Tìm hiểu vùng đất và con người Phổ Yên từ văn hóa đến văn học dân gian

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

---------------------------

VI THỊ HÀ MY

TÌM HIỂU VÙNG ĐẤT VÀ CON NGƢỜI

PHỔ YÊN TỪ VĂN HÓA ĐẾN VĂN HỌC DÂN GIAN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

---------------------------

VI THỊ HÀ MY

TÌM HIỂU VÙNG ĐẤT VÀ CON NGƢỜI

PHỔ YÊN TỪ VĂN HÓA ĐẾN VĂN HỌC DÂN GIAN

Chuyên ngành : VĂN HỌC VIỆT NAM

Mã số: 60 22 34

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGỮ VĂN

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS VŨ ANH TUẤN

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Em xin trân trọng cảm ơn khoa Sau đại học; khoa Ngữ văn trƣờng Đại

học Sƣ phạm Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để em hoàn thành

khóa học này!

Em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo

trực tiếp giảng dạy lớp Cao học Văn học Việt Nam chuyên ngành văn học dân

gian khóa 16 - những ngƣời đã cung cấp cho em tri thức và phƣơng pháp khoa

học cần thiết để em hoàn thành luận văn này!

Đặc biệt, em xin bày tỏ tình cảm kính trọng và biết ơn sâu sắc tới

PGS.TS Vũ Anh Tuấn - Ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành

luận văn thạc sĩ này!

Trong quá trình điền dã, điều tra, khảo cứu các tƣ liệu phục vụ cho luận

văn, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của Phòng văn hóa thông tin

huyện Phổ Yên và các cá nhân trên địa bàn huyện Phổ Yên, Thái Nguyên. Tôi

xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2010

Tác giả

Vi Thị Hà My

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................1

I. Lý do chọn đề tài....................................................................................1

II. Lịch sử nghiên cứu................................................................................3

III. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................6

IV. Đối tƣợng nghiên cứu ..........................................................................6

V. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................7

VI. Đóng góp của luận văn ........................................................................7

VII. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................7

XVI. Cấu trúc luận văn..............................................................................8

PHẦN NỘI DUNG...................................................................................9

Chƣơng một. PHỔ YÊN - MỘT VÙNG VĂN HÓA LỊCH SỬ.............9

1. Đặc điểm địa lý......................................................................................9

2. Đặc điểm lịch sử ....................................................................................11

3. Các danh nhân tiêu biểu.........................................................................17

3.1. Lí Bí ...................................................................................................17

3.2. Nguyễn Cấu ........................................................................................18

3.3. Đỗ Cận................................................................................................19

4. Các địa danh văn hóa lịch sử..................................................................23

4.1. Các địa danh lịch sử tiêu biểu .............................................................24

4.1.1. Khu di tích lịch sử và đền Lục giáp ..................................................24

4.1.2. Tảo Địch - một cứ điểm của nghĩa quân Quận Hẻo ..........................25

4.1.3. Đèo Nứa - Đèo Ông Cấn ..................................................................26

4.1.4. Khu di tích lịch sử xã Tiên Phong ....................................................27

4.2. Các địa danh văn hóa gắn liền với các lễ hội dân gian tiêu biểu ..........28

4.2.1. Đình Phúc Duyên.............................................................................28

4.2.2. Đình làng Thanh Thù .......................................................................30

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

5. Văn học dân gian vùng Phổ Yên ............................................................31

Chƣơng hai. PHỔ YÊN - MỘT VÙNG VĂN HỌC DÂN GIAN

ĐA THỂ LOẠI..............................................................................37

1. Khái quát chung.....................................................................................37

2. Các thể loại tiêu biểu .............................................................................38

2.1. Thể loại truyền thuyết .........................................................................38

2.1.1. Số lƣợng ..........................................................................................38

2.1.2. Phân loại ..........................................................................................39

2.1.3. Kết cấu.............................................................................................46

2.1.4. Nhân vật...........................................................................................48

2.2. Thể loại tục ngữ ..................................................................................62

2.2.1. Nội dung tục ngữ .............................................................................62

2.2.2. Các hình thức nghệ thuật của thể loại tục ngữ .................................64

2.3. Thể loại ca dao....................................................................................65

2.3.1.Nội dung ca dao ................................................................................66

