Ứng dụng Gis mô tả hàm lượng As trong nước ngầm trên địa bàn thành phố Thái Nguyên

Phan Thị Thu Hằng và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 102(02): 117 - 121

117

ỨNG DỤNG GIS MÔ TẢ HÀM LƯỢNG As TRONG NƯỚC NGẦM

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Phan Thị Thu Hằng1*, Nguyễn Thu Thùy2

1

Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên

2

Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Kết quả bước đầu xác định hàm lượng As trong nước ngầm khu vực thành phố Thái Nguyên và

biểu diễn trên bản đồ bởi công nghệ GIS cho thấy trong số 168 mẫu được kiểm tra tại 28

phường/xã thì có 129 mẫu (chiếm 77%) có hàm lượng As< 0.005mg/l, 30 mẫu (chiếm 18%) có

hàm lượng As nằm trong khoảng 0.005 – 0,01mg/l, 8 mẫu (chiếm 5%) đã ở mức ô nhiễm tức là có

hàm lượng As > 0,01mg/l và chỉ có 01 mẫu có hàm lượng As> 0,05mg/l, vượt QCVN 09:

2008/BTNMT và mức II của QCVN 02 :2009/BYT. Các mẫu ô nhiễm As đều tập trung tại khu

vực trung tâm (5 mẫu) và phía Nam (3 mẫu) của thành phố Thái Nguyên. Khu vực phía Bắc của

thành phố 100% mẫu nghiên cứu vẫn đảm bảo QCVN.

Từ khóa: As, hàm lượng, nước ngầm, ô nhiễm, GIS

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Hiện nay do sự phát triển nhanh chóng của

công nghiệp, nông nghiệp và đô thị đã được

ghi nhận đang trở thành vấn đề môi trường

cấp bách, trong đó hiện tượng ô nhiễm As vào

nguồn nước đã và đang trở nên rất nghiêm

trọng. Khoảng 13,5% dân số Việt Nam đang

sử dụng nước ăn từ nước giếng khoan bị

nhiễm asen [1]. As là một nguyên tố vi lượng

có tính độc hại cao đối với sức khoẻ con

người. Nồng độ As cao trong nước đang là

vấn đề đối với sức khoẻ cộng đồng trong

nhiều năm gần đây. Là một trong những trung

tâm công nghiệp lớn ở Việt Nam, thành phố

Thái Nguyên cũng là một địa bàn có dấu hiệu

ô nhiễm arsen tại một số khu vực. Nơi đây tập

trung nhiều nhà máy xí nghiệp lớn như Nhà

máy gang thép Thái Nguyên, Nhà máy Giấy

Hoàng Văn Thụ, Nhà máy điện Cao Ngạn…

vì vậy, lượng nước thải từ các nhà máy đổ ra

môi trường hàng ngày khá lớn: Nhà máy giấy

Hoàng Văn Thụ thải khoảng 400 m3

/ngày,

nước thải độc và bẩn làm ô nhiễm suối Mỏ

Bạch và nguồn nước Sông Cầu, Nhà máy cán

thép Gia Sàng và khu gang thép Cam Giá

hàng ngày thải một lượng nước lớn không

được xử lý vào suối Xương Rồng gây ô

nhiễm khu vực phường Gia Sàng, phường

Túc Duyên... Các Nhà máy Tấm lợp Amiăng,

*

Tel: 0912 430378, Email: [email protected]

Khu gang thép Thái Nguyên hàng ngày thải ra

lượng bụi lớn làm ô nhiễm khu vực Cam

Giá... Thêm vào đó là nạn khai thác khoáng

sản từ các vùng Sơn Dương, Quan Triều, Đại

Từ, Phú Lương, Võ Nhai với 177 điểm quặng

và mỏ bao gồm than đá, quặng titan, quặng

chì, quặng thiếc chứa As… với công nghệ

khai thác lạc hậu, không có hệ thống xử lý

chất thải, đá thải hiệu quả đã làm cho môi

trường sông, suối, hồ bị ô nhiễm nghiêm

trọng bởi các chất độc hại như As, Pb, Cd...

(UBND tỉnh Thái Nguyên, 2011) [3].

Hệ thống thông tin địa lý (GIS) đã được công

nhận là một hệ thống với nhiều lợi ích không

chỉ trong các công tác thu thập đo đạc địa lý

mà còn trong các công tác điều tra tài nguyên

thiên nhiên, phân tích hiện trạng và dự báo xu

hướng diễn biến môi trường. chúng tôi đã tiến

hành bằng công nghệ GIS để đưa ra những

dẫn liệu về tình hình ô nhiễm và sự phân bố

hàm lượng As trong hệ thống nước ngầm tại

thành phố Thái Nguyên để từ đó có biện pháp

quản lý và sử dụng đảm bảo an toàn đối với

sức khoẻ con người.

VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP

Địa điểm

Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

gồm 28 đơn vị hành chính (19 phường và 9 xã)

Đối tượng nghiên cứu

Kim loại As trong nước ngầm