TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

KTE407.2 - Tháng 1/2011 1

1

MÔN HỌC

KINH TẾ CÔNG CỘNG

Ths. NGUYỄN KIM LAN

Khoa Kinh tế quốc tế

Đại học Ngoại thương

[email protected]

2

NỘI DUNG MÔN HỌC

Chương I: TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH

TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC KINH

TẾ CÔNG CỘNG

Chương II: CHÍNH PHỦ VỚI VAI TRÒ PHÂN BỔ NGUỒN LỰC NHẰM NÂNG

CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ

Chương III: CHÍNH PHỦ VỚI VAI TRÒ PHÂN PHỐI LẠI THU NHẬP VÀ ĐẢM

BẢO CÔNG BẰNG XÃ HỘI

Chương IV: CHÍNH PHỦ VỚI VAI TRÒ ỔN ĐỊNH KINH TẾ VĨ MÔ

Chương V: LỰA CHỌN CÔNG CỘNG

Chương VI: NHỮNG CÔNG CỤ CHÍNH SÁCH CAN THIỆP CHỦ YẾU CỦA

CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

3

CHƯƠNG 1

TỔNG QUAN VỀ VAI TRÒ CỦA

CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ

THỊ TRƯỜNG VÀ ĐỐI TƯỢNG

NGHIÊN CỨU CỦA MÔN HỌC KINH

TẾ CÔNG CỘNG

4

NỘI DUNG CHÍNH

1. CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG

2. CƠ SỞ KHÁCH QUAN CHO SỰ CAN THIỆP

CỦA CHÍNH PHỦ VÀO NỀN KINH TẾ

3. CHỨC NĂNG, NGUYÊN TẮC VÀ NHỮNG

HẠN CHẾ TRONG SỰ CAN THIỆP CỦA

CHÍNH PHỦ VÀO NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG

4. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU MÔN HỌC

5

1. CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG

1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai trò

của Chính Phủ

1.2 Sự thay đổi vai trò Chính Phủ trong thực

tiễn phát triển của thế kỷ 20

1.3 Đặc điểm chung của khu vực công cộng

1.4 Khu vực công cộng ở Việt Nam

1.5 Chính Phủ trong vòng tuần hoàn kinh tế

6

1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai

trò của Chính Phủ

Khái niệm Chính Phủ: CP là một tổ chức

được thiết lập để thực thi những quyền lực

nhất định, điều tiết hành vi của các cá nhân

sống trong xã hội nhằm phục vụ cho lợi ích

chung của xã hội đó và tài trợ cho việc cung

cấp những hàng hóa, dịch vụ thiết yếu mà

xã hội đó có nhu cầu.

KTE407.2 - Tháng 1/2011 2

7

1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai

trò của Chính Phủ

Chức năng của Chính phủ:

- Điều tiết hành vi của các cá nhân.

- Phục vụ lợi ích chung của Xã hội

- Cung cấp hàng hoá và dịch vụ công

cộng

8

1.1 Quá trình phát triển nhận thức về vai

trò của Chính Phủ

Lý thuyết Bàn tay vô hình của Adam

Smith

 nền KTTT thuần túy

Quan điểm của Karl Marx, Angel, Lenin

 nền KT kế hoạch hóa tập trung

Cải cách kinh tế (trong đó có VN)

 nền KT hỗn hợp

9

1.2 Sự thay đổi vai trò CP trong thực tiễn

phát triển của thế kỷ 20

Thập kỷ 50-70: Chính phủ đóng vai trò

quan trọng

Thập kỷ 80: thu hẹp sự can thiệp của

Chính phủ

Thập kỷ 90: kết hợp với KVTN trong quá

trình phát triển

10

1.3 Đặc điểm chung của khu vực công

cộng

Khái niệm khu vực công cộng

Phân bổ nguồn lực:

 Theo cơ chế thị trường

 Theo cơ chế phi thị trường

11

1.3 Đặc điểm chung của khu vực công

cộng (tiếp)

Các lĩnh vực cơ bản được coi là KVCC:

 Hệ thống các cơ quan quyền lực của NN

 Hệ thống quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn

XH…

 Hệ thống KCHT kỹ thuật và xã hội

 Các lực lượng kinh tế của Chính phủ

 Hệ thống an sinh xã hội

12

1.3 Đặc điểm chung của khu vực công

cộng

 Quy mô của KVCC:

Lớn hay nhỏ tùy thuộc vào quan hệ giữa

KVCC và KVTN

KTE407.2 - Tháng 1/2011 3

13

1.4 Khu vực công cộng ở Việt Nam

 Trước năm 1986

 KVCC giữ vai trò chủ đạo

 KVTN nhỏ bé, bị bóp nghẹt

 Sau năm 1986

 Nghị quyết ĐH Đảng lần thứ VI: chuyển nền KT sang

vận hành theo cơ chế TT

 KVCC có chuyển biến sâu sắc

 KVCC bộc lộ những yếu kém chưa theo kịp yêu cầu

đổi mới

 Nguyên nhân những yếu kém của KVCC

14

1.5 CP trong vòng tuần hoàn kinh tế

9

11 9

6

4

10

8 2 1

2

7

8

CÁC HỘ GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP

CHÍNH PHỦ

Thị trường yếu

tố sản xuất

Thị tr­ờng

vèn

Thị

trường

hàng

hóa

3 5

Hinh 1.1: Chinh phñ trong vßng tuÇn hoµn kinh tế

15

2. CƠ SỞ KHÁCH QUAN CHO SỰ CAN

THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KINH TẾ

2.1 Tiêu chuẩn về hiệu quả sử dụng nguồn

lực

2.2 Định lý cơ bản của Kinh tế học Phúc lợi

2.3 Thất bại của thị trường – cơ sở để Chính

phủ can thiệp vào nền kinh tế

16

2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực

2.1.1 Hiệu quả Pareto và hoàn thiện Pareto

Hiệu quả Pareto: Một sự phân bổ nguồn

lực được gọi là đạt hiệu quả Pareto nếu

như không có cách nào phân bổ lại các

nguồn lực để làm cho ít nhất một người

được lợi hơn mà không làm thiệt hại đến

bất kỳ ai khác

17

2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực

Hoàn thiện Pareto:Nếu còn tồn tại một

cách phân bổ lại các nguồn lực làm cho ít

nhất một người được lợi hơn mà không

phải làm thiệt hại cho bất kỳ ai khác thì

cách phân bổ lại các nguồn lực đó là hoàn

thiện Pareto so với cách phân bổ ban đầu.

18

2.1 Tiêu chuẩn về sử dụng nguồn lực

2.1.2 Điều kiện hiệu quả Pareto

Điều kiện hiệu quả sản xuất:

MRTSX

KL = MRTSY

KL

Hiệu quả trong sản xuất đạt được khi và chỉ

khi tỷ suất chuyển đổi kĩ thuật biên giữa 2

nguồn lực của các ngành bằng nhau