2.3.1.1. Những câu ca dao nói về vùng đất và con ngƣời Phổ Yên............66

2.3.1.2. Những câu ca dao lƣu hành ở vùng Phổ Yên.................................69

2.3.2. Các hình thức nghệ thuật của thể loại ca dao....................................76

2.3.2.1. Biểu tƣợng ....................................................................................76

2.3.2.2. Kết cấu..........................................................................................79

Chƣơng ba. VĂN HỌC DÂN GIAN TRONG ĐỜI SỐNG SINH HOẠT

VĂN HÓA CỦA NHÂN DÂN VÙNG PHỔ YÊN...................83

1. Văn học dân gian trong đời sống văn hóa phong tục tín ngƣỡng

của nhân dân vùng Phổ Yên.......................................................................83

1.1. Truyền thuyết về Mạnh Điền Quốc vƣơng và lễ hội đền Giá...............84

1.2. Truyền thuyết về Cao Sơn Quý Minh và lễ hội đình làng Xuân Trù....87

1.3. Truyền thuyết về Bà mẹ yêu nƣớc và tục cúng “Cơm hòm”................90

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2. Văn học dân gian trong đời sống sinh hoạt dân ca của nhân dân

vùng Phổ Yên ............................................................................................91

2.1. Làn điệu dân ca Hát ví ........................................................................93

2.1. Làn điệu dân ca Hò gọi bạn.................................................................103

PHẦN KẾT LUẬN ..................................................................................112

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................117

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

PHẦN MỞ ĐẦU

I. Lý do chọn đề tài

1. Nhƣ chúng ta đã biết, văn học dân gian là một di sản quý báu chứa

đựng biết bao tinh hoa văn hóa của mỗi quốc gia dân tộc. Kho tàng văn học

dân gian Việt Nam hết sức phong phú bao gồm sản phẩm tinh thần của 54 dân

tộc anh em. Trong xu thế hội nhập quốc tế đang ngày càng đƣợc mở rộng nhƣ

hiện nay, văn hóa truyền thống nói chung và văn học dân gian của mỗi dân

tộc nói riêng càng phải đƣợc bảo tồn và phát huy hơn nữa. Nghị quyết hội

nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam đã

khẳng định: “Nền văn hóa mà Đảng ta lãnh đạo toàn dân xây dựng là nền

văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” [21, tr.1]. Văn kiện hội nghị lần

thứ V Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng cộng sản khóa VIII cũng đã chỉ rõ:

“Di sản văn hóa là tài sản vô giá, gắn kết cộng đồng dân tộc, là cốt lõi của

bản sắc dân tộc, cơ sở để sáng tạo những giá trị mới và giao lưu văn hóa.

Cần phải hết sức coi trọng, bảo tồn, kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa

truyền thống (bác học và dân gian), văn hóa cách mạng bao gồm cả văn hóa

vật thể và phi vật thể” [21, tr.1].

Vì vậy, nghiên cứu văn học dân gian là một việc làm cần thiết, góp phần

quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản

sắc dân tộc.

2. Phổ Yên là huyện trung du nằm ở vùng phía nam tỉnh Thái Nguyên.

Tồn tại trong lịch sử ngàn năm cùng đất nƣớc, vùng đất và con ngƣời nơi đây

vốn có truyền thống lịch sử lâu đời. Nhiều sự kiện nổi bật, nhiều chiến tích vẻ

vang, nhiều con ngƣời tiêu biểu đã góp phần vun đắp nên truyền thống quý

báu đó. Nhân dân vùng Phổ Yên đã tham gia vào tất cả các phong trào đấu

tranh yêu nƣớc, đóng góp vào công cuộc dựng nƣớc và giữ nƣớc của dân tộc.

Nơi đây còn là vùng đất ghi nhận sự có mặt của nhiều vị anh hùng dân tộc,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

danh nhân tiêu biểu. Ngay từ khoa thi đầu tiên của khoa cử Nho học (năm

1075) đến khoa thi cuối cùng của nhà Lê Trung Hƣng (năm 1879), trong số

10 ngƣời của đất Thái Nguyên đỗ tiến sĩ, huyện Phổ Yên có hai ngƣời là

Nguyễn Cấu và Đỗ Cận.

