Tổng kết các hệ thống canh tác hiệu quả cao bền vững vùng núi dài An Giang

NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT

Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM

44

ABSTRACT

Four advanced farming systems in lowland

almost have returns higher than those of the

interviewied results and the two-season rice system

wherein 2-season rice-lowland crop: 50,7 million

VND/ha; 2-season rice–beef raising: 42,2; rice–

watermelon: 35,8 and 3-season rice–beef raising: 30,2

million VND/ha in comparison with the 2-season rice

only attains 19,6 million VND/ha. However, their

marginal rate of return, the determined standard

for the effectiveness of every system, are the highest

for rice–watermelon (1,26); secondly 2-season rice￾lowland crop (1,1); two smallest ones are the 2-

season rice–beef raising: (0,41), and 3-season rice–

beef raising (0,4). Returns of four advanced and

interviewed farming systems in upland are also

much more higher than that of the one-season rice

system but rice-groundnut and rice-mungbean give

the high MRR respectively 1,6 and 1,5 whereas

ginger and pachyrrhizus are two unsustainable

farming systems because of their fluctuating prices.

Keywords: farming system, upland, lowland

MÔÛ ÑAÀU

Ñaát troàng vuøng nuùi Daøi thuoäc huyeän Tri Toân,

tænh An Giang ñöôïc chia ra laøm 2 vuøng: ruoäng treân

leä thuoäc hoaøn toaøn vaøo nöôùc trôøi, khoâng bò ngaäp

vaøo muøa luõ chæ troàng ñöôïc moät vuï luùa hoaëc maøu

trong naêm; thu nhaäp chính raát thaáp, phuï theâm

nhôø vaøo xoaøi, taàm voâng; ruoäng böng bò ngaäp luõ töø

thaùng 8 – 11 haèng naêm; muøa khoâ ñaõ coù caùc heä

thoáng daãn nöôùc töø kinh Vónh Teá vaø kinh Taùm Ngaøn

neân coù theå taêng leân 2 vuï luùa phoå bieán; moät soá ít hoä

troàng 1 luùa 1 maøu hoaëc 3 vuï luùa nôi coù ñeâ bao chuû

ñoäng ñöôïc nöôùc töôùi (Nieân giaùm thoáng keâ huyeän

Tri Toân, 2005). Heä thoáng canh taùc nhìn chung vaãn

coøn ñoäc canh caây luùa, naêng suaát thaáp. Tình hình

saâu beänh phaùt trieån, giaù phaân boùn, noâng döôïc, ngaøy

coâng taêng cao laøm giaûm thu nhaäp khieán cho caùc

hoä laâm vaøo tình traïng khoù khaên kinh teá, ñaëc bieät

nhoùm hoä ngheøo chæ canh taùc 1 vuï luùa. Tænh ñaõ

höôùng daãn moät soá moâ hình HTCT (heä thoáng canh

taùc) môùi cho 2 huyeän mieàn Nuùi nhaèm vaøo muïc ñích

chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng theo höôùng coù lôïi cho

ngöôøi noâng daân (Sôû Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån

Noâng thoân An Giang, 2001). Döïa vaøo chuû tröông

naøy, neân muïc tieâu cuûa ñeà taøi nhaém vaøo vieäc ñaùnh

giaù, so saùnh vaø choïn loïc nhöõng heä thoáng canh taùc

tieân tieán hieän coù mang tính beàn vöõng vaø hieäu quaû

cao ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu chuyeån ñoåi cô caáu caây

troàng cuûa vuøng nghieân cöùu.

VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP

Ñòa baøn nghieân cöùu goàm 2 xaõ Löông Phi, Leâ Trì

vaø thò traán Ba Chuùc trong soá boán xaõ chung quanh

nuùi Daøi thuoäc huyeän Tri Toân, tænh An Giang vôùi

ñoái töôïng laø caùc hoä noâng daân tröïc tieáp thöïc hieän

caùc moâ hình heä thoáng canh taùc coù hieäu quaû cao

lieân tuïc trong nhieàu naêm ñöôïc Hoäi Noâng Daân bình

baàu laø caùc hoä tieân tieán. Thôøi gian nghieân cöùu trong

vuï Heø Thu vaø Ñoâng Xuaân 2005 - 2006.

Khaûo saùt 8 moâ hình HTCT do caùc hoä hôïp taùc

thí nghieäm thöïc hieän taïi noâng hoä trong ít nhaát 5

naêm maø vaãn giöõ hieäu quaû cao goàm göøng, cuû saén,

luùa - döa haáu, luùa – ñaäu xanh, luùa – ñaäu phoäng, 2

Luùa – maøu, 2 Luùa – Boø, 3 Luùa – Boø. Trong töøng

moâ hình, toå chöùc phoûng vaán töø 30 - 40 hoä (toång 310

phieáu) ñeå laøm cô sôû so saùnh vôùi hoä hôïp taùc thí

nghieäm vaø HTCT phoå bieán 1 hoaëc 2 vuï luùa ñöôïc

troàng ñaïi traø taïi vuøng nghieân cöùu.

Söû duïng caùc chæ tieâu taøi chính nhö lôïi nhuaän,

laõi/voán, laõi/lao ñoäng, laõi/vaät tö, tæ soá lôïi nhuaän, thu

nhaäp bieân (MRR: Marginal Rate of Return) ñeå ñaùnh

giaù hieäu quaû kinh teá töøng moâ hình hieäu quaû cao

cuûa caùc noâng hoä hôïp taùc thí nghieäm so vôùi hoä phoûng

vaán vaø moâ hình phoå bieán. Coâng thöùc tính chæ tieâu

thu nhaäp bieân nhö sau:

2 1

2 1

TVC - TVC

RAVC - RAVC MRR =

Trong ñoù: RAVC2

: Lôïi nhuaän moâ hình saûn xuaát

tieân tieán.

RAVC1

: Lôïi nhuaän moâ hình saûn xuaát phoå bieán.

TVC2: Toång phí moâ hình saûn xuaát tieân tieán

TVC1: Toång phí moâ hình saûn xuaát phoå bieán

TOÅNG KEÁT CAÙC HEÄ THOÁNG CANH TAÙC HIEÄU QUAÛ CAO,

BEÀN VÖÕNG VUØNG NUÙI DAØI AN GIANG

SUMMARIZATION OF SUSTAINABLE, HIGH EFFECTIVE FARMING SYSTEMS

IN DAI MOUNTAIN ZONE, AN GIANG PROVINCE

Nguyeãn Vaên Minh1, Voõ Toøng Xuaân2

, Nguyeãn Tri Khieâm3

1

Boä moân Khoa hoïc Caây troàng khoa Noâng nghieäp & Taøi Nguyeân thieân nhieân, Ñaïi hoïc An Giang

2 Nguyeân Hieäu Tröôûng tröôøng Ñaïi hoïc An Giang; 3

Tröôûng khoa Kinh teá, Ñaïi hoïc An Giang