Ứng Dụng Gis Và Viễn Thám Xác Định Vùng Lập Địa Tối Ưu Trồng Cây Hồi Illicium Verum Tại Huyện Đình Lập Lạng Sơn

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thiện, đánh giá khóa học 2013 – 2017 tại trƣờng Đại học

Lâm Nghiệp. Đƣợc sự đồng ý của Ban giám hiệu trƣờng Đại học Lâm

Nghiệp, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý tài nguyên rừng & Môi trƣờng, sự

hƣớng dẫn nhiệt tình của thầy giáo, TS. Nguyễn Hải Hòa. Tôi đã thực hiện

khóa luận: “Ứng dụng GIS và viễn thám xác định vùng lập địa tối ƣu

trồng cây Hồi (Illicium verum) tại huyện Đình Lập, Lạng Sơn.” Trong

quá trình thực hiện ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc

sự giúp đỡ, động viên của nhà trƣờng, khoa QLTNR&MT, thầy giáo

hƣớng dẫn.

Đến nay sau ba tháng thực tập nghiêm túc, tôi đã thu đƣợc kết quả tốt

và hoàn thành mục tiêu đề ra. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thây giáo

Nguyễn Hải Hòa ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn và chỉ bảo tận tình để tôi

thực hiện đề tài này.Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới cán bộ trong phòng tài

nguyên và môi trƣờng huyện Đình Lập đã giúp đỡ tôi hoàn thành đợt thực

tập này.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng song do thời gian và năng lực của bản

thân còn nhiều hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót nhất định.

Kính mong thầy, cô và các bạn đồng nghiệp góp ý, bổ sung cho khóa luận

đƣợc đầy đủ và hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Xuân Mai, ngày 20 tháng 05 năm 2017

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Duy Khánh

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 1

PHẦN II. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................ 2

2.1. Tổng quan chung về công nghệ viễn thám và GIS ........................................ 2

2.1.1. Các khái niệm về công nghệ viễn thám và GIS .......................................... 2

2.1.2. Những ƣu điểm vƣợt trội và lịch sử phát triển của công nghệ viễn

thám và GIS.......................................................................................................... 4

2.2. Nghiên cứu phân vùng lập địa cho cây Hồi ................................................... 6

2.2.1. Nghiên cứu về hồi trên thế giới................................................................... 6

2.2.2. Phân vùng phù hợp cho cây trồng............................................................... 8

2.3. Ở Việt Nam .................................................................................................. 11

PHẦN III. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......... 15

3.1. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................... 15

3.1.1. Mục tiêu chung.......................................................................................... 15

3.1.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................... 15

3.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................ 15

3.2.1. Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................ 15

3.2.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................... 15

3.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................... 15

3.3.1. Nghiên cứu đánh giá hiện trạng quản lý và phát triển cây hồi tại huyện

đình lập, tỉnh Lạng Sơn ....................................................................................... 15

3.3.2. Nghiên cứu xây dựng bản đồ nhân tố ảnh hƣởng đến sự phân bố không

gian cây hồi tại khu vực nghiên cứu ................................................................... 16

3.3.3. Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng phù hợp của cây hồi tại khu vực

nghiên cứu. .......................................................................................................... 16

3.3.4. Nghiên cứu đề xuất giải pháp quy hoạch vùng trồng cây hồi tại khu vực

nghiên cứu ........................................................................................................... 16

3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 16

3.4.1. Phƣơng pháp luận...................................................................................... 16

3.4.2. Phƣơng pháp cụ thể................................................................................... 17

PHẦN IV. ĐẶC ĐIỂM, ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ VÀ XÃ HỘI KHU

VỰC NGHIÊN CỨU .......................................................................................... 23

4.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................ 23

4.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................................ 23

4.1.2. Địa hình, địa mạo ...................................................................................... 24

