Tình trạng và vị thế của người nghèo trong phát triển nông thôn tại xã trường sơn, huyện lương sơn,

1

Bé gi¸o dôc ®µo t¹o

Tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I

------------# "------------

Mai thÞ lan h−¬ng

t×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo

trong ph¸t triÓn n«ng th«n t¹i

x· tr−êng s¬n, huyÖn l−¬ng s¬n, tØnh hoµ b×nh

LuËn v¨n Th¹c sÜ kinh tÕ

Hµ Néi - 2004

2

Bé gi¸o dôc ®µo t¹o

Tr−êng §¹i häc n«ng nghiÖp I

------------# "------------

Mai thÞ lan h−¬ng

t×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo

trong ph¸t triÓn n«ng th«n t¹i

x· tr−êng s¬n, huyÖn l−¬ng s¬n, tØnh hoµ b×nh

LuËn v¨n Th¹c sÜ kinh tÕ

Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ n«ng nghiÖp

M· sè: 5 02 01

Ng−êi h−íng dÉn khoa häc:

PGS. TS. Lª H÷u ¶nh

Hµ Néi - 2004

3

1. PhÇn Më ®Çu

1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

ViÖt Nam ®ang trong thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh

tÕ hµng n¨m kh¸ cao. §ã lµ kÕt qu¶ cña hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña

nhµ n−íc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ trong n−íc, héi nhËp víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ

trªn thÕ giíi.

Tr−íc xu thÕ toµn cÇu ho¸, nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi

riªng ®ang cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Héi nhËp kinh tÕ lµ mét xu h−íng

tÊt yÕu trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi, nã ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ thÕ

giíi nh÷ng b−íc ph¸t triÓn nh¶y vät. Tuy nhiªn, nã còng ®em l¹i nhiÒu vÊn ®Ò cho

thÕ giíi nh− sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng m¹nh gi÷a c¸c n−íc ph¸t triÓn víi

c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, gi÷a nh÷ng ng−êi giµu vµ ng−êi nghÌo trong cïng mét

quèc gia. §iÒu nµy ®em l¹i rÊt nhiÒu c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh trong x· héi cho mçi quèc

gia nh− c¸c tÖ n¹n x· héi ngµy cµng gia t¨ng, kinh tÕ ®Êt n−íc kÐm ph¸t triÓn, t×nh

h×nh chÝnh trÞ bÊt æn ®Þnh,... V× vËy, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ mèi quan t©m lín cña

rÊt nhiÒu quèc gia. ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi mèi quan t©m ®ã.

Tr−êng S¬n lµ mét x· miÒn nói thuéc huyÖn L−¬ng S¬n - tØnh Hoµ B×nh,

trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn kinh tÕ ®¸ng khÝch lÖ, ®êi

sèng ng−êi d©n ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn. Tuy nhiªn, tû lÖ hé ®ãi nghÌo vÉn cßn

nhiÒu hiÖn ®ang lµ mèi quan t©m lín cña ®Þa ph−¬ng vµ cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh.

Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n ViÖt Nam nãi chung vµ ë x· Tr−êng S¬n -

huyÖn L−¬ng S¬n - Hoµ B×nh nãi riªng ®ang ®−îc ®Æt ra nh− mét yªu cÇu cÊp

b¸ch cÇn ph¶i gi¶i quyÕt víi nhiÒu ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trªn c¶ b×nh diÖn vÜ m«

vµ vi m«.

Tr−íc ®iÒu kiÖn c¬ chÕ kinh tÕ míi, nhiÒu hé gia ®×nh ®· më réng c¸c mèi

quan hÖ, ph−¬ng ph¸p lµm ¨n vµ ®· thu ®−îc kÕt qu¶ lµ hä giµu lªn nhanh chãng

nhê cã kiÕn thøc vµ biÕt c¸ch lµm ¨n. Tr¸i l¹i, cã kh¸ nhiÒu hé do rÊt nhiÒu lý do

kh¸c nhau kh«ng b¾t kÞp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng hä trë nªn l¹c hËu so víi x·

4

héi, kÕt qu¶ lµm ¨n kÐm, ngµy cµng thua lç, nî nÇn dÉn ®Õn kh«ng cã ®iÒu kiÖn

®Çu t− cho s¶n xuÊt vµ r¬i vµo t×nh tr¹ng: cã khi cã nh©n lùc nh−ng thiÕu vèn ®Ó

s¶n xuÊt, còng cã khi cã vèn nh−ng l¹i kh«ng biÕt lµm thÕ nµo ®Ó cã ®−îc thu

nhËp,... §Ó gióp ng−êi d©n dÇn tõng b−íc tho¸t khái c¶nh nghÌo ®ãi nh− hiÖn nay,

còng nh− ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng cña ng−êi nghÌo chóng ta ®· vµ ®ang cã rÊt nhiÒu

gi¶i ph¸p. VËy t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cña c¸c hé n«ng d©n ra sao? VÞ thÕ cña ng−êi

nghÌo trong x· héi nh− thÕ nµo? Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nghÌo ®ãi vµ ¶nh h−ëng

cña nghÌo ®ãi ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi nh− thÕ nµo?

§Ó gãp phÇn tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trªn chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò

tµi: "T×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo trong ph¸t triÓn n«ng th«n t¹i x∙

Tr−êng S¬n - huyÖn L−¬ng S¬n - Hoµ B×nh”.

1.2. Môc tiªu cña ®Ò tµi

- Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ t×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo trong ph¸t

triÓn n«ng th«n.

- §¸nh gi¸ ®−îc thùc tÕ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cña ng−êi d©n vÒ kinh tÕ,

chÝnh trÞ vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi.