Nằm ở vị trí phía nam của tỉnh, vùng đất Phổ Yên còn tiếp giáp và giao

thoa với nền văn hóa Kinh Bắc. Sự tập trung và giao thoa về văn hóa giữa các

dân tộc trong vùng đã tạo nên một bức tranh văn hóa dân gian đa dạng, nhiều

màu sắc. Những làn điệu dân ca độc đáo nhƣ hát ví, hò gọi bạn; Những câu ca

dao, bài vè lƣu hành trên mảnh đất Phổ Yên; Những truyện truyền thuyết (nhƣ

truyền thuyết về Cao Sơn Quý Minh, truyền thuyết về Thánh Tam Giang...)

và các lễ hội dân gian (tiêu biểu nhƣ lễ hội đền Lục Giáp, lễ hội đền Giá)…

Tất cả đã góp phần tô điểm, làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần

và văn học dân gian nơi đây. Nhƣng trải qua bao thăng trầm của lịch sử, sự

biến đổi không ngừng của đời sống văn hóa, đến nay vốn văn hoa dân gian

truyền thống đó đã bị mai một rất nhiều. Hơn nữa, việc tìm hiểu về vấn đề này

chƣa nhận đƣợc sự quan tâm đúng mức từ phía các nhà nghiên cứu. Cho đến

nay vẫn chƣa có một công trình nào nghiên cứu hệ thống chỉnh thể văn hóa và

văn học dân gian của vùng Phổ Yên. Vì vậy, việc nghiên cứu, lƣu giữ, bảo tồn

và khôi phục vốn văn hóa truyền thống đó là việc làm vô cùng cần thiết.

3. Là một ngƣời đam mê nghiên cứu về văn hóa và văn học dân gian,

ngƣời thực hiện đề tài luôn mong muốn đƣợc tìm hiểu sâu hơn nữa, rộng hơn

nữa về kho tàng văn hóa và văn học dân gian của dân tộc. Những kiến thức

thu nhận trên không chỉ làm giàu thêm vốn hiểu biết mà đó còn là những tri

thức vô cùng quý báu giúp ích công tác giảng dạy sau này của ngƣời nghiên

cứu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

3

Với những lý do mang tính lý luận và thực tế trên, chúng tôi đã lựa chọn

nghiên cứu đề tài: Tìm hiểu vùng đất và con ngƣời Phổ Yên từ văn hóa đến

văn học dân gian.

II. Lịch sử nghiên cứu

Phổ Yên là một vùng đất đƣợc hình thành và có địa danh từ khá sớm.

Trong những bộ sách lớn về lịch sử của dân tộc nhƣ Lịch triều hiến chƣơng

loại chí (Phan Huy Chú), Đại Nam nhất thống chí (Quốc sử quán triều

Nguyễn), địa danh Phổ Yên đều đƣợc các tác giả nhắc tới. Gần đây hơn là

một số cuốn sách nhƣ Địa chí Thái Nguyên (Tỉnh ủy - UBND Thái Nguyên),

Vùng đất và con ngƣời Phổ Yên (Nguyễn Hữu Khánh). Ngoài những thông

tin về lịch sử, địa giới hành chính, tên gọi của huyện qua các giai đoạn lịch sử,

những tƣ liệu trên còn giới thiệu về huyện Phổ Yên là vùng đất của truyền

thống yêu nƣớc, là nơi ghi nhận sự có mặt của nhiều vị anh hùng dân tộc,

danh nhân tiêu biểu. Theo sách Đại Nam nhất thống chí: “Đỗ Cận: người

huyện Phổ Yên, đỗ đồng tiến sĩ đời Lê Hồng Đức, phụng mệnh đi sứ, có làm

bài “Kim lăng ký”, làm quan đến thượng thư” [39, tr.208]. Theo sách Địa chí

Thái Nguyên: “Nhờ tài năng và sự cống hiến, Đỗ Cận đã làm tới chức

Thượng thư đứng đầu trong sáu bộ của triều đình nhà Lê với hàm Tòng nhị

phẩm. Thành đạt trên con đường sự nghiệp như ông, quả là ít người thời ấy

có thể phấn đấu vươn tới được” [46, tr.1990]. Và “Lý Bí (còn gọi là Lý Bôn)

