Thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về phục hồi chức năng của người chăm sóc chính cho người khuyết tật tại gia đình ở một số xã, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y – DƯỢC

MAI VĂN DŨNG

THỰC TRẠNG KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, THỰC HÀNH

VỀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CỦA NGƯỜI CHĂM

SÓC CHÍNH CHO NGƯỜI KHUYẾT TẬT TẠI GIA

ĐÌNH Ở MỘT SỐ XÃ, HUYỆN PHÚ LƯƠNG,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

THÁI NGUYÊN – NĂM 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

MAI VĂN DŨNG

THỰC TRẠNG KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, THỰC HÀNH

VỀ PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CỦA NGƯỜI CHĂM

SÓC CHÍNH CHO NGƯỜI KHUYẾT TẬT TẠI GIA

ĐÌNH Ở MỘT SỐ XÃ, HUYỆN PHÚ LƯƠNG,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Y học dự phòng

Mã số: 87 20 163

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS TRẦN THẾ HOÀNG

THÁI NGUYÊN – NĂM 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

và kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ

công trình nào khác.

Thái Nguyên, năm 2019

Người cam đoan

Mai Văn Dũng

LỜI CẢM ƠN

Em xin trân trọng cảm ơn: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các thầy cô

khoa Y tế công cộng - Trường Đại học Y - Dược Thái Nguyên. Đặc biệt em xin

bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Trần Thế Hoàng - người Thầy đã tận tình

hướng dẫn, chỉ bảo, dìu dắt em trên con đường nghiên cứu khoa học.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc Sở Y tế Thái Nguyên, Tập thể

Ban giám đốc và cán bộ Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh Thái Nguyên, đã

tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình triển khai đề tài, học tập và nghiên

cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Trung tâm Y tế huyện Phú Lương, UBND

huyện Phú Lương, Trạm Y tế xã Ôn Lương, Hợp Thành, Phú Lý và Trạm Y tế

Thị trấn Đu – đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và

thu thập số liệu để hoàn thành luận văn thạc sĩ của mình.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới các thầy cô trong Hội đồng khoa học đã

tạo điều kiện, góp nhiều ý kiến qúy báu cho luận văn của tôi.

Tôi cũng chân thành cảm ơn các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp, gia đình

và người thân đã giúp đỡ, động viên tôi cả về tinh thần và vật chất trong quá

trình học tập và nghiên cứu.

Thái Nguyên, tháng 5 năm 2019

Mai Văn Dũng

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

NCS : Người chăm sóc

NCSNKT : Người chăm sóc người khuyết tật

NKT : Người khuyết tật

PHCN : Phục hồi chức năng

PHCNDVCĐ : Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng

UNFPA : United Nations Population Fund - Quỹ Dân số Liên

hiệp quốc

UNICEF : United Nations Children's Fund - Quỹ Nhi đồng

Liên hiệp quốc

WHO : World Health Organization - Tổ chức Y tế thế giới

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1

Chương 1.. TỔNG QUAN..................................................................................... 3

1.1. Thông tin chung về phục hồi chức năng và người khuyết tật.................... 3

1.1.1. Đặc điểm về phục hồi chức năng ............................................................ 3

1.1.2. Đặc điểm về người khuyết tật ................................................................. 5

1.1.3. Khái niệm người chăm sóc chính cho người khuyết tật ......................... 7

1.1.4. Tầm quan trọng của PHCN tại nhà cho người khuyết tật....................... 7

1.1.5. Nội dung hỗ trợ PHCN của gia đình cho người khuyết tật..................... 9

1.1.6. Phục hồi chức năng của NCS người khuyết tật tại gia đình ................. 12

1.2. Kiến thức, thái độ và thực hành về phục hồi chức năng của người chăm sóc

chính cho người khuyết tật tại gia đình........................................................... 15

1.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến thực hành về phục hồi chức năng dựa vào cộng

đồng của người chăm sóc chính cho người khuyết tật tại gia đình............ 18

1.4. Hoạt động phục hồi chức năng tại tuyến xã ............................................... 20

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................. 21

2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 21

2.2. Địa điểm nghiên cứu ................................................................................ 21

2.3. Thời gian nghiên cứu ............................................................................... 22

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 22

2.4.1. Phương pháp và thiết kế nghiên cứu............................................22

2.4.2. Cỡ mẫu........................................................................................22

2.4.3. Chọn mẫu ....................................................................................23

2.5. Chỉ số nghiên cứu..................................................................................... 23

2.5.1. Các chỉ số về đặc điểm chung đối tượng nghiên cứu ...................23

2.5.2. Các chỉ số đánh giá về kiến thức, thái độ và thực hành phục hồi

chức năng của người chăm sóc chính cho người khuyết tật ...........24

2.5.3. Các chỉ số đánh giá về các yếu tố ảnh hưởng đến thực hành PHCN

tại nhà của người chăm sóc cho người khuyết tật...........................25

2.6. Một số tiêu chuẩn sử dụng trong nghiên cứu........................................... 25

2.7. Xử lý số liệu ............................................................................................. 26

2.8. Đạo đức nghiên cứu ................................................................................. 26

Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................ 28

3.1. Đặc điểm chung của người chăm sóc chính cho người khuyết tật .......... 28

3.2. Thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về phục hồi chức năng của người

chăm sóc chính cho người khuyết tật...................................................... 33

3.2.1. Kiến thức về phục hồi chức năng của NCS chính cho NKT ................ 33

3.2.2. Thái độ về phục hồi chức năng của người chăm sóc chính cho NKT.. 34

3.2.3. Thực hành về phục hồi chức năng của người chăm sóc NKT.............. 36

3.3. Yếu tố ảnh hưởng đến thực hành về phục hồi chức năng của người chăm

sóc người khuyết tật ................................................................................ 42

Chương 4. BÀN LUẬN .................................................................................. 53

4.1. Đặc điểm chung của NCS chính cho NKT tham gia nghiên cứu ............ 52

4.2. Kiến thức, thái độ và thực hành về phục hồi chức năng của người chăm sóc

chính cho người khuyết tật tại địa bàn nghiên cứu................................. 53

4.3. Yếu tố ảnh hưởng đến thực hành về phục hồi chức năng của người chăm

sóc chính cho người khuyết tật ............................................................... 56

KẾT LUẬN..................................................................................................... 61

KHUYẾN NGHỊ............................................................................................. 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................

PHỤ LỤC............................................................................................................

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Đặc điểm về tuổi và dân tộc của NCS chính cho NKT.................. 28

Bảng 3.2. Đặc điểm về trình độ học vấn, nghề nghiệp và mối quan hệ với người

khuyết tật của người chăm sóc chính............................................ 30

Bảng 3.3. Một số đặc điểm khuyết tật của người khuyết tật (n = 219)........... 31

Bảng 3.4. Kiến thức về phục hồi chức năng của NCS chính cho NKT.......... 33

Bảng 3.5. Thái độ về hoạt động phục hồi chức năng của người chăm sóc chính

cho người khuyết tật ..................................................................... 34

Bảng 3.6. Tần suất người chăm sóc hỗ trợ PHCN tại nhà cho NKT.............. 36

Bảng 3.7. Đặc điểm người hướng dẫn tập luyện PHCN tại nhà cho NCSNKT

....................................................................................................... 37

Bảng 3.8. Tần suất thực hiện hỗ trợ phục hồi chức năng của người chăm sóc

chính cho người khuyết tật ........................................................... 38

Bảng 3.9. Cách thức hỗ trợ của người chăm sóc người khuyết tật (n = 155). 39

Bảng 3.10. Tỉ lệ NCSNKT tự đánh giá kết quả PHCN tại gia đình cho NKT40

Bảng 3.11. Đặc điểm khám sức khỏe cho người khuyết tật ........................... 40

Bảng 3.12. Ảnh hưởng bởi tuổi của người chăm sóc chính cho người khuyết tật

với thực hành phục hồi chức năng ................................................ 42

Bảng 3.13. Ảnh hưởng bởi giới của người chăm sóc chính cho người khuyết tật

với thực hành phục hồi chức năng ................................................ 43

Bảng 3.14. Ảnh hưởng bởi dân tộc của người chăm sóc chính cho người khuyết

tật với thực hành phục hồi chức năng........................................... 43

Bảng 3.15. Ảnh hưởng bởi trình độ học vấn của người chăm sóc chính cho

người khuyết tật với thực hành phục hồi chức năng .................... 44

Bảng 3.16. Ảnh hưởng bởi nghề nghiệp của người chăm sóc chính cho người

khuyết tật với thực hành phục hồi chức năng............................... 44

Bảng 3.17. Ảnh hưởng bởi mối quan hệ với người khuyết tật của người chăm

sóc chính với thực hành phục hồi chức năng................................ 45

Bảng 3.18. Ảnh hưởng bởi kiến thức của người chăm sóc chính cho người

khuyết tật với thực hành phục hồi chức năng............................... 45

Bảng 3.19. Ảnh hưởng bởi thái độ của người chăm sóc chính cho người khuyết

tật với thực hành phục hồi chức năng........................................... 47

Bảng 3.20. Hình thức tiếp cận dịch vụ phục hồi chức năng ........................... 47

Bảng 3.21. Đặc điểm về biện pháp phục hồi chức năng của người chăm sóc

dành cho người khuyết tật............................................................. 48

Bảng 3.22. Đặc điểm hoạt động về dịch vụ PHCN của trạm y tế xã.............. 49

Bảng 3.23. Nguồn thông tin về dịch vụ phục hồi chức năng mà người chăm sóc

chính cho người khuyết tật được tiếp cận..................................... 50