[Triết Học] Học Thuyết Chủ Nghĩa Karl Marx - Marx Engels tập 14 phần 13 pps

2016 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc 2017

®Êu cña M¸c", hoÆc "b¹n chiÕn ®Êu" cña SÐc-van kh«ng thÓ lµ ai

kh¸c ngoµi «ng Stª-kh¬ hiÖn c­ tró ë Lu©n §«n. Tr­íc ®©y t«i

kh«ng cã vinh dù quen biÕt c¸ nh©n «ng, tuy nghe ng­êi ta nãi

nhiÒu lêi ca tông tµi n¨ng nghÖ thuËt lín vµ toµn diÖn cña «ng.

Nhê th­ cña BÕch-c¬ mµ chóng t«i ®­îc gÆp «ng. D­íi ®©y lµ bøc

th­ cña "b¹n chiÕn ®Êu" cña t«i göi cho t«i.

"Lu©n §«n ngµy 17 X¾c-xÕch-xtrÝt, U-ãet Xan-t¬-ran,

Ngµy 14 th¸ng M­êi 1860.

Ngµi M¸c th©n mÕn!

T«i vui lßng gi¶i thÝch cho Ngµi ®«i ®iÒu vÒ vÊn ®Ò Niu-®gien-t¬ (SÐc-van ￾

Crª-me) ®­îc nh¾c tíi trong cuèn s¸ch nhá cña Ph«-gt¬ mµ Ngµi ®· cã nh· ý göi cho

t«i mét sè ®o¹n trÝch. Th¸ng Ba 1853 t«i ®Õn Gi¬-ne-v¬ sau chuyÕn du lÞch ë I-ta-li-a trë

vÒ. Còng gÇn kho¶ng thêi gian Êy, Niu-®gien-t¬ ®Õn Gi¬-ne-v¬, t«i quen «ng ta trong

mét x­ëng in ®¸. BÊy giê t«i chØ võa míi lµm c«ng viÖc in ®¸, vµ v× Niu-®gien-t¬ cã

nh÷ng hiÓu biÕt réng r·i trong c«ng viÖc nµy vµ lµ mét ng­êi rÊt sèt s¾ng, kiªn nghÞ, cÇn

cï, nªn t«i chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña «ng ta lµ cïng lµm viÖc víi «ng ta ë mét x­ëng. Sù

thuËt l¹i cña Ph«-gt¬ vÒ nh÷ng ©m m­u cña Niu-®gien-t¬ ë Gi¬-ne-v¬ gÇn phï hîp víi

®iÒu mµ t«i nghe thÊy vÒ ©m m­u ®ã, nÕu nh­ bá qua sù phãng ®¹i quen thuéc cña c¸c

t¸c gi¶ viÕt tiÓu phÈm hoÆc so¹n gi¶, nh÷ng tËp s¸ch nhá. Thµnh c«ng cùc kú kh«ng

®¸ng kÓ. T«i chØ biÕt cã mét ng­êi trong bän Êy, mét thanh niªn hoµ nh· vµ cÇn cï

nh­ng l¹i cùc kú nhÑ d¹; v× anh ta lµ mét trong nh÷ng nh©n vËt chñ yÕu nªn rÊt dÔ hiÓu

r»ng trong ®oµn ng­êi Êy N. lµ tÊt c¶, cßn nh÷ng ng­êi kh¸c chØ lµ nh÷ng thÝnh gi¶ hiÕu

kú mµ th«i. T«i tin ch¾c r»ng nh÷ng b¶n in ®¸ còng nh­ nh÷ng b¶n in ®ång ®· kh«ng

®­îc lµm ra, nh­ng nghe thÊy N. nãi vÒ nh÷ng viÖc nh­ vËy. Nh÷ng ng­êi quen cña t«i

phÇn lín lµ ng­êi Gi¬-ne-v¬ vµ ng­êi I-ta-li-a. T«i biÕt r»ng sau nµy Ph«-gt¬ vµ nh÷ng

ng­êi l­u vong §øc kh¸c, mµ t«i kh«ng quen biÕt, cho r»ng t«i lµ gi¸n ®iÖp. Nh­ng t«i

kh«ng lo l¾ng vÒ ®iÒu ®ã,- ch©n lý bao giê còng sÏ ph¬i bµy ra; thËm chÝ t«i kh«ng tr¸ch

hä, cÇn biÕt r»ng rÊt dÔ n¶y sinh ra sù hoµi nghi, v× kh«ng thiÕu g× gi¸n ®iÖp vµ kh«ng