- X¸c ®Þnh ®−îc vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo, ®ãi trong ph¸t triÓn n«ng th«n.

1.3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

* §èi t−îng nghiªn cøu

Nghiªn cøu c¸c hé n«ng d©n ë x· Tr−êng S¬n, trong ®ã tËp trung ®èi t−îng

hé nghÌo ®ãi.

* Ph¹m vi nghiªn cøu

- VÒ mÆt néi dung: §Ò tµi nghiªn cøu c¸c hé n«ng d©n nghÌo ®ãi trong

quan hÖ so s¸nh víi c¸c hé kh¸c vÒ t×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo ë x·

Tr−êng S¬n - L−¬ng S¬n - Hoµ B×nh

- VÒ thêi gian: Nghiªn cøu c¸c hé n«ng d©n chñ yÕu trong n¨m 2003, c¸c

sè liÖu chung cña ®Þa ph−¬ng tõ n¨m 2001 - 2003.

5

2. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghÌo ®ãi vµ

gi¶i quyÕt nghÌo ®ãi trong n«ng th«n

2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ nghÌo ®ãi vµ chÝnh s¸nh gi¶i quyÕt nghÌo ®ãi

trong ph¸t triÓn n«ng th«n

2.1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hiÖn t−îng nghÌo ®ãi trong ph¸t triÓn n«ng th«n

2.1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ t×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo trong ph¸t triÓn n«ng th«n

* T×nh tr¹ng nghÌo ®ãi

T×nh tr¹ng lµ sù tån t¹i vµ diÔn biÕn cña c¸c sù viÖc [11]. VËy t×nh tr¹ng

nghÌo ®ãi cã thÓ ®−îc hiÓu lµ sù tån t¹i vµ diÔn biÕn cña vÊn ®Ò nghÌo ®ãi nãi

chung. T×nh tr¹ng nghÌo ®ãi trong n«ng th«n ph¶n ¸nh sù tån t¹i vµ diÔn biÕn sù

nghÌo ®ãi cña mét bé phËn d©n c− ë n«ng th«n ViÖt Nam .

* VÞ thÕ cña ng−êi nghÌo

VÞ thÕ chÝnh lµ “thø bËc, uy thÕ lµm cho ng−êi kh¸c ph¶i e sî” [11] hay “vÞ

thÕ lµ vÞ trÝ, ®Þa vÞ vµ ¶nh h−ëng cña hä trong x· héi” [15]. ChÝnh v× thÕ vÞ thÕ cña

ng−êi nghÌo ®−îc hiÓu lµ vÞ trÝ, ®Þa vÞ, quyÒn lîi còng nh− ¶nh h−ëng cña hä

trong céng ®ång.

VÞ thÕ cña ng−êi nghÌo trong n«ng th«n cã thÓ hiÓu lµ vai trß, ¶nh h−ëng

cña hä trong ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi trong céng ®ång lµng

x·. §©y lµ vÞ thÕ gi÷a c¸c quyÒn lîi cô thÓ cña mçi con ng−êi vµ hé gia ®×nh trong

céng ®ång.

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nãi chung vµ cña céng ®ång lµng

x· nãi riªng nghÌo ®ãi sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña céng ®ång ®ã vµ nghÌo

®ãi còng sÏ cã nh÷ng ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn ph¸t triÓn n«ng th«n. V× vËy, cÇn

nghiªn cøu ®Ó thÊy râ ®−îc t×nh tr¹ng vµ vÞ thÕ cña ng−êi nghÌo trong n«ng th«n.

2.1.1.2. Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ mét sè quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn n«ng th«n

Theo David Korten ph¸t triÓn n«ng th«n kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ ë

n«ng th«n mµ cßn lµ ph¸t triÓn c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña cuéc sèng ë n«ng th«n nh−

6

chÝnh trÞ, y tÕ, gi¸o dôc, m«i tr−êng, v¨n ho¸ x· héi [5].

- Ph¸t triÓn lÊy kinh tÕ lµm träng t©m: Quan ®iÓm nµy cho r»ng tiÕp tôc

t¨ng tr−ëng kinh tÕ lµ nguån hy väng duy nhÊt cña ng−êi nghÌo. Hä cho r»ng khi

kinh tÕ ®−îc c¶i thiÖn th× tû lÖ trÎ ®Õn tr−êng sÏ t¨ng lªn, t×nh tr¹ng søc khoÎ sÏ

®−îc c¶i thiÖn, ®êi sèng v¨n ho¸, x· héi còng nhê ®ã mµ cã chuyÓn biÕn tÝch cùc.

- Ph¸t triÓn lµ t¨ng tr−ëng ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu c¬ b¶n: Quan ®iÓm

nµy tËp trung vµo viÖc cung øng dÞch vô vµ coi ®ã lµ ph−¬ng ph¸p t¸i ph©n phèi

lîi nhuËn cña t¨ng tr−ëng kinh tÕ. Cèt lâi cña quan ®iÓm nµy lµ “Ng−êi nghÌo gÆp

ph¶i khã kh¨n lµ hä kh«ng thÓ tham gia thÞ tr−êng trong t− thÕ ®−îc trang bÞ ®Çy

®ñ häc vÊn, kü n¨ng vµ søc khoÎ ®Ó ®−îc lµm viÖc theo nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn

lîi” [5]. §Ó gióp ng−êi nghÌo bï ®¾p thiÕu hôt ®ã nh÷ng ng−êi theo quan ®iÓm

nµy kªu gäi chÝnh phñ chuyÓn cña c¶i tõ nh÷ng ng−êi ®· ®−îc h−ëng lîi tõ t¨ng

tr−ëng sang tµi trî cho nh÷ng dÞch vô bï ®¾p cho t×nh tr¹ng ng−êi nghÌo kh«ng

®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña hä, mét phÇn kh¸c lµ nh»m trang bÞ cho hä cã

®−îc mét chç ®øng trong lùc l−îng lao ®éng.

- Ph¸t triÓn lÊy con ng−êi lµ träng t©m: Quan ®iÓm nµy lÊy tÝnh c«ng

b»ng, tÝnh bÒn v÷ng vµ v× mäi ng−êi lµm nh÷ng nguyªn t¾c ®Ó x¸c ®Þnh ph¸t triÓn

®Ých thùc.

TÝnh c«ng b»ng: C«ng b»ng kh«ng ®ßi hái ph¶i thu nhËp ®ång ®Òu, còng

kh«ng ®ßi hái ng−êi siªng n¨ng ph¶i n©ng ®ì ng−êi l−êi biÕng. Tuy nhiªn, nã ®ßi

hái mäi ng−êi ph¶i cã ®−îc ph−¬ng tiÖn vµ c¬ héi t¹o ra møc sèng xøng ®¸ng tèi

thiÓu cho chÝnh hä vµ gia ®×nh hä. Nã b¸c bá quyÒn mét ng−êi tù lµm giµu do

t−íc ®o¹t nguån tµi nguyªn vèn lµ c¬ së tån t¹i cña mét ng−êi kh¸c. (Mét x· héi

®· chuyÓn biÕn ph¶i −u tiªn sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn cña tr¸i ®Êt ®Ó ®¶m

b¶o cho mäi ng−êi ®−îc sèng xøng ®¸ng lµ ng−êi).

TÝnh bÒn v÷ng: Quan ®iÓm ph¸t triÓn lÊy t¨ng tr−ëng lµ träng t©m kh«ng c©n

nh¾c ®Õn tÝnh phô thuéc lÉn nhau gi÷a t¨ng tr−ëng vµ c¹n kiÖt tµi nguyªn còng nh−

suy tho¸i m«i tr−êng sinh th¸i. Nh÷ng thµnh tùu t¹m thêi nh− thÕ kh«ng ph¶i lµ ph¸t

triÓn mµ chØ lµ thÕ hÖ h«m nay t−íc ®o¹t quyÒn sèng cña nh÷ng thÕ hÖ t−¬ng lai.

7

TÝnh bÒn v÷ng kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng t¸c ®éng g× tíi thiªn nhiªn. Tuy

nhiªn nã ®ßi hái mçi thÕ hÖ ph¶i nh×n nhËn bæn phËn qu¶n lý tµi nguyªn thiªn

nhiªn vµ hÖ sinh th¸i cña tr¸i ®Êt v× lîi Ých cña c¸c thÕ hÖ t−¬ng lai.

TÝnh v× mäi ng−êi: V× mäi ng−êi kh«ng cã nghÜa lµ mäi ng−êi ph¶i ®−îc

h−ëng vÞ thÕ vµ quyÒn lùc nh− nhau. Nã cã nghÜa lµ ai chÊp nhËn lµm lông, lµm

thµnh viªn ®ãng gãp cho céng ®ång th× ®−îc quyÒn cã c¬ héi lµm ®iÒu ®ã, ®−îc

c«ng nhËn vµ t«n träng qua nh÷ng ®ãng gãp ®ã.

TÝnh v× mäi ng−êi ph¶n ¸nh mét tiÒn ®Ò vÒ ph−¬ng diÖn gi¸ trÞ r»ng cuéc

sèng con ng−êi kh«ng chØ lµ ¨n uèng, quÇn ¸o vµ nhµ ë. ý thøc ®−îc ®Çy ®ñ vÒ

tr¸ch nhiÖm lµm ng−êi cña m×nh cßn phô thuéc vµo sù tù träng, thÓ hiÖn ë viÖc

lµm ra s¶n phÈm cho céng ®ång vµ ®−îc céng ®ång kÝnh träng. C¸c ch−¬ng tr×nh

phóc lîi cã thÓ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng−êi nh−ng kh«ng bao giê

cã thÓ t¹o ra lßng tù träng.

Tõ nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph¸t triÓn mµ chóng ta cã c¸ch nh×n vÒ

vÊn ®Ò nghÌo ®ãi vµ c¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt nghÌo ®ãi kh¸c nhau. MÆc dï vËy,

theo chóng t«i mçi quan ®iÓm ®Òu cã nh÷ng −u vµ nh−îc ®iÓm riªng.

Quan ®iÓm thø nhÊt: Khi qu¸ chó träng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ víi c¬ cÊu

kinh tÕ chÝnh trÞ nh− hiÖn nay th× lîi nhuËn nhê t¨ng tr−ëng ®Òu r¬i vµo tay nh÷ng

ng−êi Ýt thiÕu thèn nhÊt. Tõ ®ã cµng lµm gia t¨ng kho¶ng c¸ch gi÷a ng−êi giµu vµ

ng−êi nghÌo, ng−êi nghÌo ngµy cµng nghÌo h¬n. MÆt kh¸c, nÕu ng−êi ta chØ quan

t©m ®Õn t¨ng tr−ëng kinh tÕ th× ch¾c ch¾n hÖ sinh th¸i toµn cÇu sÏ bÞ ph¸ huû

nghiªm träng vµ nh÷ng ng−êi nghÌo l¹i ph¶i sèng ë nh÷ng n¬i ®iÒu kiÖn sinh ho¹t

tåi tµn nhÊt.

