Vấn đề "cánh tả" và "cánh hữu" của các Đảng chính trị Đức ngày nay

CHINH TRI - AN NINH CHAU AU

VAN BE "CAJWH TA" VA "CAJWBI HtTU"

CtA CAC BAIVG CHINH TRI BlfC NGAY NAY

Khoa Quoc te hpc

1. Quan niem ve dang Canh Ta va

dang Canh Hun

Ljch su cua cac chinh dang Canh Ta noi

chung va cua Dang Xa hoi Dan chu Dire noi

tieng phan anh nhiing khiic quanh cua phong

trao Marxist va phong trao cong nhan a Due

va chau Au. No cung phan anh tuong quan

giiia cac lire lugng chinh trj trong cue dien

chinh tri quoc te, phan anh con duong khue

khuyu cua di den mot xa hoi xa hoi ehu

nghTa dan chii hien dai. Can cu vao dau de c6

the coi mot dang nao do la Canh Ta? Su

phan loai Ta - Hiiu la mot cau ehuyen phiie

tap. Nguoi ta co the ngugc dong Hch sir de

truy tim tir nguyen eua khai niem ddng Cdnh

Td va ddng Cdnh Hiru eung nhu y nghia het

sue khac nhau ve van hoa, dan toe hge va

chinh tri hge eua true quan he doi lap nay a

cac dan tgc va khu vuc'.

O phuang Tay ciing co su khong thong

nhat ve tieu ehi phan chia khuynh huong tir

tuong chinh tri thanh Canh Ta va Canh Hiiu.

Nguoi chau Au hieu dang Canh Ta la dang

mang each nhin chieu ngang (horizontal).

' Xem: Luang Van Ke: Con duong tra thdnh ddng

edtn quyin hien dai ciia Ddng Xa hoi Ddn chu (SPDj

a CHLB Due. Tap chi Nghien ciru Chau Au, so 2

(77), 2-2007, tr. 16-26; Klaus von Beyme; Parteien

im Wandel (Cae ehinh ddng dang bien doi).

Darmstadt, 2000, tr. 66; Vucng An Vinh (chu bien).

Chinh tri dia li hoc. BSc Kinh 1999.

TSKH. LiTffng Van Ke

- £>ai hoc Khoa hoc Xa hoi va Nhan van • • • •

img hg sir cong bang, cai each xa hgi va

hirong toi tuong lai; con dang Canh Him c6

khuynh huong nhin theo chieu thang dirng

(vertical), theo duoi quan diem duy tri ton ti,

CO tinh bao thii, cong bang xa hgi va coi

trgng gia tri ton giao. Trong khi do nguoi My

eho rang khong rieng gi cac dang Canh Ta

theo duoi gia tn cong bang, ma ngay cae

chinh dang thien hiru ciing noi nhieu ve cong

bang (Justie). Hon niia, tinh chat Ta - Hiiu

eung thay doi theo thoi gian. Chang han, thai

CO dai trong cac huyen thoai thi Hiru thuoc

ve Chiia trai linh thieng, eon Ta la doi thii

ciia Chua trai. Trong khi do nguai Trung

Quoc lai hieu Ta - Hiiu la hai yeu to eau

thanh nuang tua vao nhau, quan trgng khong

kem gi nhau (vi du, chirc ta tuang quoc chi

tuang vo, eon hiru tuong quoc chi tuang van,

ca hai deu la canh tay dac lue ciia vua). Co

nguai hieu Ta la vi Igi ich eua nguai lao

dgng, img hg sir can thiep ciia nha nuac doi

vai kinh te, con Hiin la vi Igi ich ciia giai

chii, khuac tir can thiep ciia nha nuac. Tuy

nhien tren dai the, eae thu ITnh chinh dang

kha nhat tri vai nhau rang: phan chia Ta -

Hiru la nhiing khuon kho dinh huang nh4m

tranh thii cir tri trong hku cir^.

Xem: Klaus von Beyme: Parteien im Wandel.

Darmstadt, 2000, tr. 66.