ph¶i bao giê còng dÔ nhËn biÕt chóng. T«i hÇu nh­ tin ch¾c r»ng Niu-®gien-t¬ kh«ng

trao ®æi th­ tõ víi ai ë Gi¬-ne-v¬ sau khi bÞ trôc xuÊt khái ®©y. VÒ sau t«i nhËn ®­îc hai

bøc th­ cña «ng; «ng yªu cÇu t«i ®i Pa-ri vµ nhËn viÖc hoµn thµnh mét c«ng viÖc vÒ m«n

kiÕn tróc thêi trung cæ, viÖc ®ã t«i ®· lµm. ë Pa-ri, t«i thÊy Niu-®gien-t¬ ®øng ngoµi

chÝnh trÞ vµ kh«ng trao ®æi th­ tõ víi ai. Dùa trªn t×nh h×nh nãi trªn dï sao còng cã thÓ

rót ra kÕt luËn r»ng ng­êi ta cã thÓ ¸m chØ "b¹n chiÕn ®Êu cña M¸c" lµ t«i v× t«i kh«ng

tr«ng thÊy, còng nh­ kh«ng nghe thÊy nãi ®Õn mét ng­êi nµo kh¸c ®­îc Niu-®gien-t¬

mêi ®Õn Pa-ri. §­¬ng nhiªn, «ng Ph«-gt¬ kh«ng thÓ biÕt r»ng t«i ch­a bao giê tiÕp xóc￾trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp - víi Ngµi vµ cã thÓ sÏ vÜnh viÔn kh«ng ®­îc tiÕp xóc víi Ngµi,

nÕu nh­ t«i kh«ng rêi chç ë sang Lu©n §«n, t¹i ®©y nhê c¬ héi ngÉu nhiªn mµ ®­îc

vinh dù lµm quen víi Ngµi vµ gia ®×nh kh¶ kÝnh cña Ngµi.

Xin göi tíi Ngµi vµ c¸c quý bµ trong gia ®×nh Ngµi lêi chµo nhiÖt thµnh.

H.C. Stª-kh¬"

4. Vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn

Nh÷ng tin tøc mµ t«i dÉn ra trong ch­¬ng nµy vÒ ®¹i sø qu¸n

Phæ ë Lu©n §«n vµ th­ tõ cña nã víi nhµ ®­¬ng côc Phæ ë lôc

®Þa trong thêi gian diÔn ra vô ¸n ë Khuªn lµ dùa trªn b¶n tù thó

cña HiÕc-s¬ hiÖn ®ang ngåi ë nhµ tï H¨m-buèc do A.Vi-lÝch

®¨ng víi nhan ®Ò "N¹n nh©n cña ho¹t ®éng gi¸n ®iÖp, b¶n biÖn

hé cña Vin-hem HiÕc-s¬"600 trªn tê "New-Yorker Criminal￾Zeitung" (th¸ng T­ 1853); HiÕc-s¬ lµ c«ng cô chÝnh cña trung uý

c¶nh s¸t Gr©y-ph¬ vµ cña tªn mËt vô cña Gr©y-ph¬ lµ Phl¬-ry,

®­îc sù uû nhiÖm vµ d­íi sù l·nh ®¹o cña nh÷ng tªn nµy, HiÕc￾s¬ ®· dùng lªn tËp biªn b¶n gi¶ mµ Sti-b¬ ®­a ra trong vô ¸n

nh÷ng ng­êi céng s¶n.

"Bé ba trïm c¶nh s¸t - cã cè vÊn c¶nh s¸t Sti-b¬ ë Phæ, ngµi Cu-be-s¬ nµo ®ã

ë ¸o vµ c¶nh s¸t tr­ëng Hun-tªn ë Brª-men cïng nhau theo dâi c¸c héi liªn hiÖp

§øc" (trong thêi gian cã cuéc triÓn l·m c«ng nghiÖp).

HiÕc-s¬ m« t¶ nh­ sau vÒ cuéc gÆp mÆt ®Çu tiªn cña m×nh víi

bÝ th­ ®¹i sø qu¸n ë Phæ ë Lu©n §«n An-bÐc-x¬, cuéc gÆp mÆt nµy

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only

2018 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc 2019

së dÜ diÔn ra lµ v× «ng ta ngá ý phôc vô víi t­ c¸ch mouchard1*.

