Truyền thống đoàn kết trong khởi nghĩa Lam Sơn.doc

Truyền thống đoàn kết trong khởi nghĩa Lam Sơn

Chương 1

Cơ sở hình thành và khái niệm truyền thống

đoàn kết trong lịch sử dân tộc

Truyền thống bao giờ cũng là một sản phẩm của cộng đồng tồn tại lâu đời trên một

vùng đất nhất định. Truyền thống đoàn kết cũng là một sản phẩm của lịch sử, do cộng đồng

người Việt Nam tạo dựng trong quá trình hình thành và phát triển của mình với tất cả

những điều kiện và đặc điểm của Tổ quốc Việt Nam

Vậy những cơ sở nào tạo dựng nên truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam. Nhìn

lại trong suốt tiến trình lịch sử của mình, truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam cũng

được hình thành và phát triển cùng với tiến trình dựng nước và giữa nước của dân tộc Việt

Nam. Hay nói cách khác, truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam chính là một sản

phẩm được sinh ra trong một tiến trình lịch sử vĩ đại của dân tộc: tiến trình dựng nước và

giữa nước cũng như quá trình hình thành và phát triển của dân tộc Việt Nam.

Có đặt trong bối cảnh lịch sử như vậy, ta mới có thể thấy hết được mối quan hệ của

truyền thống đoàn kết với các truyền thống khác của dân tộc ta cũng như sự phát triển của

lịch sử. Điều đó đã tạo nên một nền văn hóa Việt Nam phong phú và đặc sắc, với các thang

đo giá trị truyền thống khác nhau nhưng luôn có sự thống nhất biện chứng với nhau và

không tách rời lẫn nhau. Mà truyền thống đoàn kết cũng là một trong những biểu trưng của

các giá trị đó.

Truyền thống đoàn kết bản thân nó không phải ngẫu nhiên tự nó xuất hiện, mà nó

được hình thành trên những điều kiện kinh tế-xã hội nhất định, và ứng với mỗi vùng, mỗi

quốc gia nó cũng có những biểu hiện khác nhau. Xét ở hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam,

truyền thống đoàn kết được hình thành và phát triển cùng với tiến trình lịch sử của dân tộc

dựa trên những cơ sở chủ yếu sau đây:

1

Truyền thống đoàn kết trong khởi nghĩa Lam Sơn

1.1. Cơ sử hình thành

1.1.1. Cơ sở điều kiện tự nhiên

Truyền thống đoàn kết lúc khới thủy ban đầu là do lao động sản xuất của con người

mà hình thành nên. Buổi ban đầu khi loài người xuất hiện sự nhận thức về thế giới chưa

cao, chính lao động sản xuất đã dần dần biến đổi sự nhận thức của họ. Điều kiện tự nhiên,

thiên nhiên lúc bấy giờ nhiều hiểm nguy, qua thời gian con người đã dần nhận thức và lao

động cải tạo tự nhiên theo mục đích của mình. Thiên nhiên khắc nghiệt cộng với trình độ

nhận thức thiên nhiên chưa cao và lao động sản xuất đã dần hình thành nên tinh thần gắn

kết tự nhiên trong mổi con người. Bởi vậy, có thể nói rằng, truyền thống đoàn kết là một

tinh thần tốt đẹp của tất cả các dân tộc trên thế giới. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, do điều

kiện tự nhiên của mỗi quốc gia khác nhau nên truyền thống ấy mang nét đặc trưng riêng

biệt của mỗi dân tộc trên thế giới, ngay cả những quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

Việt nam là một quốc gia nặn trong vùng khí hậ nhiệt đới gió mùa, thiên nhiên khá ưu đãi

cho con người nhưng cũng mang lại nhiều hiểm nguy, và những đặc thù khác của điều kiện

tự nhên nên truyền thống đoàn kết dân tộc Việt nam mang những nét riêng biệt.

