Tình Hình Thực Hiện Chính Sách Giảm Nghèo Tại Xã Lưu Kiền Huyện Tương Dương Tỉnh Nghệ An

i

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO TẠI XÃ

LƢU KIỀN, HUYỆN TƢƠNG DƢƠNG, TỈNH NGHỆ AN

NGÀNH: KINH TẾ

MÃ SỐ: 7310101

Giáo viên hướng dẫn: ThS. Vũ Thị Thúy Hằng

Sinh viên thực hiện : Xồng Bá Tểnh

Mã sinh viên : 1654050705

Lớp : K61-Kinh tế

Khóa : 2016 - 2020

Hà Nội, 2020

i

LỜI CẢM ƠN

Trƣớc hết, tôi xin bài tỏ lòng biết ơn, sự kính trọng sâu sắc tới ThS. Vũ

Thị Thúy Hằng ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, dìu dắt, chỉ bảo những kiến thức

về chuyên môn thiết thực và những chỉ dẫn khoa học quý giá trong suốt quá

trình triển khai, nghiên cứu và hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp:“Tình hình thực

hiện chính sách giảm nghèo tại xã Lưu Kiền, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ

An”.

Trong thời gian thực tập và hoàn chỉnh Khóa luận tốt nghiệp tại xã Lƣu

Kiền, huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An, kể từ ngày 12/03/2020 đến ngày ngày

02/04/2020, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô chú, anh chị trong

xã. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới tất cả các cô, chú, anh, chị công tác tại

Ủy Ban Nhân Dân xã Lƣu Kiền đã tận tình cung cấp thông tin, tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô khoa Kinh tế và Quảng

Trị Kinh Doanh – Đại Học Lâm Nghiệp đã hết lòng giúp đỡ và truyền đạt những

kiến thức quý báu trong suốt thời gian học tập tại trƣờng.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 11 tháng 05 năm 2020

Sinh viện thực hiện

Xồng Bá Tểnh

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i

MỤC LỤC ........................................................................................................ ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................... iv

DANH MỤC BẢNG......................................................................................... v

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

PHẦN I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH

GIẢM NGHÈO................................................................................................. 7

1.1. Cơ sở lí luận về thực hiện chính sách giảm nghèo ...................................... 7

1.1.1 Một số khái niệm có liên quan.................................................................. 7

1.1.2 Vai trò thực hiện chính sách giảm nghèo .................................................12

1.1.4 Các yếu tố ảnh hƣởng đến thực hiện chính sách giảm nghèo ...................15

1.2 Cơ sở thực tiễn về thực hiện chính sách giảm nghèo ..................................17

1.2.1. Kinh nghiệm thực hiện chính sách giảm nghèo ở một số địa phƣơng trong

nƣớc .................................................................................................................17

1.2.2. Bài học kinh nghiệm về việc thực hiện chính sách giảm nghèo ..............22

PHẦN II: ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA XÃ LƢU KIỀN, HUYỆN TƢƠNG

DƢƠNG, TỈNH NGHỆ AN .............................................................................25

2.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu .....................................................................25

2.1.1 Đặc điểm tự nhiên ...................................................................................25

2.1.2 Đặc điểm kinh tế- xã hội..........................................................................27

2.2 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã – xã hội của xã Lƣu Kiền32

2.2.1 Thuận lợi.................................................................................................32

2.2.2 Khó khăn.................................................................................................33

PHẦN III: TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO Ở XÃ

LƢU KIỀN, HUYỆN TƢƠNG DƢƠNG, TỈNH NGHỆ AN ...........................34

3.1. Thực trạng nghèo ở xã Lƣu Kiền...............................................................34

3.1.1 Thực trạng các hộ nghèo qua các năm tại xã Lƣu Kiền............................34

3.1.2.Thực trạng nhà ở của nhóm hộ điều tra....................................................35

iii

3.1.3. Thực trạng tài sản tiêu dùng của nhóm hộ điều tra..................................36

3.2 Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo tại xã Lƣu Kiền, huyện

Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An............................................................................36

3.2.1 Các chính sách giảm nghèo đang áp dụng tại xã Lƣu kiền.......................36

3.2.2 Tình hình tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo tại xã Lƣu Kiền.......38

3.2.3 Kết quả thực hiện các chính sách giảm nghèo tại xã Lƣu Kiền ................43

3.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến thực hiện chính sách giảm nghèo tại xã Lƣu Kiền,

huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An .................................................................54

3.3.1 Đặc thù tự nhiên, kinh tế và xã hội địa phƣơng........................................54