"C¸c cuéc gÆp mÆt mµ ®¹i sø qu¸n Phæ ë Lu©n §«n chØ ®Þnh cho c¸c nh©n viªn

bÝ mËt cña hä, ®· diÔn ra t¹i mét ®Þa ®iÓm thÝch hîp víi viÖc ®ã. Qu¸n r­îu "Gµ

trèng", phè PhlÝt, qu¸n Tªm-p¬, Ýt thu hót sù chó ý cña mäi ng­êi, nªn nÕu nh­ con

gµ trèng vµng víi biÓn ®Ò tªn hiÖu kh«ng chØ lèi vµo th× ng­êi kh«ng chuyªn t©m

t×m nã khã bÒ ph¸t hiÖn ®­îc. Qua lèi ®i hÑp, t«i vµo bªn trong qu¸n r­îu Anh cæ

x­a Êy, vµ khi t«i hái vÒ «ng S¸c-l¬ th× cã mét ngµi th©n h×nh ch¾c nÞch ra m¾t t«i

víi c¸i tªn kÓ trªn, «ng ta mØm c­êi dÔ mÕn, hÖt nh­ chóng t«i ®· quen biÕt nhau tõ

l©u. VÞ ®¹i diÖn Êy cña ®¹i sø qu¸n tá ra rÊt vui tÝnh, vµ r­îu c«-nh¾c pha n­íc ®·

n©ng cao t©m tr¹ng Êy, nªn «ng ta d­êng nh­ nhÊt thêi quªn mÊt môc ®Ých cña cuéc

gÆp gì cña chóng t«i. ¤ng S¸c-l¬, hoÆc nh­ «ng tù giíi thiÖu ngay quý danh thËt cña

«ng lµ bÝ th­ sø qu¸n An-bÐc-x¬, tr­íc hÕt gi¶i thÝch cho t«i r»ng «ng ta vèn kh«ng

liªn quan g× ®Õn c«ng viÖc cña c¶nh s¸t, nh­ng s½n sµng nhËn lµm trung gian￾ Cuéc

gÆp mÆt thø hai lµ t¹i phßng ë lóc ®ã cña «ng ta, phè Bru-Ðc, sè 39, c«ng viªn G«n-

®en; ë ®©y lÇn ®Çu tiªn t«i quen biÕt trung uý c¶nh s¸t Gr©y-ph¬. §ã lµ mét con ng­êi

thuéc mÉu thuÇn tuý c¶nh s¸t, ng­êi tÇm th­íc, tãc ®en, víi bé r©u cïng mÇu c¾t tØa

par ordre1* - ria ë m«i ¨n liÒn víi bé r©u quai nãn - vµ c»m nh½n nhôi. M¾t «ng

ta kh«ng ¸nh lªn mét chót trÝ tuÖ nµo, l¹i tá ra rÊt c¨ng th¼ng do th­êng xuyªn tiÕp

xóc víi bän bÞp bîm vµ bän mãc tói￾ «ng Gr©y-ph¬ ban ®Çu còng tù giíi thiÖu víi

t«i bÝ danh cña «ng Êy, gièng nh­ «ng An-bÐc-x¬ lµ ngµi S¸c-l¬. Nh­ng ngµi S¸c-l¬

míi Ýt ra nghiªm tóc h¬n; xem ra «ng cho r»ng tr­íc hÕt cÇn kiÓm tra t«i￾ Khi

cuéc gÆp mÆt ®Çu tiªn cña chóng t«i kÕt thóc, «ng giao cho t«i nhiÖm vô th¶o mét

b¸o c¸o chÝnh x¸c víi «ng vÒ toµn bé ho¹t ®éng cña nh÷ng ng­êi l­u vong c¸ch

m¹ng￾ LÇn gÆp mÆt sau, «ng Gr©y-ph¬ giíi thiÖu víi t«i, nh­ c¸ch gäi cña «ng ta,

"c¸nh tay ph¶i cña m×nh", vµ nh­ «ng ta nãi thªm, "tøc lµ mét trong nh÷ng mËt vô

cña «ng ta". §ã lµ mét thanh niªn ng­êi cao, ¸o quÇn b¶nh bao, còng l¹i ®­îc giíi

thiÖu víi t«i lµ ngµi S¸c-l¬; xem ra, tÊt c¶ c¶nh s¸t chÝnh trÞ ®Òu dïng bÝ danh Êy.

