Tiếp cận thị trường và tác động của nó tới phương thức sản xuất của người dân tại Văn Chấn Yên Bái

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(47) Tập 1/N¨m 2008

46

TiÕp cËn thÞ tr−êng vµ t¸c ®éng cña nã tíi ph−¬ng thøc s¶n xuÊt

cña ng−êi d©n t¹i V¨n ChÊn - Yªn B¸i

§oµn Quang Huy - NguyÔn ViÖt H¶i - §ç Anh Tµi

( Tr−êng §H Kinh tÕ vµ Qu¶n trÞ Kinh doanh - §H Th¸i Nguyªn)

1. §Æt vÊn ®Ò

Yªn B¸i lµ mét tØnh miÒn nói, n»m ë khu vùc chuyÓn tiÕp gi÷a miÒn T©y B¾c vµ Trung du

B¾c Bé, cã diÖn tÝch tù nhiªn 6.882,9 km², n»m tr¶i däc ®«i bê s«ng Hång. TØnh cã 9 ®¬n vÞ hµnh

chÝnh, trong ®ã V¨n ChÊn lµ huyÖn ë phÝa T©y Nam cña tØnh. DiÖn tÝch 1.223,9 km2

, d©n sè

146.100 ng−êi (2008), gåm 13 d©n téc. 90% d©n sè cña huyÖn sèng ë c¸c vïng n«ng th«n, ho¹t

®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp. §êi sèng cña ng−êi d©n cßn nhiÒu khã kh¨n ®Æc biÖt lµ ®èi víi

®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè sèng ë khu vùc vïng cao, nh− NËm Bóng vµ Suèi Giµng.

Suèi Giµng cã 98% d©n sè lµ ng−êi d©n téc M«ng. HÇu hÕt c¸c hé trong xG thuéc diÖn hé

nghÌo, thu nhËp chÝnh lµ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp. MÆc dÇu c¸c s¶n phÈm n«ng

nghiÖp cña ®Þa ph−¬ng cã chÊt l−îng tèt, song chØ cã mét sè s¶n phÈm ®−îc trao ®æi trªn thÞ

tr−êng ®−îc nhiÒu ng−êi biÕt ®Õn nh− chÌ Suèi Giµng. C©y chÌ ®G trë thµnh mét c©y trång ®em

l¹i nguån thu chÝnh cho bµ con n¬i ®©y. §ång bµo Dao ë NËm Bóng theo phong tôc th−êng sèng

ë trªn c¸c s−ên nói cao, tr−íc n¨m 1997, kinh tÕ cña xG ph¸t triÓn chËm. Tõ n¨m 1998 ®Õn nay

míi thùc sù cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn ®i lªn, ng−êi d©n téc kh«ng cßn du canh vµ ®G tiÕn hµnh

trång lóa trªn c¸c ruéng bËc thang.

VÊn ®Ò tiÕp cËn thÞ tr−êng ®G ®−îc nhiÒu ng−êi quan t©m, song viÖc nghiªn cøu t¸c ®éng

cña nã ®èi víi khu vùc huyÖn V¨n ChÊn cßn lµ vÊn ®Ò hÕt søc míi mÎ vµ cã ý nghÜa vÒ mÆt lý luËn

còng nh− thùc tÕ ®èi víi sù ph¸t triÓn ®óng h−íng vµ cã tÝnh bÒn v÷ng cho khu vùc nµy. XuÊt ph¸t

tõ ®ã nghiªn cøu ®G ®−îc triÓn khai ®Çu n¨m 2008 víi môc ®Ých t×m hiÓu thùc tÕ kh¶ n¨ng tiÕp cËn

thÞ tr−êng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¶i thiÖn viÖc tiÕp cËn thÞ tr−êng cho bµ con n«ng d©n trªn ®Þa bµn.

Bµi b¸o tr×nh bµy mét phÇn nh÷ng kÕt qu¶ ®G ®¹t ®−îc trong nghiªn cøu cña chóng t«i.

2. Thay ®æi ph−¬ng thøc kiÕm sèng vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr−êng cña ng−êi d©n

Ph−¬ng thøc - Theo tõ ®iÓn H¸n ViÖt lµ c¸ch thøc vµ ph−¬ng ph¸p. Theo ®ã, ta cã thÓ

hiÓu ph−¬ng thøc kiÕm sèng lµ c¸ch thøc vµ ph−¬ng ph¸p ®Ó t×m kiÕm “c¸i ¨n”. Nã nhÊn m¹nh

®Õn viÖc lùa chän c¸c yÕu tè trong s¶n xuÊt nh−: 1) C¸c vÊn ®Ò vÒ yÕu tè ®Çu vµo: Gièng, ph©n

bãn, thuèc trõ s©u, kü thuËt canh t¸c,... 2) C¸c vÊn ®Ò vÒ yÕu tè ®Çu ra: §Þa ®iÓm tiªu thô, ®èi

t−îng mua, gi¸ b¸n,…

TiÕp cËn thÞ tr−êng - Thùc chÊt kh«ng cã ®Þnh nghÜa nµo chÝnh x¸c vÒ tiÕp cËn thÞ tr−êng.

Nh−ng cã thÓ t¹m hiÓu tiÕp cËn thÞ tr−êng lµ viÖc t×m hiÓu, cËp nhËt th«ng tin c¸c khu vùc th−¬ng

m¹i nh»m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt bu«n b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra.

Kh¸i niÖm vÒ t¸c ®éng cña ph¸t triÓn thÞ tr−êng ®−îc ®Ò cËp trong nghiªn cøu cña Von

Oppen vµ céng sù (2003). ý t−ëng chÝnh cña kh¸i niÖm nµy lµ hÖ thèng marketing hiÖu qu¶ sÏ

göi tÝn hiÖu gi¸ tíi ng−êi s¶n xuÊt mµ tõ ®ã chØ ra h−íng ®Ó ph©n bæ nguån lùc s¶n xuÊt, còng

nh− tíi ng−êi tiªu dïng ®−a ra nh÷ng kh¶ n¨ng ph©n bæ tµi chÝnh cho c¸c kho¶n chi tiªu cña hé

gia ®×nh. §èi víi ng−êi s¶n xuÊt, thÞ tr−êng t¸c ®éng h×nh thµnh qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ hoÆc ®a