Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo luật Hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

THÁI LÊ QUỲNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật hình sự và Tố tụng hình sự

Định hướng nghiên cứu

Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Tường Vy

Học viên: Thái Lê Quỳnh

Lớp: Cao học Luật - Khóa 30

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật

theo luật hình sự Việt Nam” là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự

hướng dẫn khoa học của TS. Lê Tường Vy. Kết quả nghiên cứu và những nội

dung trong luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố trong những

công trình nghiên cứu liên quan. Trong quá trình nghiên cứu, luận văn có tham

khảo, tiếp thu những quan điểm, ý kiến khoa học của những nhà nghiên cứu đi

trước đã thực hiện. Những thông tin này đều được trích dẫn nguồn một cách đầy

đủ và trung thực trong luận văn.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Thái Lê Quỳnh

BẢNG CÁC TỪ NGỮ VIẾT TẮT

BLHS : Bộ luật Hình sự

BLTTHS : Bộ luật Tố tụng hình sự

TAND : Tòa án nhân dân

TNHS : Trách nhiệm hình sự

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng số 1: Tình hình xét xử tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp

luật trên phạm vi toàn quốc từ năm 2015 – 2019. ............................................37

Bảng số 2: Bảng so sánh tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật so

sánh với tội phạm nói chung và các tội xâm phạm quyền tự do của con người,

quyền tự do của công dân trên phạm vi toàn quốc từ năm 2015-2019. ..........38

Bảng số 3: Tình hình quyết định hình phạt đối với các bị cáo

phạm tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật trên phạm vi toàn quốc

từ năm 2015-2019. ......................................................................................... 39

Bảng số 4: Cơ cấu (%) hình phạt được áp dụng với bị cáo tội bắt,

giữ hoặc giam người trái pháp luật trên phạm vi cả nước trong giai đoạn

2015-2019. ...........................................................................................................40

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................1

CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỘI

BẮT, GIỮ HOẶC GIAM NGƯỜI TRÁI PHÁP LUẬT THEO LUẬT HÌNH

SỰ VIỆT NAM.....................................................................................................7

1.1. Khái niệm và các dấu hiệu pháp lý của tội bắt, giữ hoặc giam người

trái pháp luật....................................................................................................7

1.1.1. Khái niệm tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật.........................7

1.1.2. Dấu hiệu pháp lý của Tội bắt, giữ giam người trái pháp luật ..............9

1.1.3. Các dấu hiệu định khung hình phạt theo Điều 157 BLHS năm 2015 ...12

1.1.4. Về hình phạt bổ sung ...........................................................................20

1.2. Phân biệt tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật với một số tội

phạm khác trong BLHS Việt Nam ...............................................................21

1.2.1. Phân biệt tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật (Điều 157 BLHS

năm 2015) với tội chiếm đoạt người dưới 16 tuổi (Điều 153 BLHS 2015)...21

1.2.2. Phân biệt tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật (Điều 157 BLHS

năm 2015) với tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Điều 169 BLHS 2015)21

1.2.3. Phân biệt tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật (Điều 157 BLHS

năm 2015) với tội lợi dụng, chức vụ quyền hạn bắt, giữ, giam người trái

pháp luật (Điều 377 BLHS năm 2015)..........................................................22

1.3. Lịch sử quy định tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật trong

luật hình sự Việt Nam từ năm 1945 đến nay...............................................23

1.3.1. Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật trong luật hình sự Việt

Nam từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến trước khi ban hành BLHS

năm 1985 .......................................................................................................23

1.3.2. Quy định của BLHS năm 1985 về tội bắt giữ hoặc giam người trái

pháp luật ........................................................................................................25

1.3.3. Quy định của BLHS năm 1999 về tội bắt, giữ hoặc giam người trái

pháp luật ........................................................................................................27

1.3.4. Quy định của BLHS năm 2015 về tội bắt, giữ hoặc giam người trái

pháp luật ........................................................................................................28

1.4. Pháp luật hình sự một số nước về tội bắt, giữ hoặc giam người trái

pháp luật .........................................................................................................30

1.4.1. Pháp luật hình sự Canada...................................................................30

1.4.2. Pháp luật hình sự Liên Bang Nga .......................................................31

1.4.3. Quy định của Pháp luật hình sự Liên Bang Đức.................................32

1.4.4. Pháp luật hình sự Thuỵ Điển...............................................................33

1.4.5. Pháp luật hình sự một số nước Châu Á...............................................34

CHƯƠNG 2. THỰC TIỄN ÁP DỤNG VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN

THIỆN QUY ĐỊNH TỘI BẮT, GIỮ GIAM NGƯỜI TRÁI PHÁP LUẬT..37

2.1. Thực trạng áp dụng quy định về tội bắt, giữ hoặc giam người trái

pháp luật từ năm 2015 đến 2019...................................................................37

2.2. Một số bất cập, vướng mắc trong quy định và áp dụng các quy định

của BLHS hiện hành về tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật .......41

2.2.1. Bất cập trong việc định tội danh đối với tội bắt, giam hoặc giữ người

trái pháp luật .................................................................................................41

2.2.2. Định tội danh trong trường hợp thực hiện hành vi bắt, giữ hoặc giam

người trái pháp luật là cơ sở để sau đó thực hiện hành vi phạm tội khác....47

2.2.3. Chưa có quy định về hành vi bắt, giữ hoặc giam người khác trong thời

hạn bao lâu thì bị coi là tội phạm..................................................................50

2.2.4. Tòa án áp dụng pháp luật chưa đầy đủ, quyết định hình phạt không

tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội......................................51

2.3. Một số nguyên nhân và giải pháp nhằm hoàn thiện quy định của

pháp luật hình sự Việt Nam về tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật

..........................................................................................................................53