Tríc t×nh

h×nh ®ã, cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i, §¶ng vµ Nhµ níc ta cÇn

tiÕp tôc tiÕn hµnh ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi vµ toµn diÖn ®Êt níc, trong

®ã ®æi míi kinh tÕ ®ãng vai trß then chèt, vµ chñ ®¹o. §ång thêi ®æi míi t

duy kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch, bëi gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi t

duy cã mèi quan hÖ gi÷a vËt chÊt vµ ý thøc sÏ cho phÐp chóng ta ®Þnh h￾íng ®îc t duy quan niÖm trong ®æi míi, gióp cho c«ng cuéc ®æi míi kinh

tÕ ë níc ta thµnh c«ng. Víi ý nghÜa ®ã sau mét thêi gian nghiªn cøu vµ

häc tËp em ®· chän ®Ò tµi "VËn dông mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a vËt

chÊt vµ ý thøc trong nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay".

Do thêi gian cã h¹n vµ kiÕn thøc cña b¶n th©n em cßn nhiÒu h¹n chÕ

nªn ch¾c ch¾n bµi viÕt nµy cßn nhiÒu sai sãt, em rÊt mong ®îc sù gãp ý

ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®äc.

1

Néi dung

Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ mèi quan hÖ gi÷a

vËt chÊt vµ ý thøc

1.1. VËt chÊt

1.1.1. §Þnh nghÜa vËt chÊt

Ph¹m trï vËt chÊt lµ mét trong nh÷ng ph¹m trï c¬ b¶n, nÒn t¶ng cña

chñ nghÜa duy vËt, nã chøa ®ùng néi dung thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p

luËn rÊt kh¸i qu¸t vµ s©u s¾c. Do vËy, vËt chÊt lµ ph¹m trï triÕt häc phøc

t¹p vµ cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau vÒ nã, ®Æc biÖt lµ cuéc ®Êu tranh

kh«ng khoan nhîng gi÷a chñ nghÜa duy t©m vµ chñ nghÜa duy vËt. Chñ

nghÜa duy t©m th× cho r»ng thùc thÓ cña thÕ giíi, cã së cña mäi sù tån t¹i

lµ mét b¶n nguyªn tinh thÇn nµo ®ã, nã b¾t nguån tõ ý niÖm.

Nhng theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt th× thùc thÓ cña thÕ giíi

lµ vËt chÊt, c¸i tån t¹i mét c¸ch vÜnh cöu, t¹o nªn mäi sù vËt hiÖn tîng

cïng víi nh÷ng thuéc tÝnh cña chóng. Lªnin ®Þnh nghÜa: "vËt chÊt lµ mét

ph¹m trï triÕt häc dïng ®Ó chØ thùc t¹i kh¸ch quan ®em l¹i cho con ngêi

trong c¶m gi¸c, ®îc c¶m gi¸c cña chóng ta chÐp l¹i, chôp l¹i, ph¶n ¸nh

vµ ®îc tån t¹i kh«ng lÖ thuéc vµo c¶m gi¸c".

Lªnin chØ râ r»ng, ®Ó ®Þnh nghÜa vËt chÊt kh«ng thÓ theo c¸ch th«ng

thêng v× kh¸i niÖm vËt chÊt lµ kh¸i niÖm réng nhÊt. §Ó ®Þnh nghÜa vËt chÊt

Lªnin ®· ®èi lËp vËt chÊt víi ý thøc, hiÓu vËt chÊt lµ thùc t¹i kh¸ch quan ® -

îc ®em l¹i cho con ngêi trong c¶m gi¸c, vËt chÊt tån t¹i ®éc lËp víi c¶m

gi¸c, ý thøc, cßn c¶m gi¸c, ý thøc phô thuéc vµo vËt chÊt, ph¶n ¸nh kh¸ch

quan.

ë ®Þnh nghÜa nµy Lªnin ph©n biÖt hai vÊn ®Ò quan träng:

Thø nhÊt: cÇn ph©n biÖt vËt chÊt víi t c¸ch lµ ph¹m trï triÕt häc víi

c¸c quan niÖm cña khoa häc tù nhiªn vÒ cÊu t¹o vµ nh÷ng thuéc tÝnh cô thÓ

cña c¸c ®èi tîng c¸c d¹ng vËt chÊt kh¸c nhau. VËt chÊt víi t c¸ch lµ ph¹m

trï triÕt häc nã chØ vËt chÊt nãi chung, v« h¹n, v« tËn, kh«ng sinh ra,

2