Tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1942 đến năm 1954

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

ÂU THỊ HỒNG THẮM

TØNH B¾C K¹N TRONG C¡N Cø §ÞA VIÖT B¾C

Tõ N¡M 1942 §ÕN N¡M 1954

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ

HÀ NỘI, 201

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

ÂU THỊ HỒNG THẮM

TØNH B¾C K¹N TRONG C¡N Cø §ÞA VIÖT B¾C

Tõ N¡M 1942 §ÕN N¡M 1954

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ

Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Cận đại và Hiện đại

Mã số: 62.22.54.05

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Nguyễn Ngọc Mão

2. PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Chi

HÀ NỘI, 2013

Lời cam đoan

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết

quả trong Luận án là trung thực, chưa có ai công bố trong một công trình

nghiên cứu nào khác.

Hà Nội, ngày 15 tháng 11 năm 2013

Âu Thị Hồng Thắm

Lời cảm ơn

Luận án được hoàn thành tại Viện Sử học – Học viện Khoa học Xã hội

Việt Nam.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy, cô giáo hướng dẫn:

1. PGS.TS. Nguyễn Ngọc Mão

2. PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Chi

đã trực tiếp, tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành luận án này.

Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các thầy, cô giáo trong Viện Sử

học, Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam; Phòng Đào Đạo, Khoa Lịch sử của

Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam; Thư viện Viện Sử học; Viện Lịch sử

Quân Sự Việt Nam; Bộ chỉ huy Quân sự quân khu I, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh

Bắc Kạn; Trung tâm lưu trữ Quốc gia III; Ban tuyên giáo tỉnh ủy Bắc Kạn,

Tỉnh ủy Thái Nguyên; Trường Cao đẳng Cộng đồng Bắc Kạn; các đồng

nghiệp và một số cán bộ lão thành cách mạng của tỉnh Bắc Kạn đã nhiệt tình

giúp đỡ để tôi hoàn luận án.

Hà Nội, ngày 17 tháng 11 năm 2013

Âu Thị Hồng Thắm

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU…...…………………………………………………………….…...1

1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1

2. Đối tượng, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu................……………...….....3

3. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu……………..……………...….3

4. Đóng góp của Luận án...................................................................................5

5. Bố cục của luận án.........................................................................................5

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN NỘI

DUNG LUẬN ÁN...............................................................................................7

1.1. Tình hình nghiên cứu về tỉnh Bắc Kạn trong căn cứ địa Việt Bắc từ năm

1942 đến năm 1954...........................................................................................7

1.1.1. Các công trình đề cập đến chủ trương, đường lối của Đảng về

Căn cứ địa ........................................................................................................7

1.1.2. Những công trình nghiên cứu chung, có nội dung liên quan đến

các vấn đề của Luận án.....................................................................................8

1.1.3. Những công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến nội dung

Luận

án.....................................................................................................................11

1.2. Một số nhận xét về tình hình nghiên cứu tỉnh Bắc Kạn trong căn cứ địa

Việt Bắc từ năm 1942 đến năm 1954..............................................................15

Chương 2: TỈNH BẮC KẠN TRONG CĂN CỨ ĐỊA CÁCH MẠNG VIỆT BẮC

TỪ NĂM 1942 ĐẾN CUỐI NĂM 1946…….................................……….......18

2.1. Vị trí địa lý tự nhiên, điều kiện kinh tế, văn hoá – xã hội và truyền thống

đấu tranh của các dân tộc Bắc Kạn..................................................................18

2. 1.1. Vị trí địa lý tự nhiên...................................................................18

2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội...........................................................20

2.1.3. Truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm.................................22

2.2. Quá trình hình thành và phát triển các cơ sở cách mạng ở Bắc Kạn trong

căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1942 đến trước khi Nhật đảo chính Pháp (09-03-

1945).24

2.2.1. Vài nét về quá trình hình thành Căn cứ địa Việt Bắc ................24

2.2.2. Những cơ sở cách mạng đầu tiên ở Bắc Kạn năm 1942.............35

2.2.3. Sự mở rộng và phát triển của các cơ sở cách mạng từ năm 1943

đến tháng 3 năm 1945.....................................................................................38

2.2.4. Cơ sở cách mạng Bắc Kạn với các cơ sở khác trong Căn cứ địa

Việt Bắc...........................................................................................................60

2.3. Bắc Kạn và các tỉnh trong Căn cứ địa Việt Bắc giai đoạn từ tháng 3/1945

đến cuối năm 1946......................................................................................................63

