thuế gtgt và việc sử dụng sắc thuế này ở việt nam cùng với những vấn đề vướng mắc còn tồn tại và

PhÇn më ®Çu

Trong bÊt cø h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµo cã tån t¹i nhµ níc,thuÕ ®Òu gi÷

vai trß rÊt quan träng. Nã ra ®êi cïng sù ra ®êi cña nhµ níc vµ lµ sù thÓ hiÖn

quyÒn lùc chÝnh trÞ cña nhµ níc nh»m huy ®éng nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt

trong nÒn kinh tÕ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu to lín cña bé m¸y nhµ níc ë hÇu

hÕt c¸c quèc gia thµnh c«ng trong x©y dùng kinh tÕ,thuÕ lu«n lu«n lµ mét c«ng

cô quan träng vµ ®îc sö dông hÕt søc linh ho¹t ®Ó kÝch thÝch sù sèng cña nÒn

kinh tÕ. ë níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch

cùc.§Æc biÖt viÖc ¸p dông thuÕ GTGT vµ c¸c h×nh thøc gi¸n thu kh¸c (thuÕ

tiªu thô ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt nhËp khÈu ) lµ mét ph¬ng híng quan träng cña c¶i

c¸ch thuÕ trong giai ®o¹n hiÖn nay,nh»m sö dông chøc n¨ng ®iÒu chØnh thuÕ

®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, b¶o ®¶m nguån thu cho

ng©n s¸ch nhµ níc, kh¾c phôc tÝnh trïng lÆp cña thuÕ doanh thu vµ tõng bíc

hoµ nhËp víi chÝnh s¸ch thuÕ cña c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi. ViÖc ¸p

dông luËt thuÕ GTGT vµo ®êi sèng cña níc ta ®îc 2 n¨m. §©y lµ mét luËt thuÕ

míi do vËy vÉn cßn nhiÒu víng m¾c cho c¶ ®èi tîng nép thuÕ vµ ngêi thu thuÕ

khi thi hµnh. MÆc dï trong suèt qu¸ tr×nh triÓn khai, chóng ta ®· cã nhiÒu v¨n

b¶n söa ®æi, bæ sung song luËt thuÕ GTGT vÉn cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu vµ hoµn

thiÖn cho s¸t thùc tÕ vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, bµi viÕt

nhá nµy nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ néi dung c¬ b¶n cña thuÕ GTGT

vµ viÖc sö dông s¾c thuÕ nµy ë ViÖt nam cïng víi nh÷ng vÊn ®Ò víng m¾c

cßn tån t¹i vµ nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn th¸o gì.

Qua bµi viÕt nµy em muèn göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c« Ph¹m Hång

V©n - gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ - ®· tËn

t×nh híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy vµ còng nh c¸c ý kiÕn gãp ý cña tÊt c¶

b¹n bÌ trong líp.

1

PhÇn I

Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thuÕ GTGT

I. Mét sè kh¸i niÖm chung vÒ GTGT vµ thuÕ GTGT

1. Gi¸ trÞ gia t¨ng lµ g× ?

Gi¸ trÞ gia t¨ng lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm ®èi víi mét sè s¶n phÈm hµng ho¸

hoÆc dÞch vô do c¬ së s¶n xuÊt,chÕ biªn,bu«n b¸n hoÆc dÞch vô t¸c ®éng vµo

nguyªn,vËt liÖu th« hay hµng ho¸ mua vµo,lµm gi¸ trÞ cña chóng t¨ng

thªm.Nãi c¸ch kh¸c,®©y lµ sè chªnh lÖch gi÷a “gi¸ ®Çu ra ” víi “gi¸ ®Çu vµo ”

do ®¬n vÞ kinh tÕ t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,kinh doanh,dÞch vô

Gi¸ trÞ gia t¨ng cã thÓ tÝnh b»ng ph¬ng ph¸p céng hoÆc ph¬ng ph¸p

trõ.Theo ph¬ng ph¸p céng,gi¸ trÞ gia t¨ng lµ trÞ gi¸ c¸c yÕu tè cÊu thµnh gi¸ trÞ

t¨ng thªm bao gåm chñ yÕu lµ gi¸ trÞ lao ®éng (thêng ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ lao

®éng) vµ lîi nhuËn vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,dÞch vô.Theo ph¬ng

ph¸p khÊu trõ, GTGT lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ kh©u sau cña s¶n phÈm

(®Çu ra ) víi gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu hay s¶n phÈm ë kh©u tríc mµ nhµ kinh

tÕ ®· sö dông ®Ó t¹o ra s¶n ph©m hµng ho¸ hay dÞch vô (®Çu vµo)

Tõ nh÷ng ph¬ng ph¸p trªn,vÒ mÆt lý thuyÕt,ngêi ta cã thÓ biÓu thÞ

GTGT b»ng c¸c ®¼ng thøc sau

GTGT=tiÒn c«ng lao ®éng +lîi nhuËn

HoÆc GTGT = gi¸ ®Çu ra –gi¸ ®Çu vµo

Møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ ®Çu ra vµ gi¸ ®Çu vµo cµng cao th× ®¬n vÞ kinh

doanh cµng thµnh c«ng vÒ mÆt hiÖu qu¶.

