Trao đổi thêm về ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Thanh La (10-3-1945)

TAP CHl UCH sur DANG 3-2013

TRAO DOI THEM VEY NGHIA

CUOC KHdl NGHIA THANH LA (10-3-1945)

PGS,TS NGUYfcN NGQC HA

Hgc vien Chinh tri - Hdnh chinh quoc gia Hd Chi Minh

De cap den Khdi nghTa Thanh La,

da cd mpt sd cdng trinh khoa hpc,

hdi ky cich mgng dua ra nhtrng

nhgn djnh ve y nghTa ciia cudc khdi nghTa:

Lich su Ddng bg tinh Tuyen Quang

(1940-1975) viet: "Thing lgi nhanh ehdng

ciia cudc Khdi nghTa Thanh La cho thiy

djch da rat suy yeu, khdi nghTa giinh chinh

quyen cd the nd ra, thinh cdng d timg xi,

huyen rdi phit trien Ien phgm vi Idn"'. Tie

pham cho rang sy ra ddi ciia chinh quyen

each mgng chiu Ty Do (ngiy 16-3-1945) li

chinh quyen nhan din cap chiu diu tien

dugc thinh lip frong ci nude.

Lich sii- cong tdc Ddng, cong tdc chinh tri

luc lugng vd trang Qudn khu 2, tap 1 (Th&i

ky khdng chiin chong thuc ddn Phdp

(1945-1954), danh gia: "Thing lgi cua Khdi

nghia Thanh La di khich Ie tinh thin cich

mgng cua ddng dio quin chiing nhin

din,... tien ve gianh chinh quyen d Huyen

ly Son Duomg"^. Tic phim cho rang: Chinh

quyin cich mgng chiu Son Ducmg ty do li

chinh quyen cich mang cip chiu diu tien

duge thinh lap d Tuyen Quang vi cie tinh

frong Khu Giii phdng.

Hdi ky Tdn Trdo - Ky sir eiia ddng chi

Song Hio-Bi thu Phin khu uy Phin khu

Nguyen Hue-ngudi true tiep quyet djnh lien

hinh cudc khdi nghTa dinh gia: "Thing Igi

tuy nhd nhung da gidn gia vugt qui dy

djnh" (Dy dinh ban dau li "bat mgch" thii

xem phin img ciia dich, sau dd tiep tue md

rgng boat dgng, cudp ehinh quyen).

Mdt sd hdi ky khic, nhu cua ddng chi Ta

Xuin Thu (Nguyen Bi thu Tinh uy Tuyen

Quang lam thdi), ddng chi Tran The Mdn,

la nhiing ngudi linh dao, tham gia cudc

Khdi nghTa Thanh La, di dinh gii diy la

cupc khdi nghTa diu tien - md diu cho qua

trinh khdi nghTa timg phan d chiu Son

Duong va Tuyen Quang.

Tu lieu do Ban Tuyen giao Tinh iiy tien

hinh khai thic tii cae nhan chiing ljch sir,

nhirng ngudi tryc tiep tham gia cudc khdi

nghTa hiu hit deu khang dinh Khdi nghTa

Thanh La la cudc khdi nghTa giinh ehinh

quyin eip xa dien ra vi thing lgi dau tien

trong ci nude; la dieu kien quan frpng din

tdi khdi nghTa thing lgi d San Duong.

Ddng chi Ly Vin Tan cho rang: "Cd cugc

Khdi nghia Thanh La thi mdi gianh dugc

chinh quyin cho Ding, cho Chinh phii".

Ly lich di tich Dinh Thanh La ciia Sd Van

hda - Thl thao vi Du lich tinh Tuyen Quang

(11-2011), vilt: "Khdi nghia Thanh La thl

hien tu tudng bgo lye cich mang vi chu

trucmg khdi nghTa timg phin eua Ding ta Ii

69