2.3.1. Khởi nghĩa từng phần trong cao trào chống phát xít Nhật...............63

2.3.2. Tổng khởi nghĩa..........................................................................71

Chương 3: TỈNH BẮC KẠN TRONG CĂN CỨ ĐỊA KHÁNG CHIẾN VIỆT

BẮC TỪ CUỐI NĂM 1946 ĐẾN NĂM 1954................................................78

3.1. Xây dựng căn cứ kháng chiến Bắc Kạn (cuối năm 1946 - 10/1947) .….....78

3.2. Bắc Kạn kháng chiến bảo vệ, củng cố căn cứ địa (10/1947-8/1949).......86

3.2.1. Bắc Kạn kháng chiến bảo vệ căn cứ địa trong cuộc tấn công Thu

– Đông năm 1947 của thực dân Pháp.............................................................86

3.2.2. Tập trung lực lượng đánh Pháp ra khỏi Căn cứ Bắc Kạn, tiếp tục

củng cố Căn cứ kháng chiến, đảm bảo an toàn cho ATK Trung ương (1948-

1949)................................................................................................................98

3.3. Phát triển hậu phương kháng chiến (1950-1954) ..………...…......…...111

3.3.1. Củng cố hệ thống chính trị, tăng cường đoàn kết dân tộc........111

3.3.2. Phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội............................................113

3.3.3. Xây dựng lực lượng vũ trang ...................................................120

3.3.4. Đấu tranh chống phỉ, củng cố hậu phương căn cứ địa.............123

Chương 4: VỊ TRÍ VÀ VAI TRÒ CỦA TỈNH BẮC KẠN TRONG CĂN

CỨ ĐỊA VIỆT BẮC TỪ NĂM 1942 ĐẾN NĂM 1954…...................….……..128

4.1. Bắc Kạn với việc mở rộng các căn cứ cách mạng và sự ra đời khu giải

phóng Việt Bắc .............................................................................................128

4.1.1. Bắc Kạn với việc mở rộng, phát triển các căn cứ cách mạng

trong Căn cứ địa Việt Bắc.............................................................................128

4.1.2. Bắc Kạn và Căn cứ địa Việt Bắc với sự ra đời Khu giải phóng và

thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945...................................................131

4.2. Bắc Kạn – Một trong những trung tâm quan trọng của căn cứ kháng

chiến Việt Bắc...............................................................................................138

4.2.1. Bắc Kạn - một trong những địa bàn được chọn làm nơi xây dựng

ATK Trung ương...........................................................................................138

4.2.2. Bắc Kạn - nơi bắt đầu thực hiện chế độ dân chủ mới khá sớm

trong Căn cứ địa Việt Bắc ............................................................................145

4.3. Bắc Kạn làm trọn nghĩa vụ hậu phương kháng chiến của một căn cứ cách

mạng trong căn cứ địa Việt Bắc....................................................................148

KẾT LUẬN...................................................................................................157

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................162

PHỤ LỤC......................................................................................................178

BẢNG CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nội dung chữ viết tắt

ATK An toàn khu

CCCM Căn cứ cách mạng

CCKC Căn cứ kháng chiến

HS2 – C3 Tài liệu thuộc hộp số 2, cặp 3

Nxb QĐND Nhà xuất bản Quân đội nhân dân

Tạp chí LSQS Tạp chí lịch sử quân sự

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, Việt Bắc giữ một vị trí vô

cùng quan trọng. Từ xa xưa, Việt Bắc đã từng là cái nôi của người Việt cổ, nơi mà

từ khởi đầu cũng như suốt chiều dài lịch sử, đã phải chống trả với các thế lực phong

kiến phía bắc để bảo tồn, phát triển cộng đồng của mình và giữ vững biên cương

của Tổ quốc. Trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, nhất là thời kỳ kháng chiến

chống thực dân Pháp, Việt Bắc trở thành một địa danh nổi tiếng của cả nước và thế

giới về những đóng góp to lớn cho sự thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm

1945 và chiến thắng lịch sử Điên Biên Phủ năm 1954. Nằm ở trung tâm Căn cứ địa

Việt Bắc, tỉnh Bắc Kạn trở thành một điểm sáng.

Thời kỳ chuẩn bị và tiến hành Cách mạng tháng Tám 1945 (1942-1945),

Bắc Kạn là cầu nối quan trọng giữa các căn cứ địa cách mạng Cao Bằng, Lạng Sơn,

Tuyên Quang và Thái Nguyên, nơi gặp gỡ của các đội xung phong Nam tiến, Tây

tiến và Bắc tiến, tạo thành khu Căn cứ địa Việt Bắc rộng lớn. Bắc Kạn trong giai

đoạn này, là một trong những điểm sáng về sự giác ngộ ý thức cách mạng, xây

dựng cơ sở quần chúng và phong trào trong đồng bào dân tộc ít người, góp phần

không nhỏ vào việc mở rộng Căn cứ địa Việt Bắc.