quê ở ấp Thái Bình, châu Giã Năng (vùng đất Phổ Yên ngày nay), là người đã

lãnh đạo nhân dân ta nổi lên đánh đuổi quân đô hộ nhà Lương, lập Nhà nước

Vạn Xuân (năm 544); đánh dấu bước phát triển mới của phong trào đấu

tranh giành độc lập dân tộc sau hơn 500 năm dưới thời Bắc thuộc [46,

tr.967]. “Nguyễn Cấu, tức Nguyễn Đình Cấu, quê ở làng Thanh Thù, tổng

Tiểu Lễ, huyện Thiên Phúc tỉnh Bắc Hà, xứ Kinh Bắc, nay là thôn Thanh Thù,

xã Đồng Tiến, huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Ông đỗ đệ tam giáp đồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

4

tiến sĩ xuất thân khoa Quý Mùi (1463) niên hiệu Quang Thuận Năm thứ 4 đời

Lê Thánh Tông, làm quan tới chức Thị vệ. Nguyễn Cấu làm quan suốt sáu đời

vua Lê” [46, tr.1088].

Đã từ rất lâu, Phổ Yên là nơi sinh sống của đồng bào nhiều dân tộc. Có

thể nói, chính sự tập trung và giao thoa về văn hóa giữa các dân tộc trong

vùng đã tạo nên một bức tranh văn hóa và văn học dân gian thật đa dạng và

nhiều màu sắc. Tuy nhiên, việc tìm hiểu về văn hóa dân gian nói chung và văn

học dân gian của vùng Phổ Yên nói riêng chƣa nhận đƣợc sự quan tâm đúng

mức từ phía các nhà nghiên cứu. Hầu hết những tài liệu đề cập tới vấn đề này

mới chỉ dừng lại ở mức độ giới thiệu về một yếu tố, một phƣơng diện nào đó

của văn hóa và văn học dân gian nơi đây.

Trong cuốn Địa chí Thái Nguyên (Tỉnh ủy - UBND tỉnh Thái

Nguyên), các tác giả đã giới thiệu tới độc giả một số những đặc điểm nổi bật

về văn hóa dân gian của vùng Phổ Yên. Đây là nơi diễn ra nhiều lễ hội dân

gian truyền thống (theo số liệu thống kê năm 2008, huyện Phổ Yên có 48 lễ

hội), tiêu biểu nhƣ: “Lễ hội đền Giá (xã Đông Cao) tổ chức vào ngày 6 tháng

Giêng (âm lịch) hằng năm để tưởng niệm Thánh Gióng và Mạnh Điền Quốc

Vương (là những người có công đánh đuổi giặc Ân đời Hùng Vương thứ 6).

Trong lễ hội có dâng hương... và các trò chơi dân gian, hát dân ca...”. “Hội

đền Lục Giáp (Miếu Vật), xã Đắc Sơn, tổ chức vào ngày 15 tháng Ba (âm

lịch) hằng năm để tưởng niệm các danh nhân Dương Tự Minh, Lưu Nhân

Chú, Đỗ Cận. Trong lễ hội có dâng hương, rước kiệu, hát ví, đấu cờ, đấu

vật”… [46, tr 967]. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng giới thiệu về các làn điệu

dân ca hát ví, hò gọi bạn, hát trống quân nhƣ những yếu tố góp phần làm nên

sự phong phú cho nghệ thuật diễn xƣớng dân gian của vùng Phổ Yên nói

riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung. “Hò gọi bạn là hình thức sinh hoạt ca

hát dân dã, linh hoạt..., nó có sức lôi cuốn nam nữ thanh niên vào một sinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

5

hoạt giải trí đầy hứng khởi và thăng hoa; Hát ví cũng là một hình thức hát đối

đáp dân dã, không cần phông màn, sân khấu... Hát ví là một hình thức gặp

gỡ, tâm tình và giao lưu văn nghệ hấp dẫn, cuốn hút được nhiều người tham

gia và người nghe”; Trống quân là điệu hát dân gian quen thuộc khi xưa của

người Kinh sống ở các làng ở huyện Phổ Yên, Phú Bình, nơi tiếp giáp với

vùng quê Kinh Bắc. Trống quân được tổ chức hát vui trong các ngày lễ hội ở

đền và đình làng” [46, tr.776].