Nh­ vËy lµ hiÖn nay t«i ph¶i giao thiÖp víi ba ngµi S¸c-l¬. Nh­ng «ng S¸c-l¬ míi

®Õn xem ra ®¸ng chó ý h¬n: theo lêi anh ta, "anh ta tr­íc ®©y còng lµ nhµ c¸ch

_____________________________________________________________

1* - gi¸n ®iÖp

1* - theo kiÓu quan chøc

m¹ng; nh­ng chØ cÇn ®i cïng anh ta lµ viÖc g× còng cã thÓ lµm ®­îc". Gr©y-ph¬ rêi

Lu©n §«n mét thêi gian, vµ khi tõ biÖt HiÕc-s¬ "nãi th¼ng ra r»ng ngµi S¸c-l¬ míi

sÏ th­êng xuyªn hµnh ®éng theo sù uû nhiÖm cña «ng ta, r»ng t«i cã thÓ hoµn toµn

yªn trÝ tin ë anh ta, mÆc dï cã c¸i t«i thÊy l¹ lïng; t«i kh«ng nªn ng¹i ngïng vÒ ®iÒu

®ã. §Ó lµm s¸ng tá h¬n, «ng ta nãi thªm: "Néi c¸c cã khi cÇn c¸i nµy hoÆc c¸i kh¸c;

®iÒu chñ yÕu lµ c¸c v¨n kiÖn; nÕu nh­ kh«ng kiÕm ®­îc chóng th× ph¶i t×m c¸ch nµo

®ã ®Ó gióp nçi khæ ®ã!"".

HiÕc-s¬ kÓ tiÕp r»ng S¸c-l¬ cuèi cïng lµ Phl¬-ry,

"tr­íc kia lµm c«ng t¸c ph¸t hµnh cña tê "Dresdner Zeitung", lµ tê b¸o

xuÊt b¶n do L.VÝt-tÝch chñ biªn. ë Ba-®en, dùa vµo giÊy giíi thiÖu kiÕm ®­îc ë

D¾c-den, «ng ta ®­îc chÝnh phñ l©m thêi ph¸i ®Õn Pphan-x¬, ®Ó tiÕn hµnh ë

®©y c«ng t¸c tæ chøc d©n qu©n v.v.. Khi ng­êi Phæ tiÕn vµo C¸c-l¬-xru-ª «ng ta

bÞ b¾t lµm tï binh v.v.. Cuèi n¨m 1850 hoÆc ®Çu n¨m 1851, «ng ta l¹i ®ét nhiªn

xuÊt hiÖn ë Lu©n §«n. ë ®©y, ngay tõ ®Çu «ng ta ®· lÊy hä lµ §¬ Phl¬-ry vµ víi

tªn hä Êy «ng ta ®· trµ trén vµo nh÷ng ng­êi l­u vong, Ýt ra nh×n bÒ ngoµi «ng

ta sèng rÊt khã kh¨n. ¤ng ta sèng cïng víi hä trong tr¹i l­u vong do Uû ban

l­u vong x©y dùng vµ nhËn sù cøu tÕ. §Çu mïa hÌ n¨m 1851, ®êi sèng cña «ng

ta ®ét nhiªn ®­îc c¶i thiÖn, «ng ta dän sang ë mét buång kh¸ tèt vµ cuèi n¨m

®ã kÕt h«n víi con g¸i cña mét kü s­ ng­êi Anh. VÒ sau chóng t«i gÆp «ng ta lµm

mËt th¸m ë Pa-ri￾ Hä thËt cña «ng ta lµ Crau-d¬; «ng ta lµ con cña ng­êi thî ®¸nh

giÇy Crau-d¬ mµ 15-18 n¨m tr­íc ®©y ®· bÞ xö tö ë §re-x®en cïng víi B¾c-hèp vµ

Bª-dª-lÐc trong vô giÕt b¸ t­íc phu nh©n Sem-bÐc-g¬ vµ c« hÇu cña bµ ë §re￾x®en￾ Phl¬-ry-Crau-d¬ th­êng kÓ víi t«i r»ng ngay tõ khi 14 tuæi «ng ta ®· lµm

viÖc cho c¸c chÝnh phñ".

§©y chÝnh lµ nh©n vËt Phl¬-ri-Crau-d¬ mµ Sti-b¬ ®· chØ tªn

vµ tuyªn bè t¹i phiªn toµ c«ng khai cña toµ ¸n Khuªn nh©n vËt

nµy lµ mËt th¸m cña Phæ trùc tiÕp d­íi quyÒn Gr©y-ph¬. Trong

"V¹ch trÇn vô ¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n" t«i ®· nãi vÒ Phl¬-ry601.