3.3.2 Về cơ chế chính sách giảm nghèo............................................................55

3.3.3 Về công tác tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo.............................57

3.3.4 Về nhận thức của đối tƣợng thụ hƣởng chính sách giảm nghèo ...............57

3.3.5 Về năng lực của cán bộ thực thi chính sách .............................................58

3.4 Đánh giá chung về tình hình thực hiện chính sách giảm nghèo...................59

3.4.1 Những kết quả đạt đƣợc...........................................................................59

3.4.2 Những tồn tại hạn chế..............................................................................60

3.5 Đề xuất định hƣớng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính

sách giảm nghèo tại xã Lƣu Kiền, huyện Tƣơng Dƣơng, Nghệ An...................61

3.5.1 Định hƣớng .............................................................................................61

3.5.2 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giảm nghèo tại xã

Lƣu Kiền, huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An ................................................62

KẾT LUẬN......................................................................................................68

TÀI LIỆU THAM KHẢO

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Diễn giải

1 BHYT Bảo hiểm y tế

2 BQ Bình quân

3 CC Cơ cấu

4 CNH-HĐH Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa

5 CĐ Cao đẳng

6 CSHT Cơ sở hạ tầng

7 DV Dịch vụ

8 ĐH Đại học

9 ĐVT Đơn vị tính

10 HDI Chỉ số pháp triển con ngƣời

11 HSSV Học sinh sinh viên

12 LĐTBXH Lao động thƣơng binh xã hội

13 MTQG Mặt tiêu quốc gia

14 MTTQ Mặt trận tổ quốc

15 NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hội

16 NN Nông nghiệp

17 NSNN Ngân sách nhà nƣớc

18 QL Quốc lộ

19 SL Số lƣợng

20 Tr.đ Triệu đồng

21 TB Trung bình

22 THCS Trung học cơ sở

23 THPT Trung học phổ thông

24 UBND Ủy ban nhân dân

25 VSMTND Vệ sinh môi trƣờng nông dân

26 XĐGN Xóa đói giảm nghèo

v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Kết quả chủ yếu của chƣơng trình mục tiêu quốc gia xóa đói giảm

nghèo giai đoạn 2010-2018 ..............................................................................18

Bảng 2.2: Hiện trạng lao động và cơ cấu lao động năm 2019 ...........................28

Bảng 2.3: Trình độ học vấn của chủ hộ nghèo xã Lƣu Kiền .............................30

Bảng 2.4: Quy mô hộ nghèo của xã năm 2017-2019 ........................................31

Bảng 3.1: Hộ nghèo trên địa bàn xã Lƣu Kiền năm 2017-2019 ........................34

Bảng 3.2: Tình hình nhà ở của các hộ đƣợc điều tra giai đoạn 2017-2019........35

Bảng 3.3: Một số tài sản tiêu dùng của các hộ điều tra năm 2019.....................36

Bảng 3.4: Kinh phí phục vụ hỗ trợ giảm nghèo ở địa phƣơng...........................42

Bảng 3.5: Thống kê các công trình/hạng mục đƣợc sửa chữa, xây dựng mới giai

đoạn 2017-2019................................................................................................43

Bảng 3.6: Vốn hỗ trợ phát triển nông- lâm- ngƣ nghiệp từ chính sách giảm

nghèo giai đoạn 2017-2019 ..............................................................................45

Bảng 3.7: Hỗ trợ giống lúa lai phát triển sản xuất theo chƣơng trình 30a giai

đoạn 2017-2019................................................................................................46

Bảng 3.8: Định mức hỗ trợ phát triển kinh tế cho các hộ nghèo giai đoạn 2017-

2019 .................................................................................................................47

Bảng 3.9: Nội dung hỗ trợ vay vốn ƣu đãi từ Ngân hàng Chính sách giai đoạn

2017-2019 ........................................................................................................48

Bảng 3.10: Tình hình vay vốn của hộ từ NSNN giai đoạn 2017-2019 ..............49

Bảng 3.11: Chi trả tiền hỗ trợ chi phí học tập theo NĐ 49/CP và NĐ74/CP giai

đoạn 2017-2019................................................................................................51

Bảng 3.12: Kết quả hỗ trợ nhà ở giai đoạn 2017- 2019.....................................52

Bảng 3.13: Tình hình cấp phát thẻ BHYT cho ngƣời nghèo giai đoạn 2017-2019

.........................................................................................................................53

Bảng 3.14: Trình độ của các cán bộ thực thi chính sách ...................................58

Bảng 3.15: Số hộ nghèo và tỉ lệ hộ qua 3 năm của xã Lƣu Kiền.......................60

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Giảm nghèo là hoạt động nhằm cải thiện đời sống và vật chất tinh thần

cho ngƣời nghèo, thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các vùng, địa

bàn và giữa các dân tộc, nhóm dân cƣ. Trải qua nhiều khó khăn và thách thức

nhƣng hoạt động xóa đói giảm nghèo đã đạt đƣợc nhiều thành tựu cao: Góp

phần tăng trƣởng kinh tế bền vững và thực hiện công bằng xã hội đƣợc cộng

đồng trong nƣớc và quốc tế đánh giá cao.

