Từ cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay nhìn lại xu hướng tiến triển của chủ nghĩa tư bản

KINH TE THE GlOfl

Ttf CUOC khung hoang tai chinh hien nay nhin Iqi

xu hudng tien trien cua chu nghTa tu ban

TRAN QUANG LAM

/jt^ugc khung hodng tdi chinh todn cdu khdi ngudn ta nUdc My dd vd dang gdy nen

KU nhUng hdu qud trdm trgng, khd lUdng. Dd cd mdt sd nhd nghien cau cho rdng, chu

nghia tU bdn de'n luc cdo chung. Vdy ndi dung thiic chdt cua cudc khung hodng ndy la gi?

Nhdng nguyen nhdn? Bdi hgc rut ra vd xu hUdng tie'n trien cua chd nghia tU bdn hien dqi

duqc tdc gid ddt ra trong bdi viet ndy.

Cdn dia chan tai chinh toan d u "trdm

ndm mdi cd mdt ldn - AlanGeenspan"

d My hien nay lan nhanh ra khlp thd gidi,

tan pha va day hlu bet cae nen kinh te ma

nd di qua chim sau vao suy thoai, khung

hoang. Trfldc tinh hinh do da xuat hien

nhieu nhan dinh bi quan vd tfldng lai ciia chii

nghia tfl ban nhfl: "Chu nghia tU bdn dang

trong can co giat". Tdc gid Anthong Faiola

cua td Washington post, gdn day da ddt vdn

di " lieu chu nghia tU bdn My dang de'n hdi

cdo chung?" vd ngay cd Tong thd'ng Phdp

Sarkozy cdng cho rdng cdn phdi "tU duy lqi

chu nghia tU bdn" . Ong ndi: "Todn cdu hda

dang tie'n gdn de'n sii kei thuc cua chu nghia

tu bdn tdi chinh. Chu nghia ndy dd dp ddt

logich cua nd tren todn bd nin kinh te. y

tudng cho rdng thi trUdng luon dung la hodn

todn sai Idm"^. Trong bai tra ldi phdng van

ciia tuln bao Dflc Steinbruck, Bd trfldng Tai

chinh Dflc Pee Steinbruck cdn tuyen bd' "Chu

nghia tU bdn khdng kiim tda vdi mgi long

tham nhu kieu md chung ta dang kinh qua,

rdi cudc se nhai nud't chinh nd".

Bai vidt nay xem xa hdi tfl ban "...khong

phdi Id mdt khdi kei tinh vdng chdc, md Id

mgt ca the cd khd ndng bie'n ddi vd ludn trong

qud trinh bie'n ddi"'^, ra ddi, thich flng vdi

tflng giai doan phat trien va diet vong dfldi

tac ddng cua eac quy Mat khach quan.

1. Ly thuyet va thiic tien ve hinh thanh

cd che dieu tiet trong tie'n trinh van

dong cua chu nghia ti^ ban

Chu nghia tfl ban (CNTB) M mdt hinh

thai kinh td - xa hdi, hep hdn M mdt phfldng

thflc san xuat, nay sinh trong Idng xa hgi

phong kidn bdi sfl tac ddng eiia cac quy Mat

ciia san xuat va trao ddi hang hda. Phfldng

thflc san xuat nay da khang dinh flu the

tuyet dd'i ciia minh trfldc phfldng thflc san

xuat phong Men sau khi thflc hien thanh

cdng cudc each mang cdng nghiep lan thfl

nha't d Anh vao n^a sau the ky XVIII, sau dd

lan ra khlp the gidi tao ra md hinh td chflc

lao ddng bang may mdc thay cho md hinh td

chflc lao ddng blng cdng cu thu cdng. Vdi md

hinh nay, trong chfla dly 100 nam tdn tai

cua minh, CNTB da tao ra sflc san xuat blng

ta't ca xa hdi trfldc dd ciia loai ngfldi cdng lai.

Tfl dd den nay, CNTB da trai qua eac giai

doan phat trien (canh tranh tfl do, ddc quyen

va dgc quydn nha nfldc) vdi nhflng thang

trim, do vd, vfldn len thich flng de tdn tai

nhfl mdt thflc the kinh te - xa hdi sd'ng, da va

dang Mm dau dlu nhidu nha khoa hgc vi dai

nhfl F.Quesnay, A.Smith,D.Ricardo va cac ly

Man gia Men dai nhfl J.M.Keynes, Muller -

Armark, M.Friedman... khi ly giai ve ban

cha't va cd chd van hanh eiia nd.

Tran Quang Lam, PGS. TS. Vien Kinh te, Hgc vien

Chinh tri - Hanh chinh qudc gia Hd Chi Minh. 1. Mai Phuang, dich tii Nytimes 13-10-2008 07.00

GMT-H3.

2. C. Mac va Ph. Angghen toan tap, T.23 Nxb CTQG

(ST), HN. 1993, tr. 22.

63