Vấn đề trẻ em trong một số chương trình phát thanh trên sóng đài tiếng nói việt nam năm 2014.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

VẤN ĐỀ TRẺ EM TRONG MỘT SỐ CHƯƠNG TRÌNH

PHÁT THANH TRÊN SÓNG ĐÀI TIẾNG NÓI VIỆT NAM

NĂM 2014

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH CỬ NHÂN BÁO CHÍ

Giảng viên hướng dẫn

Ths. Phạm Thị Thu Hà

Sinh viên thực hiện

Lê Thị Bích Liên

(Khóa 2011-2015)

ĐÀ NẴNG, THÁNG 5, NĂM 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong khóa luận là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất

cứ công trình nào khác.

Với tư cách là tác giả của nghiên cứu, tôi xin cam đoan rằng những nhận định

và luận cứ khoa học đưa ra trong khóa luận này hoàn toàn không sao chép từ

các công trình khác mà xuất phát từ chính kiến của bản thân tác giả, mọi trích

dẫn đều có nguồn gốc rõ ràng. Nếu có sự đạo văn và sao chép nào tôi xin

hoàn toàn chịu trách nhiệm trước hội đồng khoa học.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2015

Người thực hiện khóa luận

Lê Thị Bích Liên

LỜI CÁM ƠN

Để hoàn thành khóa luận này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Th.S -Giảng

viên Phạm Thi Thu Hà, người đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình viết

khóa luận tốt nghiệp.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trong Khoa Ngữ văn, Trường

Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng đã tận tình truyền đạt kiến thức thời

gian qua. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là

nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận mà còn là hành trang quý báu để

tôi bước vào đời một cách vững chắc và tự tin.

Tôi cũng thầm biết ơn sự ủng hộ của gia đình, bạn bè – những người thân yêu

luôn bên cạnh và là chỗ dựa vững chắc cho tôi.

Cuối cùng, tôi xin kính chúc quý Thầy, Cô và gia đình dồi dào sức khỏe và

thành công trong sự nghiệp cao quý.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2015

Sinh viên thực hiện

Lê Thị Bích Liên

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ..........................................................................................................10

1. Lí do chọn đề tài.........................................................................................10

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề..........................................................................13

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..............................................................16

4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................16

5. Bố cục của khóa luận..................................................................................17

NỘI DUNG.......................................................................................................18

Chương 1: Những vấn đề lý luận chung .........................................................18

1.1. Những khái niệm: Trẻ em, Quyền trẻ em ...........................................18

1.2. Ưu thế của loại hình phát thanh trong việc chuyển tải các vấn đề trẻ

em 20

Chương 2: Thông tin về trẻ em trong chương trình “Gia đình Việt” và

chương trình “Vì trẻ em” năm 2014 ...............................................................23

2.1. Vài nét về 2 chương trình “Gia đình Việt” và “Vì trẻ em”....................23

2.2. Những nội dung thông tin về trẻ em .....................................................25

2.3. Cách thức tiếp cận, chuyển tải thông tin của người làm báo đến công

chúng nghe Đài ...........................................................................................34

2.4. Mục đích thông tin về trẻ em của Đài Tiếng nói Việt Nam...................37

2.4.1. Giáo dục trẻ em.................................................................................38

2.4.2. Chăm sóc trẻ em................................................................................39

2.4.3. Bảo vệ trẻ em ....................................................................................40

Chương 3: Nâng cao chất lượng công tác thông tin tuyên truyền về trẻ em

trong chương trình “Gia đình Việt” và “Vì trẻ em” ........................................43

3.1. Đối với chương trình ............................................................................43

3.1.1. Đối với chương trình “Gia đình Việt”.............................................43

3.1.2. Đối với chương trình “Vì trẻ em” ...................................................45

3.2. Đối với tác nghiệp báo chí....................................................................47