4.1.3. Khí hậu ...................................................................................................... 25

4.1.4. Thuỷ văn.................................................................................................... 25

4.1.5. Các nguồn tài nguyên................................................................................ 26

4.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội........................................................... 30

4.2.1. Tăng trƣởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu .............................................. 30

4.2.2. Thực trạng phát triển các ngành kinh tế.................................................... 31

4.2.3. Dân số, lao động, việc làm và thu nhập .................................................... 33

4.2.4. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng........................................................... 34

PHẦN V. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................. 37

5.1. Thực trạng quản lý và phát triển hồi tại huyện đình lập, tỉnh Lạng Sơn ..... 37

5.1.1.tầm quan trọng của cây hồi trong phát triển kinh tế - xã hội tại Lạng Sơn ...... 37

5.1.2. Hiện trạng sử dụng đất tại huyện đình lập ................................................ 38

5.2. Các nhân tố sinh thái ảnh hƣởng đến sinh trƣởng, phát triển của cây Hồi......... 45

5.2.1. Nhân tố địa hình và thổ nhƣỡng................................................................ 45

5.2.2. Bản đồ về nhân tố khí hậu......................................................................... 51

5.3. Xây dựng bản đồ phân vùng phù hợp trồng hồi tại khu vực nghiên cứu........... 54

5.3.1. Phân cấp phù hợp theo từng nhân tố sinh thái .......................................... 54

5.3.2. Xây dựng bản đồ phân vùng phù hợp theo từng nhân tố sinh thái ........... 55

5.3.3. Xây dựng bản đồ phù hợp trồng hồi tại khu vực nghiên cứu ................... 62

5.4. Đề xuất giải pháp quy hoạch vùng trồng Hồi tại khu vực nghiên cứu ........ 62

5.4.1 Hiện trạng sử dụng đất rừng ở huyện đình lập........................................... 69

5.4.2 Một số giải pháp phát triển Hồi ................................................................. 70

PHẦN VI. KẾT LUẬN – TỒN TẠI – KIẾN NGHỊ .......................................... 73

6.1. Kết luận ........................................................................................................ 73

6.2. Tồn tại........................................................................................................... 73

6.3. Kiến nghị...................................................................................................... 74

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

1.Tên khóa luận tốt nghiệp:

“Ứng dụng GIS và viễn thám xác định vùng lập địa tối ƣu trồng cây

Hồi (Illicium verum) tại huyện Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn”.

2. Sinh viên thực hiện: Nguyễn Duy Khánh – 58A_QLTNTN (C).

3.Giáo viên hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Hải Hòa.

4. Mục tiêu nghiên cứu

4.1. Mục tiêu chung

Kết quả nghiên cứu góp phần làm cơ sở khoa học đề xuất giải pháp nâng

cao hiệu quả trồng cây tại Việt Nam.

4.2. Mục tiêu cụ thể

- Đánh giá hiện trạng trồng Hồi tại huyện Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn.

- Đánh giá các nhân sinh thái ảnh hƣởng đến cây Hồi và xây dựng bản

đồ phân vùng lập địa tối ƣu cho cây.

- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả trồng Hồi.

5. Nội dung nghiên cứu

- Nghiên cứu đánh giá hiện trạng quản lý và phát triển cây Hồi tại Huyện

Đình Lập, tỉnh Lạng Sơn

- Nghiên cứu xây dựng bản đồ nhân tố ảnh hƣởng đến sự phân bố không

gian cây Hồi tại khu vực nghiên cứu

- Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng phù hợp của cây Hồi tại khu vực

nghiên cứu.

- Nghiên cứu đề xuất giải pháp quy hoạch vùng trồng cây Hồi tại khu vực

nghiên cứu.