Tác giả Nguyễn Hữu Khánh với hai cuốn sách Một vài làn điệu dân

ca ven sông Cầu và Vùng đất và con ngƣời Phổ Yên xƣa đã cung cấp cho

độc giả những thông tin sâu hơn, chi tiết hơn về văn hóa dân gian vùng Phổ

Yên. Trong cuốn Một vài làn điệu dân ca ven sông Cầu, tác giả đã sƣu tầm

và giới thiệu tới độc giả một số làn điệu dân ca bao gồm: hát ví, hò gọi bạn,

hát trống quân và hát xẩm, đồng thời khẳng định tính độc đáo, sáng tạo, đậm

chất nhân văn sâu sắc của các làn điệu dân ca này. Đây chính là những loại

hình văn hóa, văn nghệ dân gian đã ăn sâu trong nền nếp sinh hoạt, không thể

phai mờ trong tâm hồn của ngƣời dân sở tại. Tuy nhiên, sự thể hiện của tính

chất sáng tạo, độc đáo ấy trên những phƣơng diện, khía cạnh nào lại chƣa

đƣợc tác giả đi sâu phân tích. Với mỗi làn điệu, tác giả đã ghi lại một số lời

dân ca sƣu tầm đƣợc và nêu sơ lƣợc về hình thức diễn xƣớng (không gian và

trình tự diễn ra) của mỗi buổi hát. Trong cuốn Vùng đất và con ngƣời Phổ

Yên xƣa, tác giả Nguyễn Hữu Khánh đã giới thiệu một số di tích lịch sử văn

hóa tiêu biểu, các lễ hội dân gian truyền thống của huyện Phổ Yên nhƣ: Di

tích và lễ hội đền Giá (thuộc xã Đông Cao); Di tích và lễ hội đền Đồng Thụ

(thuộc xã Thuận Thành); đình làng và lễ hội làng Phúc Duyên (thuộc xã Tân

Hƣơng)... Gắn liền với những di tích lịch sử tiêu biểu đó là những truyện

truyền thuyết về các vị anh hùng dân tộc nhƣ: truyền thuyết về Thánh Gióng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

6

và Mạnh Điền Quốc Vƣơng, truyền thuyết về Bà Đỗ Thị Mỹ Mai, sự tích

“Cơm hòm”.

Qua việc tổng hợp tƣ liệu trên đây, chúng tôi nhận thấy nghiên cứu về

văn hóa dân gian nói chung và văn học dân gian của vùng Phổ Yên nói riêng

là một vấn đề nghiên cứu mới, chƣa có một công trình nghiên cứu nào đi sâu

phân tích, tổng hợp và đánh giá toàn diện về vấn đề này. Những tài liệu mà

chúng tôi tập hợp đƣợc mới chỉ đề cập đến nó dƣới dạng liệt kê và giới thiệu.

Tuy nhiên, đó sẽ là nguồn tƣ liệu quý báu và cần thiết cho ngƣời nghiên cứu

đề tài. Những tri thức mang tính chất nền tảng, cơ sở ấy cùng với những gợi ý

của các nhà nghiên cứu chính là yếu tố quan trọng giúp ngƣời nghiên cứu đề

tài có đƣợc cái nhìn toàn diện hơn, hoàn chỉnh hơn về văn học dân gian của

vùng Phổ Yên, Thái Nguyên.

III. Phạm vi nghiên cứu

Trên cơ sở khảo sát các tài liệu về văn hóa và văn học dân gian của

vùng Phổ Yên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu những giá trị từ văn hóa đến

văn học qua việc phân tích các thể loại văn học dân gian nơi đây. Đồng thời,

với luận văn này, chúng tôi cũng tiến hành tìm hiểu mối quan hệ giữa văn học

dân gian với đời sống sinh hoạt văn hóa của nhân dân vùng Phổ Yên.