Xã Lƣu Kiền trong thời gian qua, với sự cố gắng của ngƣời dân trong xã

và sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Nhà Nƣớc và các cơ quan cấp trên UBND xã

Lƣu Kiền đã triển khai các chính sách giảm nghèo, tạo tiền đề để đại bộ phận hộ

nghèo cải thiện đời sống vƣơn lên thoát nghèo. Cụ thể về công tác giảm nghèo

của xã năm 2019 vừa qua, số hộ nghèo là: 353 (giảm 8,8% so với năm 2017), số

hộ cận nghèo là 83 hộ (tăng 1,25% so với năm 2017), số hộ thoát nghèo đầu

năm 2019 là 79/353 hộ nghèo. Nhìn chung, các chính sách giảm nghèo của

Đảng và Nhà Nƣớc đã đến với ngƣời dân và phát huy hiệu quả, nhiều hộ trên địa

bàn xã đã thoát nghèo và vƣơn lên làm giàu, các mục tiêu về nhà ở, nƣớc

sạch,cơ sở hạ tầng... cũng từng bƣớc đƣợc thực hiện. Bên cạnh những mặt tích

cực đã đạt đƣợc, một bộ phận ngƣời dân và chính quyền cơ sở vẫn có tƣ tƣởng

trông chờ, ỷ lại, nhận thức chƣa đầy đủ về mục tiêu giảm nghèo, chính sách

giảm nghèo của Nhà Nƣớc. Đó là lí do tại sao cứ mỗi khi đến đợt xét hộ nghèo

điều xảy ra các vụ tranh cãi vì hộ nghèo không muốn đƣợc công nhận là thoát

nghèo, tâm lý lo sợ đƣợc xét là thoát nghèo và nhiều hộ khác muốn đƣợc xét là

hộ nghèo. Thoát nghèo đồng nghĩa với việc phải đối mặt với rất nhiều khó khăn

do không đƣợc hƣởng các chính sách hỗ trợ của nhà nƣớc dành cho ngƣời

nghèo. Phải chăng đã có quá nhiều bất cập trong quá trình triển khai thực hiện

các chính sách giảm nghèo trên địa bàn xã. Xuất phát từ những vấn đề thực tiễn

trên tôi đã chọn và tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tình hình thực hiện chính

sách giảm nghèo tại xã Lưu Kiền, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An” làm

khóa luận tốt nghiệp.

2

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1 Mục tiêu tổng quát

Phân tích thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo trên địa bàn xã Lƣu

Kiền, từ đó đề xuất giải pháp nhằm xóa đói giảm nghèo trên địa bàn xã.

2.2Mục tiêu cụ thể

- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lí luận và thực tiễn về thực hiện chính sách

giảm nghèo.

- Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo tại xã Lƣu Kiền,

huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn 2017 - 2019.

- Xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến thực hiện chính sách giảm nghèo tại

xã Lƣu Kiền, huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An.

- Đề xuất một số định hƣớng và giải pháp chủ yếu nhằm giảm nghèo cho

hộ nông dân ở xã Lƣu Kiền trong thời gian tới.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

- Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn về

thực hiện chính sách giảm nghèo.

- Đối tƣợng điều tra khảo sát:

(1) Đối tƣợng thụ hƣởng chính sách: Hộ nông dân nghèo và đồng bào dân

tộc thiểu số trên địa bàn xã Lƣu Kiền, huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An.

(2) Đối tƣợng triển khai thực hiện chính sách: Cán bộ địa phƣơng

3.2. Phạm vi nghiêm cứu

- Phạm vi nội dung: Tình hình thực hiện chính sách giảm nghèo trên địa bàn xã

Lƣu Kiền, huyện Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2017 – 2019.

- Phạm vi không gian: Đề tài đƣợc thực hiện tại xã Lƣu Kiền, huyện

Tƣơng Dƣơng, tỉnh Nghệ An.

- Phạm vi thời gian: Thu thập số liệu thứ cấp trong giai đoạn 2017 – 2019.

4. Nội dung nghiên cứu

- Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của xã Lƣu Kiền.

- Tình hình thực hiện chính sách giảm nghèo trên địa bàn xã Lƣu Kiền.