Ứng dụng gis và ahp lựa chọn địa điểm hợp lý cho việc bố trí bãi chôn lấp chất thải rắn tại thành phố đà nẵng.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ

----------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI: ỨNG DỤNG GIS VÀ AHP LỰA CHỌN ĐỊA ĐIỂM

HỢP LÝ CHO VIỆC BỐ TRÍ BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI

RẮN TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Giáo viên hướng dẫn: Th.S Lê Ngọc Hành

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Thúy

Lớp: 13CDMT

Đà Nẵng, Năm 2017

LỜI CẢM ƠN

Được sự phân công của Khoa Địa Lý trường Đại học Sư

Phạm – Đại học Đà Nẵng, và sự đồng ý của Thầy giáo hướng

dẫn ThS. Lê Ngọc Hành em đã thực hiện đề tài “Ứng dụng GIS

và AHP để lựa chọn địa điểm hợp lý cho việc bố trí bãi chôn

lấp chất thải rắn tại thành phố Đà Nẵng”.

Trong quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệp, ngoài sự

nổ lực của bản thân, em còn nhận được nhiều sự quan tâm, giúp

đỡ tận tình từ nhiều cá nhân. Nay khóa luận đã hoàn thành, em

xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến thầy cô là giảng viên Khoa

Địa Lý – Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng đã luôn

quan tâm, dìu dắt em trong suốt 04 năm học ở trường. Đặc biệt

gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy Lê Ngọc Hành đã tận

tình, chu đáo giúp em thực hiện khóa luận này.

Ngoài ra, em cũng xin gửi lời cảm ơn đến gia đình và bạn bè

đã tạo mọi điều kiện về vật chất và tinh thần cho em trong suốt

thời gian học tập và thực hiện đề tài này.

Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn!!!

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Thanh Thúy

MỤC LỤC

Trang

A. PHẦN MỞ ĐẦU................................................................................................................1

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .......................................................................................................1

2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI .....................................................................1

2.1. Mục tiêu của đề tài............................................................................................................1

2.2. Nhiệm vụ của đề tài..........................................................................................................1

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU...................................................................2

3.1. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................................2

3.2. Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................................................2

4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...............................................................................................2

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................................................2

5.1. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................................2

5.2. Phương pháp phân tích đa tiêu chí .................................................................................3

5.3. Phương pháp bản đồ và GIS............................................................................................3

5.4. Phương pháp khảo sát thực địa .......................................................................................3

6. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU....................................................................................................3

7. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ...............................................3

7.1. Ý nghĩa khoa học ..............................................................................................................3

7.2. Ý nghĩa thực tiễn...............................................................................................................3

B. PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................................4

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...........................................4

1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHẤT THẢI RẮN ............................................................4

1.1.1. Khái niệm chất thải rắn.................................................................................................4

1.1.2. Nguồn phát sinh chất thải rắn ......................................................................................4

1.1.3. Phương pháp xử lý chất thải rắn..................................................................................5

1.2. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỰA CHỌN VỊ TRÍ CHÔN LẤP CHẤT

THẢI RẮN...............................................................................................................................9

1.2.1. Các yếu tố tự nhiên..................................................................................................... 10

1.2.2. Các yếu tố kinh tế xã hội ........................................................................................... 11

1.3.CÁC CHỈTIÊU TRONG LỰA CHỌN ĐỊAĐIỂM CHÔNLẤP CHẤTTHẢI RẮN..... 13

1.4. ỨNG DỤNG GIS VÀ PHƯƠNG PHÁP AHP TRONG XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ TỐI

ƯU........................................................................................................................................... 15

1.4.1. Những vấn đề cơ bản về GIS và AHP ..................................................................... 15

1.4.2. Ứng dụng GIS và AHP trong xác định vị trí tối ưu phục vụ quy hoạch sử dụng

đất............................................................................................................................................ 19

CHƯƠNG 2: KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI, HIỆN

TRẠNG SỬ DỤNG ĐẤT VÀ CHẤT THẢI RẮN TẠI TP.ĐÀ NẴNG....................... 20

2.1. KHÁT QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI TP.ĐÀ NẴNG........ 20

2.1.1. Vị trí địa lý .................................................................................................................. 20

2.1.2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT, ĐỊA HÌNH.................................................................................. 22

2.1.3. Đặc điểm khí hậu........................................................................................................ 23

2.1.4. Đặc điểm thủy văn...................................................................................................... 24

2.1.5. Đặc điểm thổ nhưỡng................................................................................................. 25

2.1.6. Tài nguyên sinh vật .................................................................................................... 26

2.2. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI................................................................................. 27

2.2.1. Dân cư và nguồn lao động......................................................................................... 27

2.2.2. Tình hình phát triển kinh tế ....................................................................................... 27

2.3. HIỆN TRẠNG VÀ DỰ BÁO CHẤT THẢI RẮN TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG28

2.3.1. Hiện trạng chất thải rắn tại thành phố Đà Nẵng ..................................................... 28

2.3.2. Dự báo chất thải rắn trong giai đoạn đến................................................................. 28

CHƯƠNG 3: ỨNG DỤNG GIS VÀ AHP NGHIÊN CỨU TIẾP CẬN ĐA TIÊU CHÍ

ĐỂ XÂY DỰNG QUỸ ĐẤT HỢP LÍ CHO VIỆC BỐ TRÍ BÃI CHÔN LẤP CHẤT

THẢI RẮN TẠI TP. ĐÀ NẴNG ........................................................................................ 31

3.1. TỔNG QUAN VỀ QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU............................. 31

3.1.1. Quy trình lựa chọn địa điểm chôn lấp chất thải rắn bằng GIS và AHP............... 31

3.1.2. Tổng quan về dữ liệu nghiên cứu ............................................................................. 33

3.2. LỰA CHỌN VÀ PHÂN CẤP CHỈ TIÊU ẢNH HƯỞNG ĐẾN XÂY DỰNG BÃI

CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN Ở THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG........................................ 34