"Phl¬-ri, tuy kh«ng ph¶i lµ Phl¬ ®¬ Ma-ri [Fleur de Marie]

trong ®¸m g¸i giang hå c¶nh s¸t, nh­ng vÉn lµ ®o¸ hoa1*, nã sÏ në

_____________________________________________________________

1) Fleur de lys (hoa huÖ) trong ng«n ng÷ d©n gian Ph¸p ®­îc dïng ®Ó

chØ nh÷ng ch÷ c¸i T.F (travaux forcÐs-c«ng viÖc cña tï khæ sai) ®­îc x¨m

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation

2020 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc 2021

ra, tuy chØ lµ hoa fleurs-de-lys1)".

§iÒu ®ã ®· diÔn ra trªn møc ®é nhÊt ®Þnh. MÊy th¸ng sau vô

¸n nh÷ng ng­êi céng s¶n ë Khuªn, Phl¬-ry bÞ xö mÊy n¨m hulks2*

ë Anh trong mét vô gi¶ m¹o.

"Víi t­ c¸ch c¸nh tay ph¶i cña trung uý c¶nh s¸t Gr©y-ph¬ - HiÕc-s¬ nãi tiÕp

- "Khi Gr©y-ph¬ v¾ng mÆt, Phl¬-ry trùc tiÕp liªn hÖ víi ®¹i sø qu¸n Phæ".

Liªn hÖ víi Phl¬-ry cã M¸c Roi-t¬, kÎ ®· ®¸nh c¾p th­ cña ¤-

xvan-®¬ §Ýt-x¬ bÊy giê lµ ng­êi gi÷ hå s¬ l­u cña liªn minh S¸p￾p¬- Vi-lÝch.

"Sti-b¬"- HiÕc-s¬ nãi: "nhê mËt th¸m cña Ha-d¬-phen, c«ng sø Phæ ë Pa-ri,

tøc

SÐc-van næi tiÕng xÊu xa, ®­îc biÕt vÒ nh÷ng th­ tõ mµ b¶n th©n SÐc-van viÕt göi

Lu©n §«n, vµ th«ng qua Roi-t¬ mµ Sti-b¬ ®· t×m ra n¬i ®Ó th­ Êy, sau ®ã Phl¬-ry,

®­îc Sti-b¬ uû th¸c vµ víi sù gióp ®ì cña Roi-t¬ ®· ®¸nh c¾p nh÷ng th­ Êy. §Êy

chÝnh lµ nh÷ng bøc th­ bÞ ®¸nh c¾p mµ «ng Sti-b¬ ®· kh«ng ng¹i ngïng c«ng

khai c«ng bè lµm b»ng chøng tr­íc toµ ¸n båi thÈm ë Khuªn, coi ®ã lµ "nh÷ng

bøc th­ cã thËt"￾ Mïa thu n¨m 1851 Phl¬-ry ë Pa-ri cïng víi Gr©y-ph¬ vµ Sti￾b¬, tr­íc ®ã, Sti-b¬ - qua sù m«i giíi cña b¸ t­íc Ha-d¬-phen- ®· b¾t liªn l¹c

®­îc ë ®©y víi SÐc-van Êy, hoÆc nãi ®óng h¬n, víi I-«-dÐp Crª-m¬, Sti-b¬ hy väng

nhê con ng­êi nµy cã thÓ dùng lªn mét vô ©m m­u. Nh»m môc ®Ých ®ã, c¸c «ng

Sti-b¬, Gr©y-ph¬, Phl¬-ry còng nh­ hai nh©n viªn mËt vô kh¸c, lµ BÕch-c¬-man1)

vµ D«m-me, ®· më cuéc th¶o luËn ë Pa-ri víi tªn gi¸n ®iÖp Ph¸p næi tiÕng Luy￾xiªng §¬-la-èt (lÊy hä lµ §uy-prª) vµ trao cho SÐc-van nh÷ng chØ thÞ t­¬ng øng,

theo ®ã SÐc-van ph¶i bÞa ra th­ tõ cña m×nh. Phl¬-ry rÊt hay tá ý thÝch thó tr­íc

mÆt t«i vÒ cuéc ®Êu tranh khiªu khÝch Êy gi÷a Sti-b¬ vµ SÐc-van; vµ nh©n vËt

SmÝt xuÊt hiÖn trong mét hiÖp héi- do SÐc-van thµnh lËp theo lÖnh cña c¶nh s¸t-

trªn th©n thÓ nh÷ng kÎ téi ph¹m. (Chó thÝch cña ¡ng-ghen cho lÇn xuÊt

b¶n n¨m 1885 t¸c phÈm "Sù phßng ngõa".