Quan ®iÓm thø hai: quan ®iÓm nµy dÉn tíi hÖ qu¶ lµ t¨ng ng©n s¸ch, nh©n

sù vµ ph−¬ng tiÖn dÞch vô x· héi. Tuy nhiªn kÕt qu¶ ®èi víi d©n chóng th−êng

ch¼ng kh¸c g× c¸c dù ¸n cøu trî vµ phóc lîi, kÕt qu¶ th−êng kh«ng bÒn v÷ng.

Quan ®iÓm thø ba: §©y lµ quan ®iÓm míi vÒ ph¸t triÓn n«ng th«n vµ phï

hîp víi xu h−íng ph¸t triÓn ngµy nay, quan ®iÓm nµy cho r»ng ph¸t triÓn n«ng

th«n kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ ph¸t triÓn kinh tÕ mµ nã ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò

8

kinh tÕ, chÝnh trÞ, gi¸o dôc, m«i tr−êng, søc khoÎ, v¨n ho¸ - x· héi mµ trong ®ã

träng t©m lµ ph¸t triÓn con ng−êi. Tuy nhiªn, khi ¸p dông quan ®iÓm nµy cÇn chó ý

tíi tÝnh h¹n hÑp cè h÷u cña nh÷ng chiÕn l−îc chØ phôc vô cho ng−êi cã quyÒn lùc

hoÆc cho ng−êi kh«ng cã quyÒn lùc b»ng c¸ch lo¹i trõ bªn nµy hay bªn kia. NÕu

chØ n©ng cao ý thøc cho ng−êi kh«ng cã quyÒn lùc mµ th«i nh− khuynh h−íng cña

mét sè tæ chøc tù nguyÖn vÉn lµm, th× ng−êi ta quªn ®i mét thùc tÕ c¬ b¶n lµ cã thÓ

thay thÕ ng−êi cÇm quyÒn nµy b»ng ng−êi cÇm quyÒn kh¸c nh−ng c¸c ®Þnh chÕ do

con ng−êi lËp ra l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng lo¹i trõ mäi kÎ cÇm quyÒn.

Trªn ®©y lµ c¸c quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn, nh÷ng quan ®iÓm nµy cã g¾n víi

c¸ch nh×n vÒ nghÌo ®ãi, vËy hiÖn t−îng nghÌo ®ãi vÒ c¸c vÊn ®Ò ®· nªu ë trªn

diÔn ra nh− thÕ nµo trong ph¸t triÓn n«ng th«n.

2.1.1.3. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nghÌo ®ãi trong ph¸t triÓn n«ng th«n

Theo quan ®iÓm ngµy nay nghÌo ®ãi kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ nghÌo ®ãi vÒ

l−¬ng thùc hay viÖc c¸c gia ®×nh cã kiÕm ®ñ tiÒn ®Ó mua l−¬ng thùc hay kh«ng,

mµ nã cßn ®Ò cËp ®Õn khÝa c¹nh cña sù bÇn cïng, bao gåm thiÕu ®iÒu kiÖn tiÕp

cËn víi c¸c dÞch vô thiÕt yÕu nh− y tÕ, gi¸o dôc, m«i tr−êng sèng bÞ « nhiÔm, sù

tiÕp cËn víi n−íc s¹ch, thiÕu tiÕng nãi vÒ chÝnh trÞ, thiÕu sù b¶o vÖ vÒ ph¸p lý.

ë c¸c vïng n«ng th«n, ®êi sèng chñ yÕu phô thuéc vµo ®Êt ®ai, thuû lîi ®Ó

trång c©y vµ ch¨n nu«i hay trång rõng vµ nu«i trång thuû s¶n. NghÌo ®ãi ë n«ng

th«n rÊt kh¸c nhau, nghiªn cøu n¨m 1992 vÒ nghÌo ®ãi ë n«ng th«n ®· x¸c ®Þnh

s¸u nhãm d©n c− cã nguy c¬ nghÌo ®ãi cao nhÊt: n«ng d©n Ýt ®Êt, ng−êi kh«ng cã

®Êt, ng−êi du canh, du c−, c¸c nhãm d©n téc thiÓu sè, ng−êi sèng nhê vµo nu«i

trång thuû s¶n nhá/thñ c«ng vµ ng−êi di c−/tÞ n¹n néi ®Þa. NhiÒu ng−êi nghÌo n«ng

th«n thuéc nhiÒu trong sè c¸c nhãm trªn. Thªm vµo ®ã, quy m« nghÌo ®ãi n«ng

th«n bÞ ¶nh h−ëng bëi sù kh¸c biÖt lín trong gi¸ n«ng s¶n. H¬n mét nöa ng−êi

nghÌo n«ng th«n vµ ba phÇn t− ng−êi nghÌo ë “c¸c n−íc kÐm ph¸t triÓn” lµ n«ng

d©n cã Ýt ®Êt ®ai, ë nh÷ng n−íc mµ nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ cã mèi liªn hÖ víi

c¸c thÞ tr−êng trªn thÕ giíi, ng−êi lao ®éng kh«ng cã ®Êt chiÕm mét tû lÖ lín.

MÆt kh¸c, nghÌo ®ãi ë n«ng th«n lµ do thiÕu c¸c dÞch vô nh− tr−êng häc, y

9

tÕ vµ tÝn dông. Mèi liªn hÖ gi÷a søc khoÎ sót kÐm vµ nghÌo ®ãi lµ rÊt râ rµng bëi

v× hÇu hÕt ng−êi nghÌo n«ng th«n kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô y tÕ

trong khi l¹i ph¶i ®èi mÆt víi nguy c¬ cao vÒ søc khoÎ t¹i gia ®×nh vµ t¹i m«i

tr−êng lµm viÖc cña hä.

