Tội vận chuyển trái phép chất ma túy theo luật hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN KIỀU TRINH

TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY

THEO PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY

THEO PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hình Sự và Tố Tụng Hình Sự

Định hƣớng nghiên cứu

Mã số cn: 8380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Tƣờng Vy

Học viên: Nguyễn Kiều Trinh

Lớp: Cao học Luật, khóa 30

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu khoa học của cá nhân tôi,

chưa được công bố ở các công trình nghiên cứu khác, việc sử dụng tài liệu tham

khảo của tác giả khác được sử dụng trích dẫn đúng quy định. Bản án được sử

dụng để bình luận là có thật, thực tiễn trong quá trình xét xử và đã có hiệu lực

pháp luật trên cả nước. Nếu không đúng như đã nêu, tôi xin hoàn toàn chịu trách

nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.

Ngƣời cam đoan

Nguyễn Kiều Trinh

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Viết tắt

1 Bộ luật hình sự BLHS

2 Bộ luật tố tụng hình sự BLTTHS

3 Hội đồng thẩm phán HĐTP

4 Hội đồng xét xử HĐXX

5 Hình sự phúc thẩm HSPT

6 Hình sự sơ thẩm HSST

7 Tòa án nhân dân TAND

8 Tòa án nhân dân Tối Cao. TANDTC

9 Trách nhiệm hình sự TNHS

10 Thông tư liên tịch TTLT

11 Viện kiểm sát nhân dân VKSND

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................1

CHƢƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI

PHÉP CHẤT MA TUY .......................................................................................8

1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý của tội vận chuyển trái phép chất

ma tuý.................................................................................................................8

1.1.1. Khái niệm tội vận chuyển trái phép chất ma túy ...................................8

1.1.2. Các dấu hiệu pháp lý của tội vận chuyển trái phép chất ma tuý ........13

1.2. Phân biệt Tội vận chuyển trái phép chất ma tuý với một số tội phạm

khác trong Luật hình sự Việt Nam................................................................21

1.2.1. Phân biệt Tội vận chuyển trái phép chất ma tuý (Điều 250 BLHS) và

Tội mua bán trái phép chất ma tuý(Điều 251 BLHS)....................................21

1.2.2. Phân biệt Tội vận chuyển trái phép chất ma tuý (Điều 250 BLHS) với

Tội tàng trữ trái phép chất ma tuý(Điều 249 BLHS).....................................22

1.3. Khái quát về lịch sử hình thành, phát triển của tội vận chuyển trái

phép chất ma tuý trong pháp luật hình sự Việt Nam..................................23

1.3.1. Pháp luật hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý từ năm

1945 đến trước năm 1985..............................................................................23

1.3.2. Pháp luật hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý từ sau năm

1985 đến trước năm 1999..............................................................................26

1.3.3. Pháp luật hình sự về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý từ năm

1999 đến nay..................................................................................................28

1.4. Pháp luật hình sự một số nƣớc trên thế giới với các quy định về tội

vận chuyển trái phép chất ma tuý .................................................................31

1.4.1. Vấn đề nội luật hóa các quy định của các quy định trong các Công

tước quốc tế về kiểm soát ma túy...................................................................31

1.4.2. Tội vận chuyển, mua bán chất ma túy trong Bộ luật hình sự nước

Cộng hòa nhân dân Trung Hoa.....................................................................33

1.4.3. Tội tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy trong Bộ luật hình sự

Liên Bang Nga. ..............................................................................................34

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1...................................................................................36

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO

ĐẢM ÁP DỤNG ĐÚNG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ TỘI VẬN CHUYỂN

TRÁI PHÉP CHẤT MA TUÝ ..........................................................................37

2.1. Thực trạng áp dụng pháp luật hình sự Việt Nam đối với tội vận

chuyển trái phép chất ma tuý ........................................................................37

2.1.1. Tổng quan tình hình xét xử Tội vận chuyển trái phép chất ma tuý .....37

2.1.2. Đánh giá kết quả đạt được ..................................................................42

2.2. Một số bất cập trong việc quy định và áp dụng các quy định của

BLHS hiện hành về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý .........................42

2.2.1 Nhầm lẫn trong việc định tội giữa tội tàng trữ trái phép chất ma tuý(

Điều 249 ) và tội vận chuyển trái phép chất ma tuý(Điều 250)....................43