1* Ch¬i ch÷: "fleur" lµ hoa, Fleury lµ hä.

2* - lµm c«ng viÖc khæ sai trªn c¸c chiÕc tµu ®­îc trang bÞ lµm nhµ tï.

víi t­ c¸ch bÝ th­ cña mét liªn minh c¸ch m¹ng ë Xt¬-ra-xbuèc vµ Khuªn,- SmÝt

Êy kh«ng ph¶i ai kh¸c mµ chÝnh lµ ngµi §¬ Phl¬-ri￾ Kh«ng nghi ngê g× n÷a,

Phl¬-ry lµ mËt th¸m duy nhÊt cña c¬ quan mËt th¸m Phæ ë Lu©n §«n vµ tÊt c¶

nh÷ng ®Ò nghÞ ®­îc ®Ò xuÊt víi ®¹i sø qu¸n Phæ ®Òu qua bµn tay cña «ng ta￾

C¸c ngµi Gr©y-ph¬ vµ Sti-b¬ nhiÒu khi tin cËy ý kiÕn cña «ng ta". Ngµi Phl¬-ry

b¸o cho HiÕc-s¬: "Ngµi Gr©y-ph¬ ®· nãi víi «ng nªn hµnh ®éng nh­ thÕ nµo￾

Côc c¶nh s¸t trung ­¬ng ë Phran-phuèc còng cã ý kiÕn r»ng tr­íc hÕt cÇn b¶o

®¶m sù tån t¹i cña c¶nh s¸t chÝnh trÞ, cßn nh­ chóng ta ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã b»ng thñ

®o¹n nµo ®ã, th× lµ ®iÒu kh«ng quan träng, cuéc ©m m­u th¸ng ChÝn ë Pa-ri ®· lµ

mét b­íc ®i theo h­íng ®ã".

Gr©y-ph¬ trë vÒ Lu©n §«n, tá ý hµi lßng vÒ c«ng t¸c cña HiÕc￾s¬, nh­ng yªu cÇu nhiÒu h¬n, tøc lµ cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ

"c¸c héi nghÞ bÝ mËt cña §ång minh thuéc ®¶ng cña M¸c". "Chóng ta ph¶i - vÞ

trung uý c¶nh s¸t nãi khi kÕt thóc - µ tout prix1* cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ c¸c héi

nghÞ cña §ång minh; h·y tuú ý lµm viÖc ®ã, nh­ng kh«ng bao giê ®­îc v­ît giíi

h¹n cña tÝnh x¸c thùc, b¶n th©n t«i qu¸ bËn rén. ¤ng §¬ Phl¬-ry sÏ thay mÆt t«i

lµm viÖc víi anh".

Theo lêi HiÕc-s¬, Gr©y-ph¬ bÊy giê ®ang bËn viÖc trao ®æi th￾tõ víi M«-pa qua §¬-la-èt- §uy-prª lµm trung gian, ®Ó bè trÝ

cuéc v­ît ngôc gi¶ cña SÐc-van vµ Ghi-pe-rÝch khái nhµ tï Xanh

Pª-la-gi¬. Do HiÕc-s¬ kh¼ng ®Þnh r»ng

"M¸c kh«ng thµnh lËp Héi liªn hiÖp trung ­¬ng míi nµo cña §ång minh ë

Lu©n §«n... Gr©y-ph¬ bµn ®Þnh víi Phl¬-ri r»ng trong t×nh h×nh ®ã chóng ta t¹m

thêi tù m×nh so¹n th¶o c¸c b¸o c¸o vÒ c¸c héi nghÞ cña §ång minh; «ng ta, Gr©y-

_____________________________________________________________

1) Còng chÝnh nh©n vËt nµy ®· xuÊt hiÖn trong vô ¸n víi c¸i tªn ¸c-nim (Chó

thÝch cña M¸c cho lÇn xuÊt b¶n n¨m 1875 t¸c phÈm "Sù phßng ngõa", phô lôc № 4

nµy ®­îc ®­a vµo lÇn xuÊt b¶n Êy lµm ®iÓm bæ sung).

B©y giê vµ trong nhiÒu n¨m tiÕp theo, «ng ta lµ phãng viªn cña tê

"Kölnische Zeitung". "Chó thÝch cña M¸c cho lÇn xuÊt b¶n n¨m 1885 t¸c

phÈm "Sù phßng ngõa".