Theo quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn, ph¸t triÓn n«ng th«n lµ ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c

vÊn ®Ò kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ - x· héi, y tÕ, gi¸o dôc, m«i tr−êng mµ trong ®ã

träng t©m lµ ph¸t triÓn con ng−êi. Tuy nhiªn, ng−êi nghÌo l¹i thiÕu tÊt c¶ c¸c vÊn

®Ò nãi trªn v× vËy muèn ph¸t triÓn n«ng th«n tr−íc hÕt ph¶i quan t©m ®Õn ng−êi

nghÌo vµ dÇn ®−a hä tho¸t nghÌo trªn tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n

ho¸ - x· héi, y tÕ, gi¸o dôc, m«i tr−êng.

2.1.2. NghÌo ®ãi vµ ®Æc ®iÓm cña nghÌo ®ãi trong ph¸t triÓn n«ng th«n

2.1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ nghÌo ®ãi

ViÖt Nam thõa nhËn ®Þnh nghÜa chung vÒ nghÌo ®ãi do héi nghÞ chèng ®ãi

nghÌo khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D−¬ng do ESCAP tæ chøc t¹i B¨ng Cèc, Th¸i

Lan th¸ng 9/1993: NghÌo lµ t×nh tr¹ng mét bé phËn d©n c− kh«ng ®−îc h−ëng vµ

tho¶ m·n c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng−êi mµ nh÷ng nhu cÇu nµy ®· ®−îc x· héi

thõa nhËn tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ phong tôc tËp qu¸n cña ®Þa

ph−¬ng [23,16]. ë mçi quèc gia kh¸c nhau th× t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi còng kh¸c nhau

vÒ møc ®é vµ sè l−îng. Nã ®−îc thay ®æi vÒ kh«ng gian vµ thêi gian, ë quèc gia

nµy víi møc thu nhËp nh− thÕ th× ®−îc coi lµ nghÌo ®ãi, nh−ng ë quèc gia kh¸c ®èi

víi nh÷ng ng−êi cã thu nhËp nh− vËy th× kh«ng ®−îc coi lµ nghÌo ®ãi.

NghÌo lµ t×nh tr¹ng mét bé phËn d©n c− chØ cã c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ

tinh thÇn ®Ó duy tr× cuéc sèng cña gia ®×nh hä ë møc sèng tèi thiÓu trong ®iÒu

kiÖn chung cña céng ®ång. Møc sèng tèi thiÓu ë ®©y ®−îc hiÓu lµ c¸c ®iÒu kiÖn

¨n, ë, mÆc vµ c¸c nhu cÇu kh¸c nh− v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, ®i l¹i, giao tiÕp,... ChØ

®¹t møc duy tr× cuéc sèng rÊt b×nh th−êng vµ d−íi ®ã lµ sù nghÌo khæ.

* Tiªu chÝ ®ãi nghÌo cña ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo quèc gia

C¨n cø vµo quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ, nguån lùc tµi chÝnh 2001-

2005 vµ møc sèng thùc tÕ cña ng−êi d©n cña tõng vïng, Bé Lao ®éng Th−¬ng

10

binh vµ X· héi ViÖt Nam ®−a ra chuÈn nghÌo ®ãi nh»m ®¸nh gi¸ ®êi sèng cña

ng−êi d©n trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Tr−íc nh÷ng thµnh tÝch cña c«ng cuéc gi¶m nghÌo còng nh− tèc ®é t¨ng

tr−ëng kinh tÕ vµ møc sèng, tõ n¨m 2001 ®· cã c«ng bè møc chuÈn nghÌo míi ®Ó

¸p dông cho thêi kú 2001 - 2005, theo ®ã chuÈn nghÌo cña Ch−¬ng tr×nh Xo¸ ®ãi

gi¶m nghÌo (X§GN) Quèc gia míi ®−îc x¸c ®Þnh ë møc ®é kh¸c nhau tuú theo

tõng vïng. Cô thÓ b×nh qu©n thu nhËp lµ: 80.000®/ng−êi/ th¸ng ë c¸c vïng h¶i ®¶o

vµ c¸c vïng nói n«ng th«n, 100.000®/ng−êi/th¸ng ë c¸c vïng ®ång b»ng n«ng

th«n, 150.000 ®/ng−êi/th¸ng ë khu vùc thµnh thÞ [23,18]. Tiªu chÝ trªn còng cã

thÓ gi÷a c¸c thµnh phè sÏ cã sù sai lÖch nhau, ch¼ng h¹n nh− ë thµnh phè Hå ChÝ

Minh møc sèng cao h¬n c¸c thµnh phè thÞ x· kh¸c. Cho nªn, nã kh«ng phï hîp

víi tõng ®Þa ph−¬ng cô thÓ, mµ ph¶i phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ

còng nh− møc sèng cña tõng ®Þa ph−¬ng trong tõng giai ®o¹n.

Víi tiªu chÝ nµy thùc tÕ nhiÒu hé nghÌo mµ kh«ng ®−îc h−ëng chÕ ®é −u

®·i cña Nhµ n−íc, ch−a ph¶n ¸nh ®óng møc sèng cña ng−êi d©n. CÇn ph¶i tham

kh¶o tiªu chÝ theo quèc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n ®êi sèng cña ng−êi d©n. MÆt

kh¸c, nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ vÒ nghÌo ®ãi nh− hiÖn nay theo chóng t«i cßn mét

sè vÊn ®Ò bÊt cËp so víi thùc tÕ:

- §¸nh gi¸ thu nhËp khã, ®«i khi lµ kh«ng chÝnh x¸c v× cuéc sèng ng−êi

d©n tù cung tù cÊp ®iÒu nµy dÉn ®Õn tû lÖ nghÌo ®ãi kh«ng chÝnh x¸c.

