Ứng dụng chế tạo, thử nghiệm vaccine đa giá nhũ dầu phòng bệnh viêm phổi do vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida và Streptococcus suis gây ở lợn tại tỉnh Bắc Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––

HOÀNG VĂN MINH

ỨNG DỤNG CHẾ TẠO, THỬ NGHIỆM VACCINE

ĐA GIÁ NHŨ DẦU PHÒNG BỆNH VIÊM PHỔI

DO VI KHUẨN ACTINOBACILLUS PLEUROPNEUMONIAE,

PASTEURELLA MULTOCIDA VÀ STREPTOCOCCUS SUIS

GÂY Ở LỢN TẠI TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––

HOÀNG VĂN MINH

ỨNG DỤNG CHẾ TẠO, THỬ NGHIỆM VACCINE

ĐA GIÁ NHŨ DẦU PHÒNG BỆNH VIÊM PHỔI

DO VI KHUẨN ACTINOBACILLUS PLEUROPNEUMONIAE,

PASTEURELLA MULTOCIDA VÀ STREPTOCOCCUS SUIS

GÂY Ở LỢN TẠI TỈNH BẮC GIANG

Chuyên ngành: Thú y

Mã số: 60.64.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Quang Tuyên

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

hoàn toàn trung thực và chưa hề sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp

đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đã được cảm ơn. Các thông tin, tài liệu

trình bày trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày tháng 11 năm 2017

Tác giả

Hoàng Văn Minh

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau hai năm học tập và nghiên cứu, đến nay tôi đã hoàn thành chương trình

khoá học với luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Thú y về đề tài “Ứng dụng chế tạo,

thử nghiệm vaccine đa giá nhũ dầu phòng bệnh viêm phổi do vi khuẩn

Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida và Streptococcus suis

gây ở lợn tại tỉnh Bắc Giang”.

Để hoàn thành khoá học và công trình nghiên cứu này, tôi đã nhận được sự dạy

bảo tận tình và định hướng của giảng viên hướng dẫn GS.TS Nguyễn Quang

Tuyên; Sự quan tâm giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi của tập thể giảng

viên khoa Chăn nuôi Thú y, Phòng quản lý Sau đại học - Trường Đại học Nông

lâm Thái Nguyên; Công ty Cổ phần thuốc thú y Đức Hạnh (Marphavet); Ban

lãnh đạo và tập thể Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Bắc Giang.

Nhân dịp này cho phép tôi được trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự

giúp đỡ tận tình, quý báu đó.

Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn hội đồng chấm luận văn đã giúp đỡ và

cho phép tôi được bảo vệ bản luận văn này.

Tôi xin được cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, người thân và gia đình đã

động viên, tạo điều kiện về thời gian, về vật chất và tinh thần để tôi hoàn

thành tốt khoá học.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Hoàng Văn Minh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii

MỤC LỤC............................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU...........................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................. vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ...............................................................................ix

MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài .............................................................................................2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tế...............................................................................2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................3

1.1. Vi khuẩn A. pleuropneumoniae và bệnh viêm phổi lợn ..................................3

1.1.1. Vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae ................................................3

1.1.2. Bệnh viêm phổi - màng phổi ở lợn do A. pleuropneumoniae....................10

1.2. Vi khuẩn P. multocida và bệnh viêm phổi ở lợn do P. multocida gây ra...........13

1.2.1. Vi khuẩn P. multocida................................................................................13

1.2.2. Bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn P. mutocida.........................................17

1.3. Vi khuẩn S. suis và bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn S. suis gây ra..........20

1.3.1. Vi khuẩn S. suis..........................................................................................20

1.3.2. Bệnh viêm phổi ở lợn do vi khuẩn S. suis gây ra ......................................24

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 28

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................28

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................28

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ..................................................................................28

2.1.3. Thời gian nghiên cứu .................................................................................28

2.2. Nội dung nghiên cứu.....................................................................................28

iv

2.3. Nguyên vật liệu .............................................................................................28

2.3.1. Môi trường, hóa chất dùng trong nghiên cứu chế tạo vaccine đa giá

nhũ dầu phòng viêm phổi ở lợn............................................................................28

2.3.2. Động vật thí nghiệm...................................................................................29

2.3.3. Máy móc, dụng cụ thí nghiệm ...................................................................29

2.4. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................29

2.4.1. Phương pháp xác định số lượng vi khuẩn..................................................29

2.4.2. Phương pháp chế tạo vaccine phòng bệnh viêm phổi cho lợn..................29

2.4.3. Phương pháp nghiên cứu đáp ứng miễn dịch và độ dài miễn dịch của

đàn lợn sau tiêm phòng vaccin đa giá nhũ dầu phòng bệnh viêm phổi ở lợn

do vi khuẩn A. pleuropneumoniae; P. multocida và S. suis................................31

2.5. Phương pháp xử lý số liệu.............................................................................32

2.5.1. Các phương pháp đo lường trong dịch tễ...................................................32

2.5.2. Phương pháp xử lý số liệu..........................................................................32

Chương 3: KẾT QUẢ GHIÊN CỨU................................................................33

