Tìm hiểu một số loại thiên tai ở thừa thiên huế và một số biện pháp phòng tránh.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA ĐỊA LÝ

HOÀNG THỊ XUÂN

TÌM HIỂU MỘT SỐ LOẠI THIÊN TAI Ở THỪA THIÊN HUẾ

VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

CỬ NHÂN SƯ PHẠM ĐỊA LÝ

Đà Nẵng - Năm 2014

LỜI CẢM ƠN

Để có được kết quả và kiến thức hoàn thành bài khóa luận ngày hôm nay, em xin

chân thành cám ơn sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy, cô giáo trong khoa

Địa Lý, trường ĐHSP Đà Nẵng đã dẫn dắt, trang bị cho em những kiến thức quý báu

trong suốt thời gian được học tập tại trường.

Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cán bộ, nhân viên Sở tài nguyên và

môi trường Thừa Thiên Huế, Viện tài nguyên và môi trường đại học Huế đã tạo điều

kiện cho em được tiếp cận các tài liệu liên quan và giúp đỡ em trong quá trình thực

hiện đề tài này.

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến cô giáo Th.S Nguyễn Thị

Diệu người đã nhiệt tình hướng dẫn em hoàn thành khóa luận này.

Tuy khóa luận đã hoàn thành song không tránh được những thiếu sót. Vì vậy, em

rất mong nhận được sự góp ý chân thành của quý thầy cô trong khoa Địa Lý để đề tài

khóa luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn !

Đà Nẵng, ngày…tháng….năm 2014

MỤC LỤC

PHẦN I: MỞ ĐẦU ........................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài........................................................................................................1

2. Lịch sử nghiên cứu đề tài..........................................................................................1

3. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................................3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................3

5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................................3

6. Phƣơng pháp nghiên cứu..........................................................................................3

6.1. Phương pháp thu thập, xử lí, phân tích và tổng hợp tài liệu ................................3

6.2. Phương pháp điều tra, khảo sát thực địa ...............................................................3

6.3. Phương pháp bản đồ ...............................................................................................3

7. Cấu trúc đề tài............................................................................................................4

CHƢƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...............................5

1.1. CÁC KHÁI NIỆM VỀ THIÊN TAI.........................................................................5

1.1.1. Thiên tai................................................................................................................5

1.1.2. Tai biến tự nhiên..................................................................................................5

1.1.3. Rủi ro thiên tai .....................................................................................................5

1.1.4. Giảm nhẹ rủi ro thiên tai ....................................................................................5

1.2. NGUYÊN NHÂN VÀ PHÂN LOẠI THIÊN TAI...................................................6

1.2.1. Nguyên nhân ........................................................................................................6

1.2.2. Phân loại thiên tai................................................................................................7

a) Thiên tai có nguồn gốc từ thạch quyển.....................................................................8

b) Thiên tai có nguồn gốc từ thủy quyển.......................................................................8

c) Thiên tai có nguồn gốc từ khí quyển.........................................................................8

d) Thiên tai có nguồn gốc từ vũ trụ ...............................................................................9

1.3. TỔNG QUAN THIÊN TAI Ở VIỆT NAM .............................................................9

1.3.1. Điều kiện tự nhiên và khí hậu ............................................................................9

1.3.2. Các loại thiên tai ở Việt Nam............................................................................10

a) Bão và áp thấp nhiệt đới ..........................................................................................10

b) Lũ lụt.........................................................................................................................11

c) Hạn hán ....................................................................................................................11

d) Sạt lở đất ...................................................................................................................12

e) Lốc xoáy ....................................................................................................................13

1.3.3. Thực trạng thiên tai ở Việt Nam......................................................................13

CHƢƠNG 2. ĐIỀU KIỆN HÌNH THÀNH VÀ THỰC TRẠNG THIÊN TAI Ở

THỪA THIÊN HUẾ TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY......................................20

2.1. ĐIỀU KIỆN HÌNH THÀNH..................................................................................20

2.1.1. Vị trí địa lí ..........................................................................................................20

2.1.2. Địa hình ..............................................................................................................21

2.1.3. Thực vật..............................................................................................................22

2.1.4. Khí hậu ...............................................................................................................23

2.1.5. Thủy văn.............................................................................................................24

2.1.6. Hoạt động của con ngƣời ..................................................................................24

2.2. MỘT SỐ LOẠI THIÊN TAI THƯỜNG GẶP.......................................................25

2.2.1. Các thiên tai có nguồn gốc thủy quyển............................................................25

a) Lũ, lụt........................................................................................................................25

b) Lũ quét ......................................................................................................................27

2.2.2. Các thiên tai có nguồn gốc khí quyển..............................................................29

a) Bão, áp thấp nhiệt đới ..............................................................................................29

c) Hạn hán ....................................................................................................................32