Trong kháng chiến chống Pháp, do ở vào địa bàn chiến lược cơ động, nằm

giữa trung tâm Căn cứ địa Việt Bắc, nên khi tấn công căn cứ địa này, nhằm tiêu

diệt quân chủ lực và cơ quan đầu não kháng chiến của ta, Pháp không bỏ qua mũi

tấn công Bắc Kạn. Trong cuộc tấn công Việt Bắc năm 1947, Bắc Kạn là nơi quân

Pháp nhảy dù xuống chiếm đóng đầu tiên. Bảo vệ được Bắc Kạn cũng có nghĩa là

bảo vệ được Căn cứ địa Việt Bắc. Ý thức được tầm quan trọng của vấn đề, nhân

dân Bắc Kạn đã đứng lên chống Pháp, sát cánh cùng nhân dân Việt Bắc, nhân dân

cả nước, bảo vệ căn cứ địa cách mạng và cơ quan đầu não kháng chiến, góp phần

đáng kể vào việc giữ vững và củng cố Căn cứ địa Việt Bắc.

Do có vị trí trọng yếu trong Căn cứ địa Việt Bắc, tỉnh Bắc Kạn, cùng với

2

tỉnh Tuyên Quang và tỉnh Thái Nguyên, được chọn làm ATK Trung ương. Ngay từ

cuối năm 1946, huyện Chợ Đồn thuộc tỉnh Bắc Kạn được vinh dự tiếp nhận nhiều

cơ quan, xưởng máy, kho tàng của Trung ương. Các đồng chí lãnh đạo cấp cao của

Đảng và Nhà nước cũng đã từng sống và làm việc tại Chợ Đồn, như Hồ Chí Minh,

Phạm Văn Đồng, Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Chí Thanh, Nguyễn

Lương Bằng... Bắc Kạn có một vị trí quan trọng trong Căn cứ địa Việt Bắc nói

chung, ATK Trung ương nói riêng.

Tỉnh Bắc Kạn còn là nơi được giải phóng đầu tiên trong kháng chiến chống

thực dân Pháp xâm lược (ngày 09 tháng 8 năm 1949), cũng là nơi thực hiện chế độ

dân chủ khá sớm trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa - giáo dục...

trong Căn cứ địa Việt Bắc. Điều đó đã góp phần quan trọng vào việc củng cố khu

Căn cứ địa Việt Bắc.

Bắc Kạn là nơi có điều kiện tự nhiên khá thuận lợi cho việc xây dựng nền

kinh tế kháng chiến tự cấp, tự túc. Ở vùng rừng núi có nguồn lâm thổ sản dồi dào

cả về thực vật và động vật, như: măng, nấm, trám, bứa, sa nhân, mật ong và các

loại gỗ, nứa, mây, song... Nơi đây còn có các loại khoáng sản có thể khai thác cho

công nghiệp phục vụ kháng chiến. Hơn nữa, nhân dân Bắc Kạn lại có truyền thống

lao động cần cù và đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Những điều kiện đó đã góp

phần nâng vị thế của Bắc Kạn trong hệ thống các căn cứ cách mạng trong Căn cứ

địa Việt Bắc.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân Bắc Kạn vừa làm nhiệm vụ của

hậu phương, vừa làm nhiệm vụ của tiền tuyến và giành được nhiều chiến công vang

dội, bảo vệ vững chắc Căn cứ địa Việt Bắc, góp sức cùng nhân dân cả nước kết

thúc cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp, giải phóng quê hương.

Xuất phát từ những điều trình bày trên, chúng tôi chọn đề tài: “Tỉnh Bắc

Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1942 đến năm 1954” làm đề tài luận án tiến

sĩ của mình.

3

2. Đối tượng, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu, là tỉnh Bắc Kạn, trong đó chú trọng đến các cơ sở

cách mạng trên các phương diện chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, xây dựng lực

lượng vũ trang... trong mối liên hệ với Căn cứ địa Việt Bắc thời kỳ (1942-1954)

2.2. Nhiệm vụ

- Làm rõ quá trình hình thành và phát triển của các cơ sở cách mạng nói

riêng, phong trào quần chúng nói chung ở Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ

năm 1942 đến năm 1945.

- Làm rõ sự ra đời, phát triển của CCKC (căn cứ kháng chiến) và phong trào

đấu tranh ở Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1946 đến năm 1954.

- Làm rõ vị trí, vai trò và đóng góp của Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc

từ năm 1942 đến năm 1954.

2.3. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian, luận án nghiên cứu trên phạm vi tỉnh Bắc Kạn. Tuy nhiên,

do yêu cầu của đề tài, như đã đề cập, là đặt Bắc Kạn trong mối quan hệ qua lại với

khu vực Căn cứ địa Việt Bắc, cụ thể, là các tỉnh trực tiếp liên quan, như: Lạng Sơn,

Cao Bằng, Tuyên Quang, Hà Giang, Thái Nguyên. Vì vậy, không gian nghiên cứu,

ở chừng mực nào đó, sẽ được mở rộng sang các tỉnh ngoài Bắc Kạn.

- Về thời gian, luận án giới hạn từ năm 1942 - mốc bắt đầu hình thành cơ sở

cách mạng đầu tiên ở tỉnh Bắc Kạn đến năm 1954, khi miền Bắc được giải phóng, kết

thúc sự hoạt động của Căn cứ địa Việt Bắc.

3. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu

3.1. Nguồn tài liệu

Để thực hiện luận án, chúng tôi sử dụng các nguồn tài liệu sau:

- Những tác phẩm kinh điển của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.V.Lênin về chiến

tranh nhân dân; tài liệu văn kiện của Đảng và Nhà nước, những bài nói và viết của

Chủ tịch Hồ Chí Minh, của các nhà hoạt động chính trị và quân sự như Trường

4

Chinh, Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến Dũng... Những nguồn tài liệu này giúp chúng tôi

có cơ sở lý luận để hoàn thành công trình nghiên cứu.

- Các công trình nghiên cứu lịch sử xã hội nhân văn liên quan đến cuộc Cách

mạng tháng Tám, kháng chiến chống Pháp. Hồi ký của các đồng chí lãnh đạo cách

mạng, các bậc lão thành cách mạng. Tư liệu gốc gồm những báo cáo năm về các

lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quân sự... của Bắc Kạn từ năm 1942

đến năm 1954 mà luận án đề cập, được lưu trữ ở Trung tâm lưu trữ Quốc gia I;

Trung tâm lưu trữ Quốc gia III; Lưu trữ Trung ương Đảng; Ban nghiên cứu lịch sử

tỉnh Bắc Kạn; Ban nghiên cứu lịch sử tỉnh Thái Nguyên; Ban tổng kết lịch sử, công

tác Đảng, công tác chính trị Quân khu I; Thư viện Tỉnh đội Bắc Kạn.

- Tài liệu điền dã của tác giả ở địa phương.

Ngoài ra, chúng tôi còn có những cuộc tiếp xúc, tham khảo ý kiến của các

cán bộ lão thành cách mạng tỉnh Bắc Kạn đã từng hoạt động trong cách mạng và

kháng chiến chống Pháp. Những ý kiến đó là nguồn tư liệu quí, rất được trân trọng

và sử dụng trong quá trình nghiên cứu.

3.2. Phương pháp nghiên cứu

Trước hết, luận án dựa trên quan điểm của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về

xây dựng cơ sở và chiến tranh cách mạng để làm rõ những vấn đề cần nghiên cứu.

Là một vấn đề lịch sử địa phương, khi nghiên cứu đề tài “Tỉnh Bắc Kạn

trong Căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1942 đến năm 1954”, chúng tôi chú ý sử dụng

phương pháp lịch sử và phương pháp logic:

- Với phương pháp lịch sử, chúng tôi sử dụng phương pháp này để mô tả, trình

bày một cách khách quan diễn biến các sự kiện lịch sử theo tiến trình thời gian.

- Phương pháp logic và sự kết hợp với phương pháp lịch sử, là phương pháp

hay được sử dụng khi nghiên cứu một vấn đề lịch sử. Phương pháp này giúp chúng

tôi khái quát được một vấn đề lịch sử, rút ra đặc điểm, tính chất của vấn đề đó.

- Để tăng thêm tính khách quan khi nghiên cứu đề tài, chúng tôi còn tiến

hành khảo sát thực địa, phỏng vấn nhân chứng lịch sử.

5

- Do yêu cầu của đề tài, cách tiếp cận vấn đề cần giải quyết trong Luận án là

phải luôn đặt lịch sử của Bắc Kạn trong mối quan hệ qua lại với lịch sử phát triển

của Căn cứ địa Việt Bắc ở từng khía cạnh, từng thời điểm lịch sử.