- ChØ lÊy thu nhËp (tiªu chÝ vÒ kinh tÕ) ®Ó ®¸nh gi¸ tû lÖ nghÌo ®ãi vµ tho¸t

nghÌo lµ ch−a ®ñ. Mµ hiÖn nay nghÌo ®ãi vÒ gi¸o dôc cßn nghiªm träng h¬n

nhiÒu vµ nã mang tÝnh di truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c.

NghÌo ®ãi vÒ kinh tÕ cã thÓ hÕt khi chóng ta cøu trî cho hä hoÆc khi chóng

ta cã nh÷ng h×nh thøc hç trî ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Nh−ng ngay sau khi c¸c

ch−¬ng tr×nh cøu trî vµ hç trî chÊm døt, v× kh«ng cã kiÕn thøc, kh«ng biÕt lµm ¨n

tÝnh to¸n hä l¹i t¸i nghÌo, con c¸i kh«ng ®−îc ®i häc, ®êi con hä l¹i nghÌo - thÊt

häc - nghÌo ®ãi ®©y d−êng nh− mét vßng luÈn quÈn bao lÊy hä mµ t−ëng nh−

kh«ng cã c¸ch g× tho¸t ra ®−îc.

11

Ngoµi ra, ®iÒu kiÖn sèng kh«ng ®¶m b¶o, hiÓu biÕt ngoµi x· héi cßn

h¹n chÕ, lµm viÖc qu¸ søc,... ®©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra bÖnh tËt, tÖ

n¹n,... tøc lµ nghÌo ®ãi kÕt hîp víi c¸c lo¹i chi phÝ t¨ng cµng lµm cho ng−êi

nghÌo trë lªn khèn khæ h¬n. Nh− v©y, chØ quan t©m ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ lµ

ch−a ®ñ, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cßn cÇn ph¶i quan t©m ®Õn tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò

nh− ®· ph©n tÝch ë trªn.

2.1.2.2. ¶nh h−ëng cña nghÌo ®ãi ®Õn ph¸t triÓn n«ng th«n

BÊt kú mét cÊu tróc x· héi nµo, dï lín hay nhá ®Òu cã 5 yÕu tè cÊu thµnh

cña sù ph¸t triÓn lµ: kinh tÕ, kü thuËt, x· héi, chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸, tuy r»ng chóng

ë møc ®é kh¸c nhau. Sù liªn kÕt kinh tÕ - kü thuËt lµ c¸i bao trïm lªn tÊt c¶, chi

phèi c¸c yÕu tè vµ c¸c mèi quan hÖ cßn l¹i. V× thÕ nghÌo ®ãi ¶nh h−ëng rÊt lín

®Õn sù ph¸t triÓn n«ng th«n nh− [4,8]:

- H¹n chÕ ®Õn c¸c nguån nh©n lùc trong n«ng th«n

Nguån nh©n lùc trong n«ng th«n lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t

triÓn kinh tÕ, nguån nh©n lùc ë ®©y muèn nãi ®Õn lµ nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng

tËn dông c¬ héi khi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh− vèn, c¬ chÕ chÝnh s¸ch

cña Nhµ n−íc... tù v−¬n lªn tho¸t khái nghÌo ®ãi, n©ng cao ®êi sèng cña

chÝnh gia ®×nh hä vµ ph¸t triÓn céng ®ång, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung

cña n«ng th«n.

ë vïng n«ng th«n, nãi chung khi tr×nh ®é d©n trÝ thÊp th−êng ®i cïng víi nghÌo

®ãi. NghÌo ®ãi sÏ g©y khã kh¨n cho viÖc thùc thi c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc, c¸c

chÝnh s¸ch th−êng Ýt ph¸t huy t¸c dông, cµng lµm cho sù ph¸t triÓn tr× trÖ ë vïng n«ng

th«n nghÌo. Chõng nµo gi¶i tho¸t ®−îc ®ãi nghÌo th× n«ng th«n míi ph¸t triÓn.

- Êp ñ xung ®ét chÝnh trÞ, x· héi, xãi mßn c¬ b¶n ®¹o ®øc con ng−êi, h¹nh

phóc gia ®×nh

Mét thùc tÕ cña n−íc ta ë vïng n«ng th«n nghÌo nhÊt lµ vïng s©u, vïng xa

lµ m«i tr−êng thuËn lîi ®Ó cho kÎ xÊu ho¹t ®éng, tuyªn truyÒn xuyªn t¹c vÒ chñ

tr−¬ng ®−êng lèi cña §¶ng, lµm xãi mßn ®¹o ®øc d©n téc, tÝnh céng ®ång, hßng

ph¸ vì nh÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng, chñ yÕu ®−îc mua chuéc b»ng con ®−êng

12

kinh tÕ, v× thÕ ph¶i gi¶i tho¸t khái c¶nh ®ãi nghÌo ë n«ng th«n ®Æc biÖt lµ vïng

s©u, vïng xa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o an ninh chÝnh trÞ vµ trËt tù an toµn x· héi,

gi÷ v÷ng kû c−¬ng ®Êt n−íc. Mét ®Êt n−íc kh«ng cã sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ sÏ

kh«ng cã c¬ héi ph¸t triÓn kinh tÕ. NghÌo ®ãi t¹o nªn sù hoang mang, dao ®éng

tinh thÇn cña ®«ng ®¶o tÇng líp ng−êi lao ®éng ®èi víi chÝnh quyÒn së t¹i, còng

nh− khã kh¨n cho viÖc gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.