2.2.3. Các thiên tai có nguồn gốc địa quyển ..............................................................34

a) Trượt lở đất...............................................................................................................34

b) Xói lở bờ biển............................................................................................................35

2.3. THỰC TRẠNG THIÊN TAI Ở THỪA THIÊN HUẾ TRONG NHỮNG NĂM

GẦN ĐÂY.....................................................................................................................38

2.3.1. Thực trạng thiên tai...........................................................................................38

2.3.2. Thiệt hại do thiên tai gây ra trong những năm gần đây................................43

CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH VÀ GIẢM NHẸ RỦI RO THIÊN

TAI Ở THỪA THIÊN HUẾ .......................................................................................51

3.1. CÁC BIỆP PHÁP PHÒNG TRÁNH VÀ GIẢM NHẸ RỦI RO THIÊN TAI

TỔNG HỢP ...................................................................................................................51

3.1.1. Các biện pháp đã thực hiện trong thời gian qua ............................................51

3.1.2. Đề xuất một số biện pháp phòng tránh ...........................................................54

3.2. CÁC BIỆN PHÁP THÍCH ỨNG VÀ GIẢM NHẸ RỦI RO THIÊN TAI ............55

3.2.1. Về nông nghiệp ..................................................................................................55

3.2.2. Về lâm nghiệp ....................................................................................................55

3.2.3. Về ngƣ nghiệp ....................................................................................................56

3.2.4. Cơ cấu ngành nghề ............................................................................................56

3.2.5. Về cơ sở hạ tầng.................................................................................................57

3.2.6. Về thể chế chính sách ........................................................................................58

3.2.7. Nâng cao nhận thức...........................................................................................59

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................61

1. Kết luận ....................................................................................................................61

2. Kiến nghị ..................................................................................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................62

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ATNĐ Áp thấp nhiệt đới

BCH PCLB Ban chỉ huy phòng chống lụt bão

ĐNA Đông Nam Á

KTTV Khí tượng thủy văn

NĐ - CP Nghị định - Chính phủ

TKCN Tìm kiếm cứu nạn

UBND Ủy ban nhân dân

UNDP Chương trình phát triển Liêp Hiệp Quốc

DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ ĐỒ THỊ

Số hiệu hình

vẽ

Tên hình vẽ Trang

1.1 So sánh chiều dày từ không gian đến nhân Trái Đất 6

1.2 Túi magma phun trào dung nham ở núi lửa 7

1.3 Biểu đồ thiệt hại nhân mạng do thiên tai từ 1977 - 2013 14

1.4 Biểu đồ thiệt hại kinh tế do thiên tai từ 1977 - 2009 15

2.1 Trận lũ lịch sử 1999 ở Thừa Thiên Huế 27

2.2 Sơ đồ phân vùng các điểm lũ quét ỏ Thừa Thiên Huế 28

2.3 Lũ quét nghẽn dòng ở Cống Bạc 28

2.4 Lũ quét tổng hợp ở Lại Bằng 28

2.5 Đường đi của các cơn bão ảnh hưởng đến TTH 1954 - 2005 30

2.6 Sơ đồ phân bố các điểm sạt lở đất ở Thừa Thiên Huế 34

2.7 Sơ đồ các điểm quan trắc biến động đường bờ Thuận An -

Hòa Duân

36

2.8 Khách sạn 19/5 Hòa Duân bị biển xâm thưc 37

2.9 Tháp hải đăng - Hải Dương bị sụp đổ 37

2.10 Sơ đồ các điểm quan trắc biến động đường bờ tại cửa Tư Hiền 38

2.11 Nhà cửa tại xã Lộc An, Phú Lộc bị tốc mái sau trận lốc 40

2.12 Vòi rồng hình thành ven bờ biển xã Phú Hải - Phú Vang 40

2.13 Ruộng lúa khô cháy do hạn hán ở xã Hương Hòa - Nam Đông 40

2.14 Con đường bê tông tại xã Hải Dương bị nước biển đánh sập 41

2.15 Lũ quét diễn ra tại xã Hương Hồ - Hương Trà 41

2.16 Diễn biến đường đi của bão Haiyan 2013 41

2.17 Biểu đồ thiệt hại về người do thiên tai gây ra tỉnh Thừa Thiên

Huế

44

2.18 Biểu đồ thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra tỉnh Thừa

Thiên Huế

45

2.19 Biểu đồ số nhà bị ngập trong đợt lũ 4 - 8/11/2011 Thừa Thiên

Huế

46

2.20 Biểu đồ diện tích nông nghiệp bị hạn qua các năm ở Thừa

Thiên Huế

47

2.21 Biểu đồ thiệt hại về kinh tế do lũ quét và trượt lở đất 1999 - 47