Tiếp cận và phát hiện trong dạy học giảng bài tập toán ở trường phổ thông

TIEP CAN VA PHAT HIEN TRONG DAY HOC GIAI BAI TAP TOAN

O TRITON G PH O THON G

O HO VAN QUANG *

M

dt trong nhung npi dung cua ddi mai

phuang phap day hpc (PPDH) Toan a

truang phd thong la ddi mai each hoc;

viec day hpc (DH) huang cho hpc sinh (HS) nam

duac cac phuang thuc phat hien (PH) vdn de, PH

kien thuc mai, phuang phap mai. Hien nay, khi

luang thong tin ngay cdng phong phu, viec trang

b| cho HS nhung tri thuc vd phuang phdp de

gidi quyet vdn de mdt each cd hieu qud can duqc

ddt ra hdng ddu; gdp phdn tqo mdi trudng hoc

tap, trong dd, HS duqc hoqt ddng tri tue vd cd ca

hdi de khdm phd vd kien tqo tri thuc mdi. Bdi viet

dua ra mdt sd phuang thuc tiep can (TC) vd PH

trong DH gidi bdi tap todn (GBTT) d trudng phd

thdng thdng qua mdt sd PPDH tich cue.

1. Khai thdc mdt sd tri thuc thudc pham

tru triet hpc duy vdt bien chung

Theo triet hpc duy vdt bien chung, mdu thudn

Id ddng lyc thuc day qud trinh phdt trien. Vdn de

dqt ra cho HS chinh Id gidi quyet mdu thudn giua

yeu cdu cua nhiem vy nhqn thuc vdi kien thuc vd

kinh nghiem sdn cd. Cdc quy ludt cua phep duy

vdt bien chung dd chi ra rdng: Cdi mdi bao gid

cung ra ddi dya tren cdi cu, khdng cd cdi mdi

ndo tach rdi cdi cu. Kien thuc mdi ke thua kien

thuc cu mdt each cd chqn lqc vd chi ke thua nhung

kien thuc nhdt dinh. Do dd, trong DH, kien thuc

mdi khdng phdi Id nhung kien thuc hoan todn xa

la, tach rdi vdi kien thuc dd biet md ludn cd mdi

lien he chdt che vdi he thdng kien thuc dd biet.

Qud trinh DH cung nhu trong GBTT se thudn lqi

han neu ngudi hoc biet TC vd PH ra nhung kien

thuc dd biet cd lien quan den vdn de (bdi todn)

can gidi quyet. Vi vdy, trong DH GBTT, GV nen

bdi dudng ndng lyc tu duy bien chung cho HS,

nd cd y nghia khdng nhung trong gidi todn md

cdn trong qud trinh hinh thdnh, tim tdi, h"nh hdi tri

thuc mdi.

Vi dy 1 (SGK Bdi tap hinh hoc 11): Cho

dudng thdng a vd hai diem A, B khdng thudc a

nhung ndm cung phia ddi vdi a. Tim tren dudng

Hinh 1

thdng a diem M

sao cho: AM + MB

be nhdt (hinh 1).

Kien thuc md

HS dd biet Id bdi

todn sau:

Bdi todn 1:

Cho hai diem A,

B ndm khdc phia so vdi dudng thdng a. Tim diem

M tren a sao cho: AM + MB be nhdt.

Diem M can tim Id giao diem cua dudng thdng

AB vdi dudng thdng a. Neu HS su dyng kien thuc

dd biet, se nghi den viec chuyen hai diem A, B ve

hai diem khdc phia md khdng Idm thay ddi

khoang each tu chung den diem M bdt ki tren a,

M se Id giao cua A,M vdi dudng thdng a (A, ddi

xung vdi A qua a).

De ndng cao khd ndng tim tdi, PH vd sdng

tqo trong gidi todn, GV cd the cho HS gidi bdi

todn sau:

Vi dy 2: Trong he toa dp Oxy cho diem

M(- 3; 2). Tim hai diem A, B tren true Ox sao cho

AB = 3 vd MA + MB

be nhdt (hinh 2).

Kien thuc HS dd

biet Id bdi todn d vi

dy 1, trong vi dy 1,

gid thiet dd cho Id

hai diem cd djnh A,

B, cdn tim diem

chuyen ddng M thudc dudng thdng a. Bdi todn d

vi dy 2 chi cho mdt diem M cd djnh, phdi tim hai

diem chuyen ddng thudc true Ox. Sy khdc biet

tren tqo cho HS gap nhung khd khdn, chuang

ngqi. GV cd the dua ra cdc cdu hdi gqi md, giup

HS PH van de nhu: Gid su dd tim duqc diem B,

khi do diem A cd tim duqc khdng, vi sao? (A Id

dnh cua B qua phep tjnh tien 7"—). Nhu vdy, viec

y '

M 2 N

!

x

A -3; O 2 *

2

M, Hinh 2

* TrUdng THPT Trieu Stin 2 - Trieu Sdn - Thanh Hoa

Tap chi Giao due so 253 p. 1. l/aoip