3.2.1. Có chiến lược đào tạo đội ngũ chuyên nghiệp có kĩ năng riêng ......47

3.2.2. Đổi mới phương pháp tiếp cận và giải quyết vấn đề .......................48

3.2.3. Xây dựng mạng lưới các nhà báo về đề tài trẻ em .........................57

3.2.4. Tăng cường thông tin về trẻ em......................................................58

KẾT LUẬN.......................................................................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................63

BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ TRONG KHÓA LUẬN

STT TÊN BẢNG BIỂU Trang

1 Bảng 2.1. Số chương trình có đề cập đến vấn đề

trẻ em trong chương trình Gia đình Việt

17

2 Bảng 2.2. Nội dung các vấn đề được đề cập trong

chương trình

19

3 Bảng 2.3. Những đối tượng trẻ em được đề cập

trong chương trình Vì trẻ em

21

4 Bảng 2.4. Các phương diện thông tin về trẻ em

trong chương trình Vì trẻ em

23

5 Bảng 2.5. Nội dung các vấn đề được đề cập trong

chương trình

26

6 Bảng 2.6. Các thể loại tác phẩm được sử dụng

trong chương trình Vì trẻ em và Gia đình Việt

25

7 Bảng 2.7. Các loại hình âm nhạc được sử dụng

trong các chương trình

27

8 Bảng 2.8. Các loại âm thanh thường được sử

dụng trong các tác phẩm của Gia đình Việt

28

9

Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát việc tiếp xúc nhà

báo của trẻ em

40

10 Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo sát các khía cạnh nhà

báo hay hỏi khi tiếp xúc với trẻ em

41

11 Biểu đồ 3.3. Kết quả khảo sát trẻ em bị áp lực khi

trả lời phỏng vấn

42

12 Biểu đồ 3.4. Kết quả khảo sát các khía cạnh nhà

báo hay hỏi khi tiếp xúc với trẻ em

43

13 Biểu đồ 3.5. Kết quả khảo sát trạng thái vui vẻ

của các em khi tiếp xúc với nhà báo

44

14 Biểu đồ 3.6. Kết quả khảo sát tình trạng thực tế 45

việc thông báo cho trẻ em khi đã được ghi hình

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BCAĐN Báo công an Đà Nẵng

BLĐTBXH Bộ Lao động Thương binh và Xã hội

BTV Biên tập viên

CLB PVN Câu lạc bộ phóng viên nhỏ

ĐTNVN Đài Tiếng nói Việt Nam

MC Người dẫn chương trình

PHHS Phụ huynh học sinh

QNĐ LHQ Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc

QTE Quyền trẻ em

TE Trẻ em

TEĐP Trẻ em đường phố

TTBTTEĐP Trung tâm bảo trợ xã hội trẻ em đường phố

VOV1 Hệ thời sự chính trị tổng hợp

VOV2 Hệ văn hóa đời sống khoa giáo

VOV3 Hệ âm nhạc thông tin giải trí

VOV4 Hệ phát thanh dân tộc

10

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai. Trẻ em là mầm non của đất nước, là

tương lai của dân tộc, là hạnh phúc của mỗi gia đình. [10, tr.6]. Tuy nhiên trẻ em

có tâm hồn trong trắng dễ bị tổn thương. Vì thế báo chí khi thông tin về trẻ em

không những đòi hỏi sự công bằng chính xác mà còn phải góp phần chăm sóc,

giáo dục, bảo vệ quyền trẻ em. Thực tiễn thời gian qua, một số cơ quan báo chí

đã làm tốt vấn đề thông tin về trẻ em, về quyền trẻ em, song còn một số nhà báo

khi đưa tin về vấn đề trẻ em đã gây không ít bức xúc trong dư luận thậm chí gây

tổn hại đến các em. Việc chạy theo lợi nhuận phát hành của một số trang mạng

khiến nhiều trẻ em trở thành công cụ “câu khách”. Nhiều trường hợp có thể nói

trẻ em đang là nạn nhân của truyền thông, nhiều tít bài gây phản cảm đối với

người đọc nhất là đối với báo mạng điện tử. Với phát thanh, những chuyên mục

cung cấp thông tin về trẻ em khá đa dạng và phong phú, khéo léo, có sự chắt lọc,

không có hình ảnh minh họa hay tít bài phản cảm lại là cách tốt nhất để thông tin

về những vấn đề nhạy cảm như vấn đề về trẻ em.