Ngay từ thời nguyên thủy, trong điều kiện thiên nhiên hoang dã, khắc nghiệt, lại

do trình độ còn thấp kém, công cụ lao động thô sơ, người vượn phải tập hợp với nhau thành

từng bầy, cùng chống thú dữ để tự vệ, đó là những bầy người nguyên thủy. Đây chính là cơ

sở, là nền móng quan trọng hình thành truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam

Nước Việt Nam có địa hình đa dạng bao gồm rừng núi trùng điệp, lại có đồi thấp,

thung lũng rộng, có đồng bằng các châu thổ rộng lớn và thềm lục địa nông. Một dải bờ biển

dài trên 3000km và một hệ thống sông ngòi, khí hậu nhiệt đới gió mùa thuận lợi cho sinh

vật phát triển. Do đó Việt Nam có đầy đủ điều kiện cần thiết cho con người sinh sống và

phát triển. Với đặc điểm này, từ rất sớm trên lãnh thổ nước ta đã phát triển một nền nông

nghiệp lúa nước rực rỡ ( đỉnh cao là nền văn hóa lúa nước văn minh sông Hồng).

Bên cạnh những thuận lợi đó Việt Nam còn có biết bao khó khăn và thử thách của

vùng nhiệt đới ẩm. Chịu ảnh hưởng gió mùa như mưa nguồn, nước lũ, bão tố, hạn hán, lũ

2

Truyền thống đoàn kết trong khởi nghĩa Lam Sơn

lụt, dịch bệnh thường xuyên đe dọa . Những yếu tố thiên tai đó thường xuyên đe dọa cuộc

sống của nhân dân ta, vốn chủ yếu là cư dân nông nghiệp. Càng về trước khi mức sản xuất

thấp, trình độ tổ chức của xã hội còn hạn chế thì sức hoành hành của thiên tai càng dữ dội

và cuộc chiến đấu khắc phục khó khăn của người ngày càng gian khổ, ác liệt. Từng cá

nhân, từng gia đình hoàn toàn bất lực trước thiên tai. Chỉ có chung sức lại trong những

cộng đồng lớn, dưới sự tổ chức của bộ máy tập trung, con người mới có thể đắp đê, làm

thủy lợi, từng bước chế ngự thiên tai để phát triển nông nghiệp.

Như chúng ta đã biết, yêu cầu có tính chất sống còn của một nền nông nghiệp lúa

nước điển hình chính là vấn đề trị thủy, chống chọi với thiên nhiên để tồn tại và phát triển.

Chính vì vậy việc phát triển nông nghiệp phải gắn liền với công việc trị thủy từ rất sớm.

Hạn thì phải đào mương dẫn nước vào ruộng cày cấy nuôi cây lúa, úng lụt thì phải đắp bờ

thửa, bờ vùng để ngăn lũ lụt. Việc tập hợp lực lượng, huy động mọi nguồn lực trong xã hội

tập trung cho vấn đề trị thủy trở thành vấn đề hết sức quan trọng. Chính vì nhận thức được

yêu cầu này, từ rất sớm người Việt cổ đã tự nguyện liên kết lại với nhau trong các công xã,

nhiều công xã lại liên kết với nhau cũng không nhằm ngoài mục đích trên. Trên cơ đó, nhà

nước đã ra đời. Truyền đoàn kết của dân tộc ta cũng bắt đầu xuất phát từ đó. Tính liên kết

cộng đồng là một chuẩn mực xã hội của bản sắc văn hóa Việt Nam. Tình làng nghĩa xóm là

một sức mạnh văn hóa mang tính bản chất trong văn hóa Việt Nam. Chính tinh thần đoàn

kết tương thân tương ái đã tạo nên sức mạnh vật chất và tinh thần vô cùng lớn lao để người

Việt Nam vượt qua sóng gió và trụ vững trên mảnh đất này.

Như vậy, cuộc đấu tranh với thiên nhiên-một thiên nhiên vừa đẹp, vừa khắc nghiệt,

vừa thuận vừa nghịch, vừa ưu đãi vừa thử thách con người sớm đã đòi hỏi con người phải

đoàn kết lại với nhau. Đó là một cơ sở khách quan dẫn đến sự hình thành và phát triển

truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam.