4. Đóng góp của luận án

Về mặt khoa học, luận án góp phần bổ sung và làm phong phú thêm một thời

kỳ lịch sử sống động của khu Căn cứ địa Việt Bắc nổi tiếng; làm rõ quá trình hình

thành và phát triển của các cơ sở cách mạng, căn cứ kháng chiến ở Bắc Kạn từ năm

1942 đến năm 1954 trong mối quan hệ qua lại với Căn cứ địa Việt Bắc; làm rõ vị

trí, vai trò của tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc (1942-1954), cụ thể những

đóng góp của tỉnh Bắc Kạn đối với Căn cứ địa Việt Bắc thời kỳ luận án đề cập.

Nghiên cứu tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1942 đến năm 1954

còn góp phần làm sáng tỏ thêm đường lối lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch

Hồ Chí Minh trong cách mạng giải phóng dân tộc và cuộc kháng chiến chống thực

dân Pháp xâm lược.

Về mặt thực tiễn, những kết quả nghiên cứu của luận án có thể sẽ là những

gợi mở góp phần vào việc bảo vệ và xây dựng quê hương trong bối cảnh luôn phải

đối phó với kẻ thù bên ngoài; kết luận từ thực tiễn nghiên cứu tỉnh Bắc Kạn trong

Căn cứ địa Việt Bắc từ năm 1942 đến năm 1954, cũng như việc bổ sung, tập hợp tài

liệu mới vào nguồn tài liệu lịch sử địa phương, góp phần tuyên truyền, phổ biến

kiến thức, nhằm giáo dục truyền thống yêu nước cho các tầng lớp nhân dân Bắc

Kạn. Kết quả nghiên cứu của luận án còn góp phần vào việc nghiên cứu biên soạn

các bài giảng lịch sử địa phương ở tỉnh Bắc Kạn.

5. Bố cục của Luận án

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, phần

Nội dung của luận án gồm 4 chương:

Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung luận án.

Chương 2: Tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa cách mạng Việt Bắc từ năm 1942

đến cuối năm 1946

6

Chương 3: Tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa kháng chiến Việt Bắc giai đoạn từ

cuối năm 1946 đến năm1954

Chương 4: Vị trí và vai trò của tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ

năm 1942 đến năm 1954

7

Chương 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

LIÊN QUAN ĐẾN NỘI DUNG LUẬN ÁN

1.1 Tình hình nghiên cứu về tỉnh Bắc Kạn trong Căn cứ địa Việt Bắc từ

năm 1942 đến năm 1954

Do tầm quan trọng của vấn đề căn cứ địa trong chiến tranh, nên đề tài này đã

được sự quan tâm nghiên cứu rộng rãi của cơ quan nghiên cứu khoa học, các nhà

khoa học và các lãnh tụ, tướng lĩnh. Những tác phẩm, luận án, bài viết đề cập đến

vấn đề căn cứ địa ngày càng nhiều hơn, nội dung sâu sắc hơn. Đối với Căn cứ địa

Việt Bắc, cho đến nay, đã có một số công trình nghiên cứu, một số chuyên khảo đã

được xuất bản của các nhà nghiên cứu trong nước và nước ngoài đề cập đến Căn cứ

địa Việt Bắc từ năm 1940 đến năm 1954. Trong đó, Bắc Kạn cũng được nhắc tới

với vai trò là tỉnh nằm trong Căn cứ địa Việt Bắc.

1.1.1. Các công trình đề cập đến chủ trương, đường lối của Đảng về Căn

cứ địa

Ngoài những công trình nêu trên, còn một số công trình khoa học liên quan

đến đề tài, như: các bài viết về giai đoạn lịch sử này của Chủ tịch Hồ Chí Minh,

Tổng Bí thư Trường Chinh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp,…; nhiều công trình nghiên

cứu của các cơ quan Trung ương, địa phương và của nhiều nhà khoa học lịch sử.

- Công trình: “Bàn về chiến tranh nhân dân” (1966) của các tác giả: Hồ

Chí Minh, Lê Duẩn, Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Chí Thanh, Văn Tiến

Dũng, Song Hào đưa ra những lý luận về căn cứ địa, về chiến lược, sách lược để

xây dựng Căn cứ địa Việt Bắc.

- Cuốn sách: “Từ nhân dân mà ra” (1969) của Võ Nguyên Giáp trình bày

chủ tương của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc lựa chọn Việt

Bắc để xây dựng căn cứ địa cách mạng. Đây là nội dung quan trọng để chúng tôi

nghiên cứu phần xây dựng và phát triển Căn cứ địa Việt Bắc nói chung, Bắc Kạn

nói riêng.