3.1. Kết quả xác định độc lực các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae,

P. multocida và S. suis phân lập được; chọn chủng vi khuẩn chế tạo

vaccine thử nghiệm .............................................................................................33

3.1.1. Kết quả xác định độc lực các chủng vi khuẩn A. pleuropneumoniae

phân lập được.......................................................................................................33

3.1.2. Kết quả xác định độc lực của các chủng vi khuẩn P. multocida

phân lập được ......................................................................................................35

3.1.3. Kết quả xác định độc lực của các chủng vi khuẩn S. suis phân lập được...........37

3.2. Kết quả chế tạo vaccine thử nghiệm phòng bệnh viêm phổi cho lợn ...............38

3.2.1. Chọn giống vi khuẩn chế tạo vaccine thử nghiệm.......................................38

3.2.2. Kết quả chế tạo vaccine thử nghiệm phòng viêm phổi cho lợn................39

3.3. Kết quả xác định độ dài miễn dịch và hiệu lực của vaccine thử nghiệm ở

lợn nuôi tại tỉnh Bắc Giang ..................................................................................51

3.3.1. Kết quả xác định độ dài miễn dịch của vaccine thử nghiệm .........................51

v

3.3.2. Kết quả xác định hiệu lực của vaccine thử nghiệm ở lợn nuôi tại tỉnh

Bắc Giang.............................................................................................................62

KẾT LUẬN, ĐỀ NGHỊ......................................................................................65

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................67

PHỤ LỤC ............................................................................................................75

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

ADN : Acid Deoxyribonucleic

AGID : Agargel Immuno Diffuse

A. pleuropneumoniae : Actinobaccillus pleuroneumoniae

Apx : Apx - Toxins

BHI : Brain Heart Infusion

Bp : Base pair

CAMP : Chiristie - Atkinson - Munch - Peterson

CFU : Colony Forming Unit

CPS : Capsule polysaccharide

Cs : Cộng sự

DNT : Dermanecrotic toxin

ELISA : Enzyme - linked Immuno sorbant assay

H. pleuropneumoniae : Haemophilus pleuropneumoniae

HIP : Acid hippuric

HLTP : Hiệu lực tiêm phòng

IHA : Indirect Haemagglutination test

LPS : Lypopolysaccaride

LD : Lethal dose

MR : Methyl red

NAD : Nicotinamide Adenine Dinucleotide

OMPs : Outer membrane proteins

PBS : Phosphat buffer solution

PCR : Polymerase Chain Reaction

PPLO : Pleuropneumonia - like organism

P. multocida : Pasteurella multocida

RR : Relative Risk

Sta. aureus : Staphylococcus aureus

S. suis : Streptococcus suis

TYE : Tryptone Yeast Extract Broth

TSA : Tryptic Soya Agar

TSB : Tryptone soya broth

VP : Voges Prokauer

YE : Yeast Extract

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Kết quả kiểm tra độc lực của các chủng vi khuẩn A.

pleuropneumoniae phân lập được .......................................................34

Bảng 3.2: Kết quả kiểm tra độc lực của các chủng vi khuẩn P. multocida

phân lập được ......................................................................................36

Bảng 3.3: Kết quả kiểm tra độc lực của các chủng vi khuẩn S. suis phân lập được......37

Bảng 3.4: Các chủng vi khuẩn được chọn để chế tạo vaccine thử nghiệm................39

Bảng 3.5: Kết quả đếm số lượng vi khuẩn có trong canh trùng chế tạo

vaccine thử nghiệm .............................................................................40

Bảng 3.6: Kết quả kiểm tra thuần khiết của 3 lô canh trùng sử dụng chế tạo

vaccine thử nghiệm .............................................................................42

Bảng 3.7: Kết quả kiểm tra vô trùng 3 lô vaccine chế tạo thử nghiệm ................43

Bảng 3.8: Kết quả kiểm tra an toàn của vaccine thử nghiệm trên chuột bạch.....44

Bảng 3.9: Kết quả xác định hiệu lực của vaccine thử nghiệm trên chuột bạch

khi công cường độc vi khuẩn A. pleuropneumoniae..........................45

Bảng 3.10: Kết quả xác định hiệu lực của vaccine thử nghiệm trên chuột

bạch khi công cường độc vi khuẩn P. multocida ...............................46

Bảng 3.11: Kết quả xác định hiệu lực của vaccine thử nghiệm trên chuột

bạch khi công cường độc vi khuẩn S. suis serotype 2 ........................47

Bảng 3.12: Kết quả xác định hiệu lực của vaccine thử nghiệm trên lợn bằng

phương pháp công cường độc .............................................................50

Bảng 3.13: Kết quả xác định hiệu giá kháng thể có trong máu lợn được tiêm

Vaccine thử nghiệm sau một tháng .....................................................53

Bảng 3.14: Kết quả xác định hiệu giá kháng thể có trong máu lợn được tiêm

Vaccine thử nghiệm sau hai tháng ......................................................54

Bảng 3.15: Kết quả xác định hiệu giá kháng thể trong máu lợn thí nghiệm

được tiêm vaccine thử nghiệm sau ba tháng .......................................56