1.1.2. Cơ sở điều kiện xã hội

Ngoài cơ sở điều kiện tự nhiên thì cơ sở về điều kiện xã hội cũng là một trong những

nhân tố tạo nên truyền thống đoàn kết của tất cả các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, lịch

sử xã hội của mỗi dân tộc không giống nhau cho nên tinh thần ấy cũng sẽ mang những nét

3

Truyền thống đoàn kết trong khởi nghĩa Lam Sơn

của điều kiện lịch sử cụ thể của mỗi dân tộc trên thế giới. Khác với các quốc gia khác, lịch

sử dân tôc Việt nam có dòng chảy chủ đạo là lịch sử dựng nước và giữ nước gần như xuyên

suốt . Trong khi đó, các quốc gia khác tuy cũng có sự nghiệp đấu tranh bảo vệ dân tộc

nhưng nó có những đặc điểm khác biệt với Việt nam. Bởi vậy, họ có truyền thống đoàn kết

bên cạnh những đặc điểm tương đồng thì còn có những điểm khác biệt mang đặc trưng

riêng của mỗi quốc gia dân tộc.

Nước ta trong quá trình phát triển lịch sử của mình luôn bị đè nặng bởi sự đe dọa xâm

lược từ bên ngoài, mà chủ yếu là từ một quốc gia lớn mạnh ở phương Bắc-Trung Quốc.

Đối với đế chế đó, mảnh đất chúng ta luôn là một miếng mồi ngon mà chúng luôn thèm

khát. Đối với mối nguy cơ to lớn từ bên ngoài ấy, người Việt phải đoàn kết lại với nhau,

tạo nên một sức mạnh tổng hợp, cùng nhau vùng lên đấu tranh, giữ vững độc lập chủ

quyền, chống lại các cuộc chiến tranh xâm lược liên tiếp của các thế lực bên ngoài là một

nhiệm vụ mang tính chất sống còn của lịch sử dân tộc. Chính yêu cầu này mà đã góp phần

cố kết người Việt lại với nhau, tạo truyền thống đoàn kết lâu đời của dân tộc Việt Nam.

Cuộc chiến đấu chống xâm lược là một thử thách ghê gớm nhất, toàn diện nhất sức sống

của một dân tộc. Để chiến đấu và chiến thắng một kẻ thù mạnh hơn, dân tộc ta phải phát

huy tất cả sức mạnh của đất nước, của nhân dân. Đó là một sức mạnh tổng hợp tạo nên từ

nhiều yếu tố, trong đó đoàn kết toàn dân vì đại nghĩa của dân tộc, vì quyền lợi chung và tối

cao của tổ quốc là nhân tố cơ bản nhất. Đoàn kết thống nhất vì mục tiêu độc lập tự do và

trên cơ sở đó phát huy sức mạnh tiềm tang của toàn dân, đó là con đường chiến đấu và

chiến thắng của nhân dân trước họa ngoại xâm. Lịch sử bốn ngàn năm giữ nước đã cho

thấy, những lúc nào giữa vững và phát huy được được sức mạnh đoàn kết của toàn dân thì

cuộc chiến tranh yêu nước sớm muộn gì cũng sẽ giành được chiến thắng.

Như vậy, cùng với cuộc đấu tranh chinh phục thiên nhiên, xây dựng đất nước, cuộc

đấu tranh lâu dài chống ngoại xâm bảo vệ đất nước là cơ sở khách quan thứ hai quy định

truyền thống đoàn kết của dân tộc Việt Nam. Trước thiên tai, nhân dân ta phải tập hợp lại

để chung sức làm ăn, đắp đê, làm thủy lợi, xây dựng và bảo tồn cuộc sống. Trước giặc

ngoại xâm lớn mạnh và tàn bạo, nhân dân ta càng phải đoàn kết thống nhất để đánh giặc

4