NghÌo ®ãi trong n«ng th«n lµ mÇm mèng xuÊt hiÖn sù chia rÏ trong néi bé c¸c

tÇng líp d©n c−, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng m©u thuÉn, mÊt ®oµn kÕt. C¸c tÖ n¹n x· héi nh−

bu«n lËu, nghiÖn hót, trém c¾p, r−îu chÌ, cê b¹c lµ nh÷ng s¶n phÈm ®i liÒn víi sù ph¸t

triÓn x· héi loµi ng−êi vµ nã cµng cã xu h−íng gia t¨ng khi nghÌo ®ãi gia t¨ng.

NghÌo ®ãi gãp phÇn t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr−êng sinh th¸i do rõng, biÓn bÞ

tµn ph¸ ®Ó khai th¸c c¹n kiÖt nguån tµi nguyªn. M«i tr−êng sèng cña con ng−êi

trong x· héi bÞ ®e do¹ trÇm träng.

- T×m mäi c¸ch kiÕm sèng tµn ph¸ tµi nguyªn m«i tr−êng

Ng−êi nghÌo th−êng chØ quan t©m ®Õn lîi Ých tr−íc m¾t, muèn gi¶i tho¸t

ngay cuéc sèng khái nghÌo ®ãi. Hä kh«ng nghÜ r»ng chÝnh viÖc kh«ng ph¸t triÓn

bÒn v÷ng tµi nguyªn m«i tr−êng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn nghÌo

®ãi. M«i tr−êng bÞ ph¸ huû sÏ g©y ra lò lôt, h¹n h¸n, mÊt mïa, ®©y chÝnh lµ

nguyªn nh©n ®Èy con ng−êi vµo c¶nh ®ãi nghÌo.

- H¹n chÕ c¸c yÕu tè thuéc vÒ qu¶n lý céng ®ång

§ã lµ n¨ng lùc cña c¬ quan hµnh chÝnh ®Þa ph−¬ng cßn h¹n chÕ. Còng xuÊt

ph¸t tõ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ yÕu kÐm, kÐo theo ®ã ®êi sèng vÒ mÆt tinh

thÇn còng bÊt æn, khã ph¸t huy ®−îc tèt vai trß cña chÝnh quyÒn c¬ së trong viÖc

chñ ®éng, s¸ng t¹o ph¸t triÓn mäi mÆt nhÊt lµ vÒ kinh tÕ. §−êng lèi chÝnh quyÒn

®Þa ph−¬ng ®−a ra khã cã thÓ thùc hiÖn ®−îc khi nguån lùc bÞ h¹n chÕ.

Tû lÖ nghÌo ®ãi cao, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng dÔ bÞ gi¶m lßng tin cña quÇn

chóng nh©n d©n, gi¶m quyÒn lùc cña bé m¸y qu¶n lý. NhiÒu khi bÊt lùc, bÕ t¾c trong

viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p cho ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi còng nh− khã kh¨n trong viÖc

thùc thi c¸c chÝnh s¸ch kh¸c. Tõ ®©y nã k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sÏ bÞ tôt hËu.

13

2.1.2.3. §Æc ®iÓm cña nghÌo ®ãi trong n«ng th«n

Mçi quèc gia cã nh÷ng chØ tiªu, th−íc ®o vÒ nghÌo ®ãi kh¸c nhau, còng

nh− mçi vïng kinh tÕ, sù nghÌo ®ãi trong n«ng th«n kh¸c nhau, tuy nhiªn c¸c hé

nghÌo cã mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:

Ng−êi nghÌo chñ yÕu lµ nh÷ng ng−êi n«ng d©n víi tr×nh ®é häc vÊn thÊp,

kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c th«ng tin kü n¨ng chuyªn m«n bÞ h¹n chÕ

Tû lÖ nghÌo gi¶m xuèng khi tr×nh ®é häc vÊn t¨ng lªn, 90% sè ng−êi nghÌo lµ

nh÷ng ng−êi chØ cã tr×nh ®é phæ th«ng c¬ së hoÆc thÊp h¬n. Nh÷ng ng−êi thËm chÝ

cßn ch−a hoµn thµnh ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc tiÓu häc cã tû lÖ nghÌo cao nhÊt (57%).

B¶n th©n c¸c hé nghÌo còng hiÓu ®−îc r»ng tr×nh ®é häc vÊn lµ ch×a kho¸

quan träng ®Ó tho¸t c¶nh nghÌo ®ãi nh−ng kh¶ n¨ng tiÕp thu c¸c kü n¨ng c¸c kiÕn

thøc chung, øng dông vµ viÖc cã ®−îc th«ng tin lµ ®Æc biÖt quan träng. C¸c hé

th−êng ®−îc xÕp vµo c¸c nhãm kh¸ gi¶ h¬n nÕu nh− nh÷ng ng−êi tr−ëng thµnh trong

gia ®×nh cã tr×nh ®é häc vÊn nhÊt ®Þnh vµ trÎ em trong gia ®×nh ®−îc ®i häc. Khi tr×nh

®é häc vÊn thÊp, kh¶ n¨ng nhËn biÕt nh÷ng c¬ héi míi vµ n¾m b¾t ®−îc c¸c kü thuËt

míi bÞ h¹n chÕ, dÉn ®Õn vèn sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh kÐm hiÖu qu¶.