3.2.1. Xây dựng chỉ tiêu đánh giá........................................................................................ 34

3.2.2. Phân cấp các chỉ tiêu.................................................................................................. 35

3.2.3. Trọng số chung của các chỉ tiêu ............................................................................... 37

3.3. ỨNG DỤNG GIS VÀ AHP TRONG XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ XÂY DỰNG BÃI CHÔN

LẤP CHẤT THẢI RẮN ....................................................................................................... 38

3.3.1. Xác định sơ bộ các khu vực tiềm năng xây dựng bãi chôn lấp chất thải rắn...... 38

3.3.2. Đánh giá chung cuộc về vị trí xây dựng bãi chôn lấp............................................ 41

3.3.3. Xây dựng bản đồ vị trí tiềm năng để xây dựng bãi chôn lấp ................................ 47

3.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ KẾT QUẢ TÌM KIẾM KHU VỰC THUẬN LỢI CHO

VIỆC XÂY DỰNG BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN............................................... 49

3.5. ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN HIỆU QUẢ........... 49

3.5.1. Nghiên cứu, xây dựng và ban hành các chính sách liên quan đến quản lý chất

thải rắn .................................................................................................................................... 49

3.5.2. Đề xuất các biện pháp nhằm tăng cường công tác phân loại CTR tại nguồn ..... 50

3.5.3. Truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng bảo vệ môi trường nói chung và

quản lý CTR trên địa bàn thành phố Đà Nẵng nói riêng.................................................. 50

3.5.4. Xây dựng các chính sách nhằm hoàn thiện công tác thu và vận chuyển chất thải

tại thành phố Đà Nẵng .......................................................................................................... 51

3.5.5. Giải pháp về công nghệ và khoa học ....................................................................... 51

3.5.6. Đầu tư tài chính cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý và quản lý CTR tại

thành phố Đà Nẵng................................................................................................................ 51

3.5.7. Tăng cường thanh tra, kiểm tra một cách toàn diện............................................... 52

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................................... 53

1. KẾT LUẬN........................................................................................................................ 53

2. KIẾN NGHỊ....................................................................................................................... 53

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................. 54

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1 GIS Hệ thống thông tin địa lý

2 AHP Analytic Hierarchy Process

3 BCL CTR Bãi chôn lấp chất thải rắn

4 CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt

5 CTRYT Chất thải rắn y tế

6 CTR Chất thải rắn

7 CR Consistency Ratio

8 HTSDD Hiện trạng sử dụng đất

9 KTXH Kinh tế xã hội

10 TCXDVN Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam

11 K/c Khoảng cách

12 RSK Đất khoanh nuôi phục hồi rừng sản xuất

13 RSM Đất trồng rừng sản xuất

14 RSN Đất có rừng tự nhiên sản xuất

15 RST Đất có rừng trồng sản xuất

16 UBND Ủy ban nhân dân

DANH MỤC BẢN ĐỒ

STT Tên bản đồ Trang

2.1 Bản đồ hành chính Thành phố Đà Nẵng 21

3.5 Bản đồ thể hiện vị trí tiềm năng xây dựng bãi chôn lấp CTR 48

DANH MỤC HÌNH

Hình Tên hình Trang

1.1 Mô hình ủ phân sinh học 7

1.2 Quy trình xử lý rác thải bằng phương pháp chôn lấp 8

1.3 Thang điểm so sánh mức độ quan trọng của các chỉ tiêu trong

phương pháp AHP

17

1.4 Mức độ quan trọng của các chỉ tiêu và cách tính trọng số 18

2.2 Biểu đồ dự báo phát sinh CTRSH trên Tp. Đà Nẵng đến năm

2020

28

2.3 Dự báo lượng CTRYT phát sinh trên địa bàn Tp. Đà Nẵng 30

3.1 Quy trình lựa chọn địa điểm BCL CTR bằng GIS và AHP 31

3.2 Phân bậc các chỉ tiêu đánh giá 35

3.3 Kết quả tính điểm các chỉ tiêu 40

3.4 Các khu vực tiềm năng được tìm thấy trong giai đoạn đánh giá

sơ bộ

41

DANH MỤC BẢNG

Bảng Tên bảng Trang

1.1 Các chỉ tiêu trong lựa chọn địa điểm bãi chôn lấp 13

1.2

Khoảng cách thích hợp khi lựa chọn bãi chôn lấp( TCXDVN

261-2001)

14

1.3 Giá trị RI tương ứng với số lượng chỉ tiêu n 19

2.1 Lượng phát thải CTR công nghiệp Đà Nẵng đến năm 2020 29

3.1 Bảng điểm minh họa khoảng cách đến khu dân cư đô thị 33

3.2 Các lớp dữ liệu đầu vào 33

3.3 Xây dựng chỉ tiêu đánh giá 34

3.4 Ma trận mức độ ưu tiên và trọng số của 3 nhóm chỉ tiêu 36

3.5

Mức độ ưu tiên và trọng số của các chỉ tiêu trong nhóm Môi

trường

36