2. ThuÕ GTGT lµ g× ?

Theo luËt thuÕ GTGT ®· ®îc quèc héi níc céng hßa x· héi chñ nghÜa

ViÖt Nam kho¸ IX,kú häp thø 11 th«ng qua ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 1997 th× thuÕ

GTGT lµ thuÕ tÝnh trªn kho¶n gi¸ tri t¨ng thªm cña hµng ho¸,dÞch vô ph¸t sinh

trong qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt,lu th«ng ®Õn tiªu dïng

§©y lµ mét lo¹i thuÕ gi¸n thu,mét yÕu tè cÊu thµnh trong gi¸ hµng ho¸

(hay gi¸ dÞch vô) nh»m ®éng viªn sù ®ãng gãp cña ngêi tiªu dïng nh thuÕ

doanh thu.Tuy nhiªn,thuÕ GTGT cã ®iÓm c¬ b¶n kh¸c víi thuÕ doanh thu lµ

chØ ngêi b¸n hµng (hoÆc dÞch vô) lÇn ®Çu ph¶i nép thuÕ GTGT trªn toµn bé

2

doanh thu b¸n hµng (hoÆc cung øng dÞch vô).Cßn ngêi b¸n hµng (hoÆc dÞch

vô) ë c¸c kh©u tiÕp theo ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô ®ã,chØ ph¶i nép thuÕ trªn

phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm.Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña thuÕ GTGT lµ

s¶n phÈm hµng ho¸,dï qua nhiÒu kh©u hay Ýt kh©u,tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu

dïng,®Òu chÞu thuÕ nh nhau

ThuÕ GTGT ®¸nh vµo c¸c s¶n phÈm,dÞch vô tiªu thô trong c¶ níc,kÓ c¶

hµng ho¸ nhËp khÈu.Th«ng thêng hµng ho¸,dÞch vô dïng cho môc ®Ých xuÊt

khÈu kh«ng thuéc diÖn ®¸nh thuÕ GTGT.Møc thuÕ ph¶i nép thêng c¨n cø vµo

c«ng dông vËt chÊt cña s¶n phÈm,kh«ng ph©n biÖt ngêi mua dïng vµo môc

®Ých g×.

3. Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT

XuÊt ph¸t tõ kh¸i niÖm chung vÒ GTGT vµ thuÕ GTGT trªn ®©y,c¸c nhµ kinh

tÕ ®· ®a ra 4 ph¬ng ph¸p c¬ b¶n cña viÖc tÝnh thuÕ GTGT nh sau

Ph¬ng ph¸p thø nhÊt:ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hay ph¬ng ph¸p kÕ to¸n,thuÕ

GTGT ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy thuÕ suÊt (+) nh©n víi gi¸ trÞ t¨ng thªm ®îc biÓu

thÞ b»ng tiÒn c«ng,céng víi lîi nhuËn,mµ cô thÓ lµ

ThuÕ GTGT= t*(gi¸ ®Çu ra –gi¸ ®Çu vµo)

Ph¬ng ph¸p thø hai ph¬ng ph¸p céng gi¸n tiÕp,thuÕ GTGT ®îc c¨n cø vµo

tõng thµnh phÇn riªng biÖt cña gi¸ trÞ t¨ng thªm,ta cã thÓ viÕt nh sau

ThuÕ GTGT=(t*tiÒn c«ng)+ (t*lîi nhuËn)

Ph¬ng ph¸p thø ba:ph¬ng ph¸p trõ trùc tiÕp hay ph¬ng ph¸p kÕ to¸n, thuÕ

GTGT ®îc tÝnh dùa trªn c¬ së tÝnh gi¸ trÞ t¨ng thªm lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸

®Çu ra vµ gi¸ ®Çu vµo,cô thÓ lµ :

ThuÕ GTGT =t*(gi¸ ®Çu ra –gi¸ ®Çu vµo)

Ph¬ng ph¸p thø t ph¬ng ph¸p trõ gi¸n tiÕp (cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p ho¸ ®¬n hay

ph¬ng ph¸p khÊu trõ.).Theo ph¬ng ph¸p nµy,thuÕ GTGT ph¶i ®îc nép trªn c¬

së lÊy thuÕ tÝnh trªn gi¸ ®Çu ra trõ thuÕ tÝnh trªn gi¸ ®Çu vµo,cô thÓ lµ

ThuÕ GTGT =(t*gi¸ ®Çu ra)-(t*gi¸ ®Çu vµo)

Trong 4 ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT nãi trªn th× 3 ph¬ng ph¸p ®Çu hÇu nh chØ

tån t¹i vÒ mÆt lý thuyÕt,cßn trong thùc tÕ,ngêi ta thêng Ýt ¸p dông. §¹i bé phËn

c¸c níc ®· thùc hiÖn thuÕ GTGT ®Ò sö dông ph¬ng ph¸p 4, ph¬ng ph¸p trõ

gi¸n tiÕp,hay ph¬ng ph¸p ho¸ ®¬n.Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông phæ biÕn do mét

sè nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y

3