TU DONG HOA

-Ch¬ng 5-

Tù ®éng gi¶m t¶i theo tÇn sè (TGT)

§5.1 ý nghÜa vµ c¸c nguyªn t¾c chÝnh trùc hiÖn TGT

Khi x¶y ra sù thiÕu hôt c«ng suÊt t¸c dông lµm gi¶m thÊp tÇn sè trong hÖ thèng

®iÖn, nÕu cßn c«ng suÊt t¸c dông, dù tr÷ th× hÖ thèng ®iÒu chØnh tÇn sè vµ c«ng suÊt ®·

xÐt ë trªn sÏ ho¹t ®éng ®Ó duy tr× ®îc møc tÇn sè ®Þnh tríc. Tuy nhiªn, sau khi huy ®éng

toµn bé c«ng suÊt t¸c dông dù tr÷ cã thÓ cã träng hÖ thèng ®iÖn nÕu tÇn sè còng kh«ng ®-

îc kh«i phôc, th× biÖn ph¸p duy nhÊt cã thÓ ¸p dông lóc Êy lµ c¾t bít mét sè phô t¶i Ýt

quan träng nhÊt. Thao t¸c ®ã ®îc thùc hiÖn nhê mét thiÕt bÞ tù ®éng ho¸ cã tªn gäi lµ thiÕt

bÞ tù ®éng gi¶m t¶i theo tÇn sè (TGT). CÇn lu ý r»ng, t¸c ®éng cña TGT lu«n lu«n liªn

quan ®Õn nh÷ng thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ. DÉu vËy, TGT vÉn ®îc ¸p dông réng r·i trong hÖ

thèng ®iÖn.

Møc ®é gi¶m thÊp tÇn sè kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo lîng c«ng suÊt thiÕu hôt, mµ

cßn phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña phô t¶i. C¸c dông cô chiÕu s¸ng vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c cã

phô t¶i thuÇn t¸c dông thuéc vÒ nhãm c¸c bé tiªu thô cã c«ng suÊt tiªu thô kh«ng phô

thuéc vµo tÇn sè, khi tÇn sè gi¶m c«ng suÊt tiªu thô vÉn gi÷ kh«ng ®æi. Mét nhãm c¸c hé

tiªu thô kh¸c nh ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu cã c«ng suÊt tiªu thô gi¶m khi tÇn sè gi¶m. Phô

t¶i cña c¸c hé tiªu thô thuéc nhãm thø hai ®îc coi lµ cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh v× khi tÇn

sè gi¶m thÊp ®ång thêi c«ng suÊt tiªu thô cña chóng còng bÞ gi¶m xuèng.

Khi thùc hiÖn tù ®éng gi¶m t¶i theo tÇn sè cÇn tÝnh ®Õn tÊt c¶ c¸c trêng hîp thùc tÕ

cã thÓ dÉn ®Õn viÖc c¾t sù cè c«ng suÊt ph¸t vµ ph©n chia hÖ thèng ®iÖn thµnh c¸c phÇn bÞ

thiÕu hôt c«ng suÊt t¸c dông. C«ng suÊt thiÕu hôt cµng lín th× c«ng suÊt phô t¶i cÇn ra

cµng lín. §Ó tæng c«ng suÊt phô t¶i c¾t ra do thiÕt bÞ tù ®éng gi¶m t¶i theo tÇn sè TGT

gÇn b»ng víi c«ng suÊt t¸c dông thiÕu hôt, thiÕt bÞ TGT cÇn ®îc thùc hiÖn ®Ó c¾t t¶i lµ

kh¸c nhau.

Hz

49 E E®m

48 II TGT ®ît 1

47 TGT ®ît 2

46 I TGT ®ît 3

45

44 T

0 1 2 3 4 5 6 Sec

Khi tÇn sè gi¶m xuèng ®Õn 48 Hz ( ®iÓm 1) th× ®ît 1 t¸c ®éng c¾t mét phÇn phô

gi¶m xuèng ®Õn 47,5 Hz (®iÓm 2) th× ®ît 2 t¸c ®éng c¾t thªm mét sè phô t¶i, sù thiÕu hôt

c«ng suÊt vµ tèc ®é gi¶m thÊp tÇn sè ®îc gi¶m nhiÒu h¬n. ë tÇn sè 47Hz ( ®iÓm 3), ®ît 3

t¸c ®éng c¾t mét c«ng suÊt phô t¶i kh«ng nh÷ng ®ñ ®Ó chÊm døt t×nh tr¹ng gi¶m tÊn sè

mµ cßn ®ñ ®Ó ph«i phôc tÇn sè ®Õn hay gÇn ®Õn gi¸ trÞ ®Þnh møc. CÇn lu ý lµ nÕu lîng

c«ng suÊt thiÕu hôt Ýt, th× cã thÓ cã ®ît 1 hoÆc chØ cã ®ît 1 vµ ®ît 2 t¸c ®éng.

Ngoµi c¸c ®ît t¸c ®éng chÝnh, thiÕt bÞ tù ®éng gi¶m t¶i theo tÇn sè cÇn ph¶i cã mét

®ît t¸c ®éng ®Æc biÖt ®Ó ng¨n ngõa hiÖn tîng " tÇn sè l¬ löng" . HiÖn tîng nµy cã thÓ sinh

ra sau khi c¸c ®ît chÝnh t¸c ®éng nhng tÇn sè vÉn kh«ng trë vÒ gi¸ trÞ gÇn ®Þnh møc mµ

duy tr× ë mét gi¸ trÞ nµo ®ã thÊp h¬n ®Þnh møc. TÇn sè khëi ®éng cña ®ît t¸c ®éng ®Æc

biÖt vµo kho¶ng 47,5 ®Õn 48Hz.

42

H×nh 5.1 lµ ® êng cong biÓu diÔn qu¸

tr×nh thay ®æi tÇn sè khi ®ét ngét

xuÊt hiÖn thiÕu hôt c«ng suÊt t¸c

dông. NÕu trong hÖ thèng kh«ng cã

thiÕt bÞ TGT, do t¸c dông tõ ®iÒu

chØnh cña phô t¶i vµ t¸c ®éng cña bé

®iÒu chØnh tèc ®é quay tuèc - bin

nªn tÇn sè sÏ æn ®Þnh ë mét gi¸ trÞ

x¸c lËp nµo ®ã (® êng I). §Ó kh«i

phôc tÇn sè vÒ gi¸ trÞ ®Þnh møc, cÇn

c¾t t¶i b»ng tay.

Qu¸ tr×nh thay ®æi khi tÇn sè

thiÕt bÞ TGT sÏ diÔn ra theo ® êng II.

Gi¶ sö thiÕt bÞ TGT cã 3 ®ît c¾t t¶i

víi tÇn sè khëi ®éng cña ®ît lµ: 48,

47.5; 47 Hz. H×nh 5.1

Sù thay ®æi tÇn sè khi c«ng suÊt t¸c

dông thay ®æi