Tính bền vững của công nhân lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

Thûåc tiïîn - Kinh nghiïåm

64 TAÅP CHÑ NGHIÏN CÛÁU KHOA HOÅC CÖNG ÀOAÂN

Söë 1 thaáng 9/2015

1. Àùåt vêën àïì

Tûâ lêu nay, nhiïìu ngûúâi cho rùçng: lao àöång trong

caác doanh nghiïåp coá vöën àêìu tû nûúác ngoaâi (DNFDI)

laâm viïåc trong möi trûúâng cöng nghiïåp, gùæn vúái thiïët

bõ maáy moác hiïån àaåi, coá taác phong lao àöång cöng

nghiïåp vaâ thu nhêåp tûúng àöëi cao so vúái caác loaåi

hònh doanh nghiïåp khaác. Thêåm chñ nhiïìu caán böå

laänh àaåo quaãn lyá, caán böå hoaåch àõnh chñnh saách

cuäng coá suy nghô tûúng tûå. Nhûng, nïëu suy ngêîm

àïën tñnh bïìn vûäng àöëi vúái cöng nhên lao àöång trong

caác doanh nghiïåp coá vöën àêìu tû nûúác ngoaâi thò coân

möåt söë vêën àïì àùåt ra phaãi quan têm nghiïm tuác.

Taåi sao laåi nhû vêåy, lao àöång trong caác DNFDI coá

vêën àïì gò chùng? Cuöåc söëng hay àöìng lûúng, thu

nhêåp cuãa hoå coá vêën àïì phaãi khöng?... Rêët nhiïìu

cêu hoãi àùåt ra. Trong phaåm vi baâi viïët taác giaã khöng

coá tham voång phên tñch hïët thûåc traång cöng nhên

lao àöång trong DNFDI vaâ khöng àuã caác chó baáo, chó

söë àïí àûa ra giaãi phaáp giuáp caác caác nhaâ laänh àaåo

quaãn lyá vaâ hoaåch àõnh chñnh saách ban haânh caác

chñnh saách, qui àõnh cuå thïí, maâ chó nïu ra möåt söë

vêën àïì cêìn tiïëp tuåc nghiïn cûáu àïí àaãm baão tñnh

bïìn vûäng àöëi vúái cöng nhên lao àöång trong caác

DNFDI.

Theo quan àiïím cuãa Chambers vaâ Conway: “Sinh

kïë bao göìm khaã nùng, nguöìn lûåc vaâ caác hoaåt àöång

cêìn thiïët laâm phûúng tiïån söëng cuãa con ngûúâi”. Sinh

kïë bïìn vûäng laâ möåt khaái niïåm löìng gheáp cuãa 3 yïëu

töë cú baãn: Khaã nùng, cöng bùçng vaâ bïìn vûäng. Möåt

sinh kïë laâ bïìn vûäng “khi noá coá thïí giaãi quyïët àûúåc

hoùåc coá khaã nùng phuåc höìi tûâ nhûäng cùng thùèng vaâ

àöåt biïën, duy trò hoùåc tùng cûúâng khaã nùng vaâ nguöìn

lûåc; taåo ra caác cú höåi sinh kïë bïìn vûäng cho thïë hïå

tûúng lai vaâ mang laåi lúåi ñch roâng cho caác sinh kïë

khaác úã caã cêëp àõa phûúng vaâ cêëp toaân cêìu, trong

ngùæn haån vaâ daâi haån” [1].

DNFDI hiïíu theo àõnh nghôa tiïëng Anh laâ doanh

nghiïåp coá vöën àêìu tû trûåc tiïëp nûúác ngoaâi (Foreign

Direct Investment). Theo muåc 14, Àiïìu 3, Luêåt Àêìu

tû (Söë 67/2014/QH13) ngaây 26/11/2014 qui àõnh:

“Nhaâ àêìu tû nûúác ngoaâi laâ caá nhên coá quöëc tõch

nûúác ngoaâi, töí chûác thaânh lêåp theo phaáp luêåt nûúác

ngoaâi thûåc hiïån hoaåt àöång àêìu tû kinh doanh taåi

Viïåt Nam”. ÚÃ Viïåt Nam, noái túái DN coá vöën àêìu tû

trûåc tiïëp tûâ nûúác ngoaâi coân àûúåc goåi laâ DNFDI.

2. Möåt vaâi nhêån xeát vïì caác DNFDI

2.1.Vïì ûu àiïím:

Thûá nhêët, DNFDI àoáng goáp ngaây caâng lúán cho sûå

phaát triïín kinh tïë - xaä höåi cuãa àêët nûúác. Theo baáo

caáo cuãa Böå Kïë hoaåch àêìu tû vïì doanh nghiïåp coá

vöën àêìu tû nûúác ngoaâi 2006-2011: “Àêìu tû nûúác ngoaâi

hiïån àang laâ khu vûåc phaát triïín maånh nhêët trong caác

khu vûåc kinh tïë vúái töëc àöå tùng GDP cao hún töëc àöå

tùng GDP cuãa toaân nïìn kinh tïë. Töëc àöå tùng GDP

nùm 2011 so vúái nùm 2010 cuãa khu vûåc FDI tùng

6,30% trong khi GDP toaân nïìn kinh tïë tùng 5,89%;

tûúng ûáng nùm 2010 so vúái nùm 2009 laâ 8,07% vaâ

6,78%; nùm 2009 so vúái nùm 2008 laâ 4,81% vaâ

5,32%; nùm 2008 so vúái nùm 2007 laâ 7,85% vaâ

6,31%; nùm 2007 so vúái nùm 2006 laâ 13,04% vaâ

8,46%; nùm 2006 so vúái nùm 2005 laâ 14,33% vaâ

18,23%” [4].

Nïëu so saánh tyã troång cú cêëu saãn phêím trong nûúác

theo giaá hiïån haânh trong nhûäng nùm qua, thò àoáng

goáp cuãa DN coá vöën àêìu tû nûúác ngoaâi vaâo GDP

khöng ngûâng tùng lïn. Cuå thïí:

Baãng 1. Cú cêëu töíng saãn phêím trong nûúác theo giaá

hiïån haânh

(Nguöìn: Niïn giaám thöëng kï 2013)

Nhòn vaâo söë liïåu tyã lïå cú cêëu töíng saãn phêím trong

nûúác theo giaá hiïån haânh phên theo thaânh phêìn kinh

tïë, chuáng ta thêëy, mùåc duâ GDP cuãa caác DNFDI chiïëm

khoaãng 1/5 caã nûúác, song chuáng ta thêëy tûâ 2010

TÑNH BÏÌN VÛÄNG CUÃA CÖNG NHÊN LAO ÀÖÅNG

TRONG CAÁC DOANH NGHIÏÅP COÁ VÖËN ÀÊÌU TÛ NÛÚÁC NGOAÂI

 ThS. NGUYÏÎN GIA LÛÚÅNG*

Loaåi hònh DN 2010 2011 2012 Sú böå

2013

DN Nhaâ nûúác 33,46 32,68 32,57 32,20

DN ngoaâi Nhaâ nûúác 48,85 49,27 49,34 48,25

DN coá vöën àêìu tû nûúác

ngoaâi 17,69 18,05 18,09 19,55

* Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân