Tính chất điện - từ và quang học của vật liệu multiferroic BaTi(1-x)Mn(x)O3 trong pha lục giác

NguySn Thj Dung vd Dtg Tgp chl KHOA HQC & CONG NGHE 162(02): 107-112

TINH CHAT DIEN - TlT vA QUANG HQC CUA VAX LIEU MULTIFERROIC

BaTii.^Mn^^Oa TRONG PHA LUC GIAC

Nguyen Thj Dung', Nguyen Viit HoSng^, Nguyin Van Ding'

'Trudng Dgi hpc Khoa hoc - DH Thai Nguyen

'Truong Cao ddng suphgm Thai Nguyen

TOM TAT

Vat li|u multiferroic BaTii.^Mnx03 (5^0.0;0.07<x < 0.12) (BTMO) dupe cliS tgo bb g phuong phap

phan img pha rln. Anh hudng ciia su thay thS Mn cho Ti Ifin clu tnic tinh the, tinh chat dien - Xis va

quang hpc ciia vat li?u BaTii.jMnxOs da dupe khao sat chi tiit. Kit qua phan tfch gian do nhieu xa

tia X cho thiy, khi Mn thay thi cho Ti, cau true ciia vgt li§u chuyen tii clu true tii giac (P4mm)

sang cau tnic luc giac (Pfij/mmc). Tat ca cac mlu pha tap deu d6ng t6n tgi ca tinh chat sSt dien va

tinh chit sit tir d nhiet d$ phdng. Kit qua do tir dp phu thupc tir tnicrng ciia cdc mlu cho thiy, tu

dp bao hda cua cac mlu tai tir trudng 2 Tesla tang tuyin tinh theo x. Anh hudng cua su thay the

Mn cho Ti ISn tinh chit din v i d§ rdng viing d m ciia vat lieu ciing dupe chiing toi khao sat thong

qua phep do pho hip thu

Tukhia: Vgt lieu multiferroic, XRD. Hdp thu dnh sdng, Tirdo

MCi DAU

Mac dii dugc phat hi?n rat sdm, vat lieu

BaTiOj (BTO) voi cac tinh chat dien, tii dgc

biet vSn la mgt 6k tai nghien ciht soi n6i tai

cac phong thi nghiem tren the gidi cung nhu

tai Viet Nam. Nh a cau true perovskite dac

trung (ABO3), loai vat li?u nay chua d\rng

nhiSu tfnh chat ly thii ve tinh sat dien (dien

moi, ap di?n...) va da dugrc dua vao ung diing

trong m§t s6 thilt bi cua nhieu nganh ky thugt

[l]-[5], Gan day, co nhi6u cong trinh nghien

ciiu xet toi viec pha tap cac nguyen t6 co tu'

tinh nhu Fe, Mn, Ni, Co...vao vi tri ciia Ti de

vat lieu dong ton t?i hai phan c\rc dien va

phan cg:c tir, nghla la v§t lieu d6ng bieu hien

ca tinh chit sSt tii va s4t dien (vat lipu

multiferroics) [2]-[6]. Do vgt lifu

multiferroics, co the diing tir trutmg de dieu

khiln tinh chat dien cua vgt li?u hoac nguoc

lai, CO thi dimg di?n truong d l dieu khiln tinh

chat tir nen no m a ra kha nang iJng dung to

lan trong cac nganh khoa hpc va cong nghe

nhu: kha nang thu nho linh kien, tang mgt do

linh ki^n, tang t6c dp ho^t dpng va m a ra kha

nang ch l tgo cac linh kien to hpp nhieu chuc

nang tren cimg mot chip... Do vay, day la mpt

hudng nghien ciiu hi?n thu hut sy chu y cua

cac nha khoa hpc ca trong nghien cihi ly

' Tel. 0983 009975. Email

thuyet va ung dung trong cac thiet bi hien dgi.

Hi?n nay, co rat nhieu cong trinh nghien cii'u

coi BaTiOs la vat lieu nen ly tudng trong ung

dyng cac hieu il'ng vgt ly moi bang each pha

tgp vao vat lieu dl dieu khien va lam thay d6i

cac tinh chit ctia chiing. Khi thay thi mot

phin Ti bcfi Mn, sy bien doi mgnh ve cau triic

se lam cho tinh chit ciia vat lieu thay d6i. Vi n

de dgt ra la phai t?o ra duac vat lieu co cau

tr6c on djnh va dong ton tai tinh chat sat di^n

va sit tir cf nhipt dp phong.

Trong bai bao nay, chiing toi trinh bay mpt so

kit qua nghien ciiu ve tinh chat dien - til' va

quang hoc cua vat lieu multiferroic BaTij.

,Mn«03 (x= 0.0; 0,07 <x < 0.12) trong pha luc

giac a nhiet dp phong,

THUC NGHIEM

Cac mlu da tinh thi BaTii.,Mn,03 (x = 0.0;

0,07 < X < 0.12) dupe che tao bing phuang

phap phan irng pha ran. Cac hoa chat ban dau

la: MnOa, BaCOs, Ti02 voi do sach tren

99,99% sau khi can theo dung hap thiic danh

dinh dug'c nghien trpn bang coi ma nao, ep

vien va nung sa bO 6 nhi?t dp lOSO^C trong

24 gia. San phim sau do dupe nghiln trpn va

ep vien lin hai va nung thieu ket a nhi?t dp

nOO^C trong thai gian 5 gia. Do sach pha va

cau tnic tinh the ciia cac mau dupe kiem tra

bing phuang phap nhieu xa tia X tren nhieu

107