ứng dụng kỹ thuật ra hoa In vitro để đánh giá khả năng đột biến và chọn lọc màu sắc hoa ở cây mắt mèo (Torenia Fournieri L.) sau chiếu xạ

Tgp chi Cdng nghe Sinh hgc 12(2): 309-3.17,2014

UlVG DVNG KY THUAT RA HOA IN VITRO DE DANH GIA KHA NANG DOT BIEN VA

CHON LOC MA U SAC HOA Of CAY MA T ME O (TORENIA FOURNIERIL.) SAU CHlEU X A

Le Van Thuc", L6 Thi Bich Thy', Le Thi Thiiy Linh', Hoang Hung Tifn', D5ng Thi Dien', Han Huynh

DiSn', Duffng Tan Nhut^

' Viin Nghiin cuu Hat nhdn, Vien Ndng luong Nguyin tu Viit Nam

^Vien Nghien cuu Khoa hgc Tdy Nguyen. Vien Han ldm Khoa hgc Cdng nghe VietNam

Ngay nhan bai: 08,5.2014

Ngay nhan dang: 17.6 2014

TOM TA T

Ky_ thuat chieu xa gamma ket hop voi nuoi cly md va ra hoa in vitro da dugc ap dung trong nghien ciiu

nay. Ket <jua cho thay, sir diay d6i tin s5 biln di cua cay tai sinh tir miu la chilu xa la 0,67% (lilu 30 Gy) va

0,72% (lieu 40 Gy) 6 thi he MVl; sir thay d6i tiin s6 biln di a miu cay con chilu xa la 1,05% (lilu 30 C^) v^

1,15% (hlu 40 Gy) a thi he MV4, tkn s6 kham a thi he MV3 va MV4 tuong iing 0,25% v& 0,08%. T6ng cgng

c6 16 ca the dot biln da duoc lua chgn tur thi biln di kilu hmh thu nhan duoc thong qua qua trinh s^ng Igc

bang ky thuat nuoi cly mo va ra hoa in vitro Ba dong dot biln triln vgng (G40TP1, G40TP2, G30TL1) c6 sir

on dinh dl truyen cao qua nhilu the he nhan d6ng in vitro va nuoi tring ex vitro so voi gidng d6i chirng Cac

dong dot biln G40TPI, G40TP2, G30TLI hoi dii dilu kien dl phat tnin thanh gi6ng moi. Cac kit qua dat

dugc cho thay, viSc umg dung ky thuat ra hoa in vitro trong chgn tao gilng dot hiln cay hoa mit meo (Torenia

fournieri L.) la mgt mo hinh bo sung co y nghTa thirc tien va hieu qua trong viec phan lap va chgn tao gilng dot

bien phong xa

Tu khoa: Dgt bien, gamma, ra hoa in vitro, tdn so bien di, Torenia fo

•l),\TVANDE

Hoa mat meo (Torenia fournieri L.) hay Torenia

la cay hai la mam thugc ho Scrophulariaceae, co

nguon goc tir khu vuc Dong Nam A, chSu Phi va

Madagascar (Yamazaki, 1985). Chiing la cay than

thao, mau sac rat da dang, de cham soc va duac su

dung vai nhieu muc dich nhu trong chau, trang tri

tieu canh hay tao thanh nhiing tham hoa lan, Torenia

c6 bp nhiem sac the (2n = 18) va bp gen tuong doi

nho (171 Mbp) nen no dugc xem la doi tuang de tao

ra dot bien (Kikuchi et al, 2007) Xet ve phuang

dien chpn giong dot bien phong xa, nhimg van de

nhu kich ca mau, thai gian chpn loc, cong sue, chi

phi, bo sot dot bien tiem nang luon la cau hoi Ion

dupc dat ra cho cac nha chpn giong. Mat khac, qua

trinh chpn lpe dot bien truyen thong thucyng dugc

tien hanh ngoai dong rupng nen viec tim ra cac the

dot bien vdi ban chat di truyen khong chen lan kham

(dot biln thuan) thi mdt rat nhieu thai gian (Broerjes,

Van Harten, 1988). Do vay, viec kit hgp giira ky

thuat nhan nhanh voi ky thuat chon lpe d6t bien bSng

phuang phap ra hoa trong ong nghiem (hoa in vitro)

la mpt trong nhifng huang nghien ciru giup chiing ta

CO tha phan lap nhanh va lam Ip dien cac \hh dot biln

thuan triet de han Nghien ciiu vl mot s6 yiu t6 anh

huang den sir hinh thanh hoa in vitro a cay Torenia

da dugc thuc hien boi Duong Tdn Nhut et al, (2013)

va de xuat mo hinh ra hoa in vitro cua cay nay Bfin

canh do, quy trinh ra hoa in vitro tren doi tugng

Torenia cung da dugc nghien cijru hoan thien d l kit

hgp vai viec irng dung ky. thuat chiiu xa gamma

(Co'^") trong chpn giong dot biln. Viec kit hgp gifra

hai ky thuat nay la mpt huang nghiSn ciru mai co Ioi

the rat lan de phan lap bien di va tim ra nhitng thi

dot bien co mau sac, hinh dang hoa khac la ngay

trong dieu kien in vitro, gop phan Iam da dang nguon

gen va bo sung them mau sac mai cho thi truang

hoa.

V A T LIEU VA PHU'ONG PHAP NGHIEN CUU

Vat lieu va moi trutmg nuoi cay

Vat lieu

Cay Torenia fournieri L. in vitro 2 tuan tuoi da

on dinh qua nhieu lan cay chuyen (chieu cao khoang

4 - 5 cm CO 4 mam nach), cac mau la duoc idy a dSt

thu 2 va 3 tinh tir goc (dudng kinh la: 1 - 1,5 cm)