Vấn đề chuyển giao người chấp hành hình phạt tù theo Luật tương trợ tư pháp Việt Nam

nghiªn cøu - trao ®æi

t¹p chÝ luËt häc sè 4/2011 37

Ts. NguyÔn ThÞ Ph-¬ng Hoa *

uật tương trợ tư pháp là văn bản đầu

tiên của Việt Nam chính thức ghi nhận

vấn đề hợp tác quốc tế của Việt Nam trong

tiếp nhận, chuyển giao tù nhân để thi hành

án.(1) Điều này thể hiện sự tiến bộ rõ nét,

một bước phát triển tích cực của pháp luật

tố tụng hình sự Việt Nam ở góc độ bảo đảm

quyền con người. Trong phạm vi bài viết

này, chúng tôi phân tích tóm tắt những vấn

đề cơ bản về chuyển giao người đang chấp

hành hình phạt tù quy định tại Chương V

Luật tương trợ tư pháp. Qua đó, chúng tôi

nêu lên một số vấn đề cần được tiếp tục

nghiên cứu để hoàn thiện các quy định pháp

luật liên quan.

1. Những vấn đề cơ bản về chuyển

giao người đang chấp hành hình phạt tù

theo Luật tương trợ tư pháp

1.1. Các căn cứ pháp lí để Việt Nam

thực hiện hoạt động hợp tác quốc tế trong

việc tiếp nhận, chuyển giao người đang

chấp hành án

Khoản 2 Điều 49 Luật tương trợ tư pháp

xác định các căn cứ pháp lí để Việt Nam

thực hiện hoạt động hợp tác quốc tế trong

việc tiếp nhận, chuyển giao người đang

chấp hành án gồm: Quy định của các điều

ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên,

Quy định của Luật tương trợ tư pháp và

pháp luật quốc gia, quốc tế liên quan. Cụ

thể, đối với trường hợp Việt Nam đã kí kết

điều ước quốc tế đa phương hoặc song

phương với quốc gia có yêu cầu tiếp nhận

hoặc chuyển giao người đang chấp hành án

thì căn cứ pháp lí để thực hiện hoạt động

hợp tác là quy định của điều ước quốc tế

liên quan. Đối với trường hợp Việt Nam

chưa kí kết bất cứ điều ước quốc tế đa

phương hoặc song phương nào với quốc gia

có yêu cầu tiếp nhận hoặc chuyển giao

người đang chấp hành án thì việc hợp tác

phải căn cứ vào các quy định của Luật

tương trợ tư pháp và thoả thuận giữa hai

quốc gia trong từng vụ việc cụ thể.

1.2. Giới hạn về đối tượng tiếp nhận

hoặc chuyển giao

Luật tương trợ tư pháp xác định rõ giới

hạn các đối tượng mà Việt Nam sẽ tham gia

tiếp nhận hoặc chuyển giao để chấp hành

án. Trước hết, họ là những người bị kết án

tù và đã chấp hành được một phần hình

phạt. Lưu ý rằng những người bị kết án tù

nhưng chưa chấp hành án thì được tiếp nhận

hoặc chuyển giao theo chế định dẫn độ chứ

không theo chế định chuyển giao phạm

nhân để thi hành án. Ngoài ra, những người

L

* Giảng viên Khoa luật hình sự

Trường đại học luật thành phố Hồ Chí Minh