Vài vấn đề về âm Hán Việt của chữ "nhị đẳng khai khẩu tổ thanh mẫu Kiến"

vAi v An d e v e a m h An v ie t CUA CHtr

“NHI DANG KHAI KHAu TO THANH MAU KIEN”

LE HUY HOANG

D

an ngon: “am Han Viet” la he

thong am doc chir Han chinh thuc

tai Viet Nam, no bao luu kha tot nhung

dac diem cua tieng Han trung co. Tuy

vay, trong he thong am Han Viet cung

co nhieu hien tuong bien doi am chua

duoc giai thich ki ludng, trong do co

hien tuong tien hoa am goc ludi cua cac

chii nhi dang trong to thanh mau Kien.

Bai nay khao sat am doc cac chu trong

to thanh mau Kien (Kien, Khe, Quan,

Nghi) thuoc nhiep Giai, nhiep Hieu,

nhiep Giang trong am Bac Kinh, am

Phuc Chau, am Quang Chau (Trung

Quoc) va am Han Viet (Viet Nam) de

lam ro vai van de ve bien am.

Gioi han thuat ngu’

Trong bai nay, thuat ngu “am Han

Viet” duoc gioi han la am doc chu Han

duoc du nhap mot cach co he thong vao

nuoc ta tir khoang thdi Dudng va duoc

cong nhan la am doc chu Han chinh thuc

hien nay.

Am Han Viet co: am doc chir Han le

te duoc du nhap vao Viet Nam tir trudc

khi am Han duoc du nhap mot cach co

he thong.

’ ’ <v

To (to thanh mau): chi thanh mau co

vi tri phat am giong nhau duoc xep vao

mot nhom theo truyen thong am van

hoc. 0 bai nay khao sat to thanh mau

Kien IL, cu the la 3 thanh mau: Kien IL,

Khe /M, Quan 5 . Ca 3 deu duoc ghi

nhan la nhom am goc ludi trong tieng

Han trung co (la thdi gian Nguy Tan

Nam Bac Trieu den thdi Dudng, am Han

Viet duoc xac nhan la du nhap vao nude

ta trong khoang thdi ki nha Dudng).

Trong am Han Viet, to nay duoc doc vdi

am goc ludi, lan luot la [k] (Kien, Quan)

va [x] (Khe), trir nhimg chu nhj dang

khai khau se duoc khao sat.

Dang: pham tru “dang” trong am

van hoc truyen thong con nhieu tranh

cai, tam thdi duoc dinh nghTa la: 4 dang

lan luot la nhat, nhi, tam, tir, nguyen am

di tir nhat dang tdi tir dang co xu hudng

hep dan va djch len phia trudc, rieng

tam dang thi luon co am dem [i],

Nhiep: pham tru “nhiep” trong am

van hoc la chi tong hop vai van bo co

cach doc gan nhau. Chir trong mot

Ths. Khoa Trung van Trudng Dai hoc

Ngoai Ngir - DHQGHN.

57