IV. Đối tƣợng nghiên cứu

Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là các tài liệu về văn hóa và văn học

dân gian của Phổ Yên. Trong quá trình thực hiện, nguồn tƣ liệu chính mà

chúng tôi tham khảo là những tài liệu văn học dân gian đƣợc ghi lại trƣớc

chúng tôi trong các cuốn sách nhƣ: Vùng đất và con ngƣời Phổ Yên xƣa,

Một vài làn điệu dân ca ven sông Cầu (Nguyễn Hữu Khánh) và tƣ liệu mà

chúng tôi đã sƣu tập đƣợc trong quá trình điền dã.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

7

V. Nhiệm vụ nghiên cứu

1. Tìm hiểu và giới thiệu những nét nổi bật về văn hóa dân gian của vùng

Phổ Yên - một vùng văn hóa đa dạng và giàu tính tiếp biến.

2. Khảo sát, sƣu tầm, thống kê và phân loại các tài liệu văn học dân gian

ở vùng Phổ Yên. Trên cơ sở đó, chúng tôi sẽ phân tích và luận giải về những

giá trị của các thể loại văn học dân gian nơi đây.

3. Dựa trên những tri thức về văn hóa và văn học dân gian đã tìm hiểu

đƣợc, ngƣời nghiên cứu sẽ phân tích và chỉ rõ mối quan hệ giữa văn học dân

gian với đời sống sinh hoạt văn hóa trong truyền thống của ngƣời dân vùng

Phổ Yên.

VI. Đóng góp của luận văn

1. Trên cơ sở khảo sát, phân tích các giá trị văn hóa đến văn học dân gian

của vùng Phổ Yên, lần đầu tiên văn học dân gian vùng Phổ Yên đƣợc nghiên

cứu dƣới góc độ của khoa học nghiên cứu văn học dân gian.

2. Chỉ ra mối quan hệ giữa văn học dân gian với đời sống sinh hoạt văn

hóa dân gian của ngƣời dân vùng Phổ Yên. Đề xuất ý kiến nhằm lƣu giữ, bảo

tồn và khôi phục vốn văn hóa cổ truyền nơi đây.

VII. Phƣơng pháp nghiên cứu

1. Phƣơng pháp tiếp cận hệ thống: Trên quan niệm văn hóa dân gian và

văn học dân gian là một chỉnh thể, chúng tôi tiến hành khảo sát, phân tích và

nhận xét về các giá trị từ văn hóa đến văn học dân gian của vùng Phổ Yên;

Chỉ rõ mối quan hệ giữa văn học dân gian với đời sống sinh hoạt văn hóa của

ngƣời dân Phổ Yên.

2. Phƣơng pháp điền dã: Chúng tôi tiến hành điền dã trên địa bàn huyện

Phổ Yên, Thái Nguyên, trao đổi với những cán bộ văn hóa, những ngƣời dân

địa phƣơng đã nhiều năm thu thập tƣ liệu về văn hóa và văn học dân gian

vùng Phổ Yên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

8

3. Phƣơng pháp phân tích tổng hợp: Chúng tôi sử dụng phƣơng pháp này

để tiếp cận đối tƣợng khoa học một cách chi tiết, cụ thể và đánh giá vấn đề

đƣợc toàn vẹn, khái quát.

4. Phƣơng pháp liên ngành: Trong quá trình nghiên cứu đề tài, chúng tôi

đã vận dụng tri thức thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhƣ lịch sử, văn hóa học,

dân tộc học... để có sự nhìn nhận, đánh giá tổng hợp nhất về vấn đề nghiên

cứu.

XVI. Cấu trúc Luận văn

Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn gồm có ba chƣơng với ba

nội dung chính nhƣ sau:

Chƣơng một: Phổ Yên - một vùng văn hóa lịch sử

Chƣơng hai: Phổ Yên - một vùng văn học dân gian đa thể loại

1. Khái quát chung

2. Các thể loại tiêu biểu

2.1. Thể loại truyền thuyết

2.2. Thể loại tục ngữ

2.3. Thể loại ca dao

Chƣơng ba: Văn học dân gian trong đời sống sinh hoạt văn hóa của

nhân dân vùng Phổ Yên

1. Văn học dân gian trong đời sống văn hóa phong tục, tín ngƣỡng của

nhân dân vùng Phổ Yên

2. Văn học dân gian trong đời sống sinh hoạt dân ca của nhân dân vùng

Phổ Yên