T×nh tr¹ng hé nghÌo cã Ýt ®Êt hoÆc kh«ng cã ®Êt ®ang ngµy mét phæ biÕn

Quü ®Êt dµnh cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®ang ngµy mét thu hÑp do viÖc më

réng thµnh thÞ, x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp. Trong tr−êng hîp nµy c¸c hé

nghÌo b¸n ®Êt, tr×nh ®é l¹i cã h¹n nªn sö dông tiÒn b¸n ®Êt rÊt kÐm hiÖu qu¶ chñ

yÕu lµ tiªu dïng, sau thêi gian kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó sinh sèng. C¸c hé nghÌo coi

diÖn tÝch ®Êt vµ chÊt l−îng ®Êt lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn møc sèng. C¸c

hé kh¸c th−êng xem c¸c hé n«ng th«n nghÌo lµ nh÷ng hé cã ®Êt ®ai Ýt hoÆc chÊt

l−îng kÐm nªn kh«ng ®¸p øng ®−îc tiªu dïng cña nh÷ng hé nµy. §iÒu nµy ®Æc biÖt

®óng víi hé míi lËp gia ®×nh. Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh mét c¸ch æn ®Þnh

cña c¸c hé míi lËp nµy ®ang ngµy cµng bÞ bã hÑp v× hä chØ ®−îc ph©n cho nh÷ng

m¶nh ®Êt nhá h¬n víi chÊt l−îng thÊp h¬n. ViÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ë nh÷ng

diÖn tÝch ®Êt nµy rÊt thÊp, khã cã thÓ ®¸p øng ®−îc cuéc sèng æn ®Þnh. Tuy nhiªn cã

nh÷ng hé cã diÖn tÝch ®Êt nhá h¬n ®Õn møc kh«ng cho phÐp hä cã kh¶ n¨ng trang

14

tr¶i nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng tèi thiÓu, còng cã rÊt Ýt c¬ héi lµm ¨n phi n«ng nghiÖp.

C¸c hé nghÌo ®Òu rÊt dÔ bÞ tæn th−¬ng bëi nh÷ng khã kh¨n mang tÝnh thêi

vô vµ nh÷ng biÕn ®éng bÊt th−êng x¶y ra víi gia ®×nh hay víi céng ®ång

§©y lµ mét khÝa c¹nh quan träng cña nghÌo ®ãi. Nh÷ng ng−êi nghÌo Ýt vèn

hoÆc Ýt ®Êt ®ai (hoÆc c¶ hai) vµ nh÷ng hé chØ cã kh¶ n¨ng trang tr¶i ®−îc c¸c chi

tiªu l−¬ng thùc vµ phi l−¬ng thùc thiÕt yÕu kh¸c rÊt dÔ bÞ tæn th−¬ng tr−íc mäi

biÕn cè khiÕn hä ph¶i bá thªm chi phÝ hoÆc bÞ gi¶m thu nhËp. Th«ng th−êng mét

thµnh viªn cña gia ®×nh ®au èm vÉn ®−îc xem nh− mét biÕn cè quan träng

nghiªm träng nhÊt lµm ®¶o lén sinh ho¹t cña gia ®×nh vµ ph¶i hµng n¨m sau c¸c

hé míi cã thÓ phôc håi l¹i ®−îc. Mïa vô thÊt b¸t hay mét kho¶n ®Çu t− kh«ng

thµnh c«ng còng cã thÓ g©y ra sù c¨ng th¼ng vÒ mÆt kinh tÕ cho c¸c hé gia ®×nh.

Thêi ®iÓm gi¸p h¹t th−êng c¸c hé nghÌo ®ãi sî nhÊt v× cã thÓ thiÕu ¨n kÐo dµi

hµng th¸ng liªn tôc, nÕu ph¶i g¸nh chÞu thªm nh÷ng chi phÝ kh¸c nh− vÒ y tÕ, gi¸o

dôc hoÆc nh÷ng rñi ro kh¸c l¹i lµm cho cuéc sèng l¹i cµng khã kh¨n h¬n.

Trong sè hé nghÌo ®ãi ë n«ng th«n th−êng cã nhiÒu trÎ em vµ c¸c trÎ em ë

nh÷ng hé nµy Ýt cã kh¶ n¨ng ®−îc ®Õn tr−êng

C¸c hé nghÌo th−êng lµ nh÷ng hé ®«ng con, lao ®éng th× thiÕu mµ ph¶i chi

nhiÒu kho¶n chi phÝ cho häc hµnh cña con c¸i, vµ nh÷ng chi phÝ vÒ y tÕ. V× thÕ

khã ®¸p øng ®−îc nhu cÇu häc hµnh cho con trÎ. Trong sè nh÷ng häc sinh kh«ng

®−îc ®i häc cã tíi 50% lµ con em c¸c d©n téc thiÓu sè. §iÒu ®ã chøng tá ë n«ng

th«n nhÊt lµ vïng d©n téc thiÓu sè tû lÖ nghÌo ®ãi kh¸ cao, kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c

dÞch vô x· héi h¹n chÕ nhiÒu h¬n ë c¸c vïng kh¸c. Sù chªnh lÖch gi÷a nhãm d©n

giÇu vµ d©n nghÌo kh«ng lín ë bËc gi¸o dôc tiÓu häc nh−ng ngµy cµng thÓ hiÖn râ

nÐt trong c¸c bËc häc cao h¬n. ë tr−êng tiÓu häc 80% sè trÎ em trong nhãm d©n

nghÌo nhÊt ®−îc ®Õn tr−êng so víi tû lÖ 92% ®èi víi nhãm ng−êi giÇu nhÊt. Sù

chªnh lÖch nµy lín h¬n nhiÒu ngay ®èi víi cÊp 2 chØ cã 37% trÎ em nghÌo ®−îc ®i

häc trong khi tû lÖ nµy ®èi víi trÎ em con nhµ kh¸ gi¶ lµ 87%. Do vËy viÖc b¶o

®¶m kh¶ n¨ng tiÕp cËn mét c¸ch c«ng b»ng tíi dÞch vô gi¸o dôc c¬ b¶n cho tÊt c¶

mäi ng−êi d©n lµ nh©n tè hÕt søc cÇn thiÕt ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng trong kh¶ n¨ng