1* - b»ng bÊt cø gi¸ nµo

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation o

2022 C.M¸c ngµi ph«-gt¬.- XII. phô lôc 2023

ph¬, tù ®¶m nhiÖm viÖc b¶o ®¶m tÝnh ®óng thùc cña nh÷ng v¨n kiÖn Êy, nªn nh÷ng

®iÒu mµ «ng ta ®Ò nghÞ dï sao còng ®­îc chÊp nhËn￾.

ThÕ lµ Phl¬-ry vµ HiÕc-s¬ b¾t tay vµo viÖc. Theo lêi HiÕc-s¬,

“néi dung” c¸c b¸o c¸o cña hä vÒ c¸c héi nghÞ bÝ mËt cña §ång

minh do t«i triÖu tËp,

￾lµ: tæ chøc c¸c cuéc th¶o luËn, kÕt n¹p nh÷ng héi viªn míi cña §ång minh,

thµnh lËp c¸c chi bé míi ë n¬i nµo ®ã t¹i §øc, thµnh lËp tæ chøc míi nµo ®ã, nh­ng

b¹n h÷u cña M¸c bÞ giam ë Khuªn lóc th× cã, lóc th× kh«ng cã hy väng ®­îc tr¶ tù do,

nhËn th­ tõ cña nh÷ng ng­êi nµy hoÆc ng­êi kh¸c v.v.. ￾VÒ ®iÓm cuèi nµy Phl¬-ry

th­êng l­u ý ®Õn nh÷ng ng­êi §øc ®· bÞ t×nh nghi do kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ chÝnh trÞ,

hoÆc do hä ®· biÓu hiÖn b»ng c¸ch nµo ®ã tÝnh tÝch cùc vÒ chÝnh trÞ; nh­ng Phl¬-ry

rÊt th­êng ph¶i nhê tíi sù gióp ®ì cña trÝ t­ëng t­îng, vµ khi Êy, trong §ång minh sÏ

xuÊt hiÖn nh÷ng héi viªn mµ tªn hä cã lÏ hoµn toµn kh«ng tån t¹i trªn thÕ gian nµy.

Nh­ng «ng Gr©y-ph¬ cho r»ng c¸c b¸o c¸o ®Òu tèt vµ cÇn so¹n th¶o ra chóng µ tout

prix. Mét phÇn nh÷ng b¸o c¸o Êy Phl¬-ry so¹n th¶o mét m×nh, nh­ng phÇn lín

tr­êng hîp t«i ph¶i gióp «ng ta, v× ngay nh÷ng sù ghi chÐp vôn vÆt «ng ta còng kh«ng

viÕt ®­îc theo thÓ v¨n cÇn cã. Nh÷ng b¸o c¸o ®· ra ®êi nh­ vËy, cßn «ng

Gr©y-ph¬ ®· kh«ng hÒ do dù b¶o ®¶m tÝnh ®óng thùc cña chóng￾.

HiÕc-s¬ kÓ tiÕp vÒ viÖc «ng ta vµ Phl¬-ry ®· ®Õn th¨m A. Ru￾g¬ ë Brai-t¬n vµ £-®u-a M©y-en (ký øc T«-bi) nh­ thÕ nµo vµ ®·

®¸nh c¾p nh­ thÕ nµo th­ tõ vµ c¸c b¶n tin in ®¸ cña hä. Nh­ng

ch­a hÕt, Gr©y-ph¬- Phl¬-ry ®· thuª m¸y in ®¸ cña nhµ in Xtan￾b¬-ri ë PhÐt-tÐc-lai-n¬ vµ cïng víi HiÕc-s¬ lµm gi¶ c¸c tê “truyÒn

®¬n

cÊp tiÕn”. ë chç nµy cã c¸i cho “nhµ d©n chñ” Ph.Xa-ben rót ra bµi

häc. H·y ®Ó «ng ta nghe:

￾Tê truyÒn ®¬n thø nhÊt do t«i￾ (HiÕc-s¬) ￾lµm ra, theo ®Ò nghÞ cña Phl¬-ry,

®­îc gäi lµ ￾göi giai cÊp v« s¶n n«ng th«n￾; tê truyÒn ®¬n nµy ®· cã nhiÒu b¶n in

tèt. Gr©y-ph¬ ®· göi nh÷ng tê truyÒn ®¬n ®ã ®i nh­ lµ nh÷ng truyÒn ®¬n cña §¶ng

cña M¸c, vµ ®Ó cho gièng thùc h¬n, «ng ta ®· thªm vµo nh÷ng b¸o c¸o cña c¸i gäi lµ

nh÷ng héi nghÞ cña §ång minh - nh÷ng ng­êi b¸o c¸o ®­îc lµm gi¶ b»ng ph­¬ng

ph¸p trªn - mÊy lêi vÒ viÖc ph©n ph¸t tê truyÒn ®¬n Êy ®Ó gi¶i thÝch nguån gèc cña

nã. Nh­ng s¶n phÈm gi¶ nh­ thÕ còng ®­îc lµm ra víi nhan ®Ò ￾Göi nh÷ng ng­êi

con cña nh©n d©n￾; t«i kh«ng biÕt, lÇn nµy th× «ng Gr©y-ph¬ g¸n nã cho ai. Sau ®ã,

trß xiÕc nµy ngõng l¹i, chñ yÕu v× nã ngèn mÊt nhiÒu tiÒn￾

Sau cuéc ch¹y trèn vê vÞt khái Pa-ri, SÐc-van ®Õn Lu©n §«n; ë

®©y ban ®Çu «ng ta lµm viÖc cho Gr©y-ph¬ víi sè tiÒn c«ng mçi

tuÇn 1 pao xtÐc-linh 10 si-linh;

￾®Ó ®æi l¹i, «ng ta ph¶i cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi l­u

vong §øc vµ Ph¸p￾.

BÞ c«ng khai v¹ch mÆt trong Héi c«ng nh©n lµ mouchard vµ bÞ

khai trõ khái Héi nµy.

￾SÐc-van, do nh÷ng nguyªn nh©n hoµn toµn tù nhiªn, ®· m« t¶ nh÷ng ng­êi

l­u vong §øc vµ c¬ quan b¸o chÝ cña hä lµ hoµn toµn kh«ng ®¸ng chó ý, v× vÒ mÆt

nµy «ng ta ®· mÊt ®i mäi kh¶ n¨ng cung cÊp bÊt kú tin tøc nµo. Nh­ng «ng ta cung

cÊp cho Gr©y-ph¬ b¸o c¸o vÒ ®¶ng c¸ch m¹ng kh«ng ph¶i §øc, trong b¸o c¸o nµy

«ng ta v­ît c¶ Muyn-hau-den￾.

TiÕp ®ã HiÕc-s¬ quay l¹i vô ¸n Khuªn.

￾Ng­êi ta ®· nhiÒu lÇn chÊt vÊn «ng Gr©y-ph¬ vÒ néi dung nh÷ng b¸o c¸o cña

§ång minh, do Phl¬-ry so¹n ra ®­îc sù uû nhiÖm cña «ng v× nh÷ng b¸o c¸o Êy cã

liªn quan ®Õn vô ¸n ë Khuªn... VÒ viÖc nµy ®· cã nh÷ng nhiÖm vô ®­îc Ên ®Þnh.

Ch¼ng h¹n, cã mét lÇn M¸c ®· trao ®æi th­ tõ víi L¸t-xan theo ®Þa chØ ￾qu¸n

r­îu￾, vµ ngµi ch­ëng lý quèc gia muèn cã nh÷ng cuéc truy t×m t­¬ng øng... Yªu

cÇu cña vÞ ch­ëng lý quèc gia cµng tá ra ng©y th¬ khi «ng tá ý mong muèn ®­îc

gi¶i thÝch chÝnh x¸c vÒ sù gióp ®ì tiÒn b¹c cña L¸t-xan ë §uýt-xen-®oãc-ph¬ cho

Ruª-d¬ bÞ tï ë Khuªn... bëi v× sè tiÒn Êy t­ëng nh­ sù thùc ph¶i ®­îc göi tõ Lu©n

§«n￾.

Ch­¬ng III, phÇn 4, cã nh¾c tíi viÖc Phl¬-ry theo sù uû nhiÖm

cña Hin-ken-®©y, ph¶i t×m kiÕm ë Lu©n §«n mét ng­êi sÏ thay

mÆt cho nh©n chøng H1* bÞ mÊt tÝch tr­íc toµ ¸n båi thÈm ë

Khuªn v.v.. Sau khi tr×nh bµy tØ mØ t×nh tiÕt nµy, HiÕc-s¬ nãi tiÕp:

￾§ång thêi «ng Sti-b¬ ®ßi kú ®­îc Gr©y-ph¬ ph¶i ra søc kiÕm lÊy b¶n gèc c¸c

_____________________________________________________________

1* - Hau-p¬-t¬

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com