6. Kết quả đạt đƣợc

 Đánh giá đƣợc hiện trạng phát triển Hồi tại huyện Đình Lập. Quỹ đất

chƣa sử dụng trên địa bàn huyện Đình Lập hiện còn khá nhiều, chủ yếu là đồi

núi chƣa sử dụng rất thích hợp cho quy hoạch trồng Hồi tại huyện Đình Lập. Do

điều kiện địa hình cao, dốc cộng với phong tục tập quán canh tác của đồng bào

các dân tộc vùng cao chủ yếu làm nƣơng rãy, chƣa chú trọng phát triển lâm

nghiệp nên đất trống chƣa đƣợc sử dụng còn nhiều.

 Xây dựng đƣợc các bản đồ đơn tính ảnh hƣởng đến sinh trƣởng và phát

triển của Hồi. Qua nghiên cứu đã xác định Hồi sinh trƣởng và phát triển tốt tại

những nơi có độ cao tuyệt đối từ 300 – 600m, độ dốc từ (8° - 16°), độ dày tầng

đất >100 cm, nhiệt độ trung bình năm từ 20 – 22 °C và lƣợng mƣa trung bình

năm từ 1300 – 1400 m. Những nói có độ cao > 800m, độ dốc > 35, độ dày tầng

đất nhỏ hơn 50 cm, nhiệt độ trung bình năm nhỏ hơn 15°C và lƣợng mƣa trung

bình năm lớn hơn 1800mm Hồi không phù hợp đƣợc ở những khu vực đó.

 Xây dựng bản đồ phân vùng lập địa phù hợp với cây Hồi tại huyện Đình

Lập theo 4 cấp phù hợp. Dựa vào đó và bản đồ hiện trạng sử dụng đất đồi đề tài

đã chỉ ra Hồi có thể đƣợc trồng và phát triển tốt ở các xã: Bình Xá, Bác Xa, Kiên

Mộc và Đình Lập.

 Đề xuất đƣợc các giải pháp phát triển Hồi tại khu vực huyện Đình Lập

theo các nhóm giải pháp về kinh tế, xã hội và tài nguyên môi trƣờng.

Xuân Mai, ngày 15 tháng 05 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Duy Khánh

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

GIS (Geographic Information System): Hệ thống thông tin địa lý

DEM (Digital Elevation Model): Mô hình số hóa độ cao.

AHP (Ananlyic Hierarchy Process): Phân tích thứ bậc.

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1: Các thành phần của hệ thống viễn thám. ............................................. 3

Hình 5.1: Bản đồ độ cao tuyệt đối huyện Đình Lập. ......................................... 47

Hình 5.2: Bản đồ độ dốc bề mặt huyện Đình Lập............................................. 49

Hình 5.3: Bản đồ độ dày tầng đất huyện Đình Lập............................................ 50

Hình 5.4: Bản đồ lƣợng mƣa trung bình năm 2016 huyện Đình Lập. ............... 52

Hình 5.5: Bản đồ nhiệt độ bề mặt đất huyện Đình Lập năm 2016. ................... 53

Hình 5.6: Bản đồ phân vùng nhiệt độ theo các cấp phù hợp. ............................ 56

Hình 5.7: Bản đồ phân vùng lƣợng mƣa theo các cấp phù hợp......................... 57

Hình 5.8: Bản đồ phân vùng độ cao tuyệt đối theo các cấp phù hợp................. 58

Hình 5.9: Bản đồ phân vùng độ dày tầng đất theo các cấp phù hợp.................. 59

Hình 5.10: Bản đồ phân vùng độ dốc theo các cấp phù hợp.............................. 60

Hình 5.11: Bản đồ phân vùng phù hợp cây Hồi theo các nhân tố sinh thái....... 64

Hình 5.12: Bản đồ phân vùng phù hợp đơn giản của cây Hồi........................... 66

Hình 5.13: Bản đồ phân vùng lập địa phù hợp xếp hạng................................... 67

Hình 5.14: Bản đồ phân vùng phù hợp tối ƣu cây Hồi ...................................... 68

Hình 5.15: Bản đồ hiện trạng đất đồi chƣa đƣợc sử dụng năm 2014................. 69