2.2.2. Vướng mắc trong việc xác định tình tiết định tội theo loại chất ma túy

.......................................................................................................................50

2.2.3. Vướng mắc trong việc xác định trọng lượng/ hàm lượng chất ma túy52

2.3. Một số giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật hình sự Việt Nam

về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.......................................................55

2.3.1. Nhu cầu và các yêu cầu của việc hoàn thiện quy định Luật hình sự

Việt Nam về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý ........................................55

2.3.2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định của Luật hình sự Việt Nam

về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý ........................................................59

2.3.3. Ban hành án lệ về tội vận chuyển trái phép chất ma tuý.....................63

2.3.4. Giải pháp vể công tác tổ chức cán bộ .................................................64

2.3.5. Hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị của các cơ quan tiến hành tố

tụng đặc biệt là các trang thiết bị phục vụ nghiệp vụ điều tra, truy tố, xét xử.

.......................................................................................................................66

2.3.6. Đào tạo phát triển đội ngũ Luật sư đủ về số lượng, có phẩm chất

chính trị, đạo đức, có trình độ chuyên môn. Tạo điều kiện cho đội ngũ luật

sư tham gia bào chữa trong các giai đoạn tố tụng........................................67

2.3.7. Nâng cao chất lượng phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng...67

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2...................................................................................69

KẾT LUẬN .........................................................................................................70

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ma túy là hiểm họa của toàn nhân loại, đe dọa nghiêm trọng sức khỏe và

hạnh phúc của con người, ảnh hưởng bất lợi đối với nền kinh tế, văn hóa, chính

trị xã hội của các quốc gia. Trước những tác hại và lo ngại về xu hướng gia tăng

các tội phạm về ma túy, Liên Hợp Quốc (LHQ) - tổ chức liên chính phủ đã có

những hành động thiết thực như ban hành các công ước kiểm soát ma túy1

; thành

lập Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm; tổ chức các Phiên họp đặc biệt

của Đại hội đồng LHQ về vấn đề ma túy toàn cầu và thông qua Tuyên bố chính

trị khẳng định nhận thức và cam kết tăng cường các hoạt động phòng, chống ma

túy trên toàn cầu.

Việt Nam với vai trò là thành viên của LHQ đã tham sự phiên họp Phiên

họp đặc biệt của Đại hội đồng LHQ về vấn đề ma túy toàn cầu 2016 tại trụ sở

LHQ, New York, Hoa Kỳ. Tại phiên họp này, Việt Nam cùng với các nước

ASEAN và Ban Thư ký ASEAN xây dựng và hoàn thiện Tuyên bố chung

ASEAN về vấn đề ma túy toàn cầu, đồng thời chia sẻ quan điểm với các nước

ASEAN coi ba công ước quốc tế về kiểm soát ma túy tiếp tục là nền tảng của

chính sách kiểm soát ma túy toàn cầu; nhấn mạnh không khoan nhượng với ma

túy và theo đuổi mục tiêu hướng tới một khu vực và thế giới không có ma túy;

không chấp nhận xu hướng hợp pháp hóa sử dụng ma túy.

Theo đó, những khẳng định về quyết tâm đấu tranh đối với tội phạm ma

túy của Việt Nam đã được cụ thể hóa trong BLHS năm 2015. So với BLHS

1999 tội phạm ma túy đã được quy định cụ thể hơn về cấu thành tội phạm và

định lượng đối tượng tác động, hậu quả do tội phạm gây ra, cá thể hóa trách

nhiệm hình sự các hành vi phạm tội. Trong đó, nhằm thực hiện chủ trương

giảm quy định hình phạt tử hình đối với tội phạm về ma túy, tạo điều kiện

thuận lợi hơn cho việc định tội và cá thể hóa hình phạt BLHS năm 2015 đã

tách Điều 194 BLHS năm 1999 về Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái

phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy thành 4 tội độc lập (Tội tàng trữ trái phép

1 Công ước Thống nhất về các chất ma túy năm 1961; Công ước Về các chất hướng thần năm 1971 và Công

ước LHQ về chống buôn bán bất hợp pháp chất ma túy và chất hướng thần năm 1988.