Sự phát triển của đất nước trong tương lai phụ thuộc vào việc bảo vệ,

chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày hôm nay. Đây là một công việc quan trọng đòi

hỏi kết hợp sự nỗ lực của gia đình, nhà trường và toàn xã hội, muốn làm tốt công

tác này, trước hết cần có chủ trương, chính sách đúng đắn ở tầm vĩ mô, tiếp đó là

tổ chức thực hiện chặt chẽ, có bài bản ở cơ sở, phối hợp nhuần nhuyễn giữa các

Ban, Ngành. Trẻ em đang được Đảng, Nhà nước, gia đình và xã hội ngày càng

quan tâm nhiều hơn, trẻ em được chăm lo toàn diện về sức khỏe, học tập, vui

chơi giải trí và phát triển năng khiếu. Tuy nhiên xã hội đang chuyển đổi sang cơ

11

chế thị trường, đời sống của con người được nâng cao và theo đó cũng kéo theo

nhiều sự xáo trộn trong cuộc sống gia đình và xã hội. Cha mẹ thì mãi mê kiếm

tiền để cho con cái có một tương lai tốt đẹp mà quên quan tâm đến tâm lí, sở

thích và suy nghĩ của con trẻ, để rồi con cái sống một đường cha mẹ lại lo một

nẻo. Con cái thiếu sự chia sẻ còn cha mẹ thì quá bận rộn và không hiểu tâm lí

của con mình dẫn đến nảy sinh mâu thuẫn trong gia đình. Thêm vào đó, xã hội

đang phải đương đầu gay gắt với những tệ nạn xã hội, không ít trẻ em phải bỏ

nhà,bỏ học đi lang thang, bị bạo hành, xâm hại tình dục...gây ra những hậu quả

đáng tiếc cho gia đình và xã hội. Những nghiên cứu của tâm lí học duy vật biện

chứng đã khẳng định: “Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ lại, trẻ em là trẻ

em, nó vận động và phát triển theo quy luật của trẻ em, và tất cả những thay đổi

từ một đứa trẻ lọt lòng tới chỗ biết theo mục đích đã định không mang tính chất

ngẫu nhiên mà diễn ra theo quy luật và nguyên nhân của chúng”. Thực chất đa số

người đọc, người nghe hầu hết là người lớn, những bậc làm cha làm mẹ, hạnh

phúc của trẻ em không chỉ đuợc bảo đảm bởi hệ thống chính sách, chương trình

trợ giúp xã hội đối với trẻ em về nuôi dưỡng, giáo dục, y tế, chỉnh hình và phục

hồi chức năng, học nghề, tạo việc làm, thụ huởng các phúc lợi văn hóa - xã hội

và các quyền khác mà còn cần được bồi bổ lý tuởng và ý chí, nghị lực với những

giá trị nhân văn vững chắc, cũng như quyền đuợc sống trong môi trường an toàn,

lành mạnh và thân thiện, giảm thiểu bất bình đẳng về mức sống, về cơ hội phát

triển giữa các nhóm trẻ em khác nhau. Tương lai của trẻ em cũng tùy thuộc vào

việc giải quyết hiệu quả những bất cập, chồng chéo trong phân công trách nhiệm

quản lý nhà nước về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, vào hiệu lực thực thi

các hành vi nghiêm cấm, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, gia đình và các

quy định biện pháp bảo đảm thực hiện các quyền trẻ em và sự phát triển đội ngũ