Thực trạng cắt tử cung trong và sau đẻ tại Khoa Phụ sản Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên trong 5 năm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y - DƯỢC

NGUYỄN THỊ MƠ

THỰC TRẠNG CẮT TỬ CUNG

TRONG VÀ SAU ĐẺ TẠI KHOA PHỤ SẢN

BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

TRONG 5 NĂM

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÁI NGUYÊN – 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ÐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ÐẠI HỌC Y - DƯỢC

NGUYỄN THỊ MƠ

THỰC TRẠNG CẮT TỬ CUNG

TRONG VÀ SAU ĐẺ TẠI KHOA PHỤ SẢN

BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN

TRONG 5 NĂM

Chuyên ngành: Sản phụ khoa

Mã số: NT 62 72 13 01

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: BSCKII. PHẠM THỊ QUỲNH HOA

THÁI NGUYÊN – 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu,

kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực và chưa từng được công

bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 20

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Mơ

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn này tôi đã nhận

được rất nhiều sự giúp đỡ của các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp cùng các cơ

quan, khoa phòng liên quan và người thân trong gia đình. Với lòng biết ơn sâu

sắc, tôi xin chân thành cảm ơn:

Ban giám hiệu, phòng Đào tạo sau đại học, Bộ môn Phụ sản trường Đại

học Y Dược Thái Nguyên; Ban Giám đốc, phòng Kế hoạch tổng hợp, khoa

Phụ sản Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho

tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn tới:

BSCKII Phạm Thị Quỳnh Hoa, Nguyên Trưởng bộ môn Phụ sản – Trường

Đại học Y Dược Thái Nguyên, người thầy đã tận tình dìu dắt, giúp đỡ, hướng dẫn

tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô trong hội đồng khoa học thông qua

đề cương và bảo vệ luận văn đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho tôi trong

quá trình nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp.

Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tới cha mẹ và người thân

trong gia đình đã luôn cảm thông chia sẻ và hết lòng vì tôi trong cuộc sống

cũng như trên con đường nghiên cứu khoa học.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 20

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Mơ

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BVPSTƯ : Bệnh viện Phụ sản Trung ương

BVTƯTN : Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

ĐTNC : Đối tượng nghiên cứu

MLT : Mổ lấy thai

PTV : Phẫu thuật viên

TC : Tử cung

TCBP : Tử cung bán phần

TCTP : Tử cung toàn phần

RCRL : Rau cài răng lược

RTĐ : Rau tiền đạo

WHO : World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế giới)

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1

Chương 1. TỔNG QUAN ............................................................................... 3

1.1. Một số đặc điểm giải phẫu, sinh lý của tử cung và bánh rau..................... 3

1.1.1. Giải phẫu và mô học của tử cung khi chưa có thai................................. 3

1.1.2. Thay đổi giải phẫu và sinh lý tử cung khi có thai................................... 3

1.1.3. Đặc điểm giải phẫu của bánh rau............................................................ 6

1.2. Lịch sử cắt tử cung trong và sau đẻ............................................................ 7

1.3. Các chỉ định cắt tử cung trong và sau đẻ ................................................... 9

1.3.1. Chỉ định cắt tử cung do nguyên nhân chảy máu..................................... 9

1.3.2. Chỉ định cắt tử cung do nguyên nhân nhiễm khuẩn.............................. 21

1.3.3. Chỉ định cắt tử cung do nguyên nhân khác........................................... 23

1.4. Thời điểm chỉ định cắt tử cung trong và sau đẻ....................................... 24

1.4.1. Chỉ định cắt tử cung sau đẻ đường âm đạo........................................... 24

1.4.2. Chỉ định cắt tử cung trong và sau mổ lấy thai ...................................... 25

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 27

2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 27

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn.............................................................................. 27

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ................................................................................ 27

2.1.3. Thời gian nghiên cứu ............................................................................ 27

2.1.4. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................. 27

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 27

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu............................................................................... 27

2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu ............................................................................... 27

2.2.3. Biến số nghiên cứu................................................................................ 28

2.2.4. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 32

2.2.5. Hạn chế sai số trong nghiên cứu ........................................................... 33

2.3. Phương pháp xử lý số liệu........................................................................ 33

2.4. Đạo đức trong nghiên cứu........................................................................ 33

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 34

3.1. Tỉ lệ cắt tử cung trong và sau đẻ tại khoa Phụ sản BVTƯTN từ tháng

06/2014 - 06/2019 ........................................................................................... 34

3.2. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân cắt tử cung trong và say

đẻ tại khoa Phụ sản BVTƯTN từ tháng 06/2014 - 06/2019 ........................... 35

3.2.1. Đặc điểm lâm sàng của đối tượng nghiên cứu.......................................... 35

3.2.2. Xử trí trước và trong khi tiến hành cắt tử cung trong và sau đẻ ........... 40

3.2.3. Phương pháp cắt tử cung trong và sau đẻ ............................................. 40

3.2.4. Số lượng máu đã truyền trong và sau phẫu thuật.................................. 41

3.2.5. Đặc điểm cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu ............................... 42

3.3. Đánh giá kết quả cắt tử cung trong và sau đẻ tại khoa Phụ sản BVTƯTN

trong thời gian nghiên cứu .............................................................................. 44

3.3.1. Thời điểm cắt tử cung trong và sau đẻ.................................................. 44

3.3.2. Phân loại chỉ định cắt tử cung trong và sau đẻ ..................................... 44

3.3.3. Tỷ lệ các chỉ định cắt tử cung trong và sau đẻ theo phân nhóm........... 45

3.3.4. Tai biến và biến chứng sau cắt tử cung trong và sau đẻ ....................... 46

Chương 4. BÀN LUẬN................................................................................. 47

4.1. Tỉ lệ cắt tử cung trong và sau đẻ tại BVTƯTN từ tháng 06/2014 - 06/2019 . 47

4.2. Đặc điểm của bệnh nhân cắt tử cung trong và sau đẻ tại khoa Phụ sản

BVTƯTN từ tháng 06/2014 - 06/2019 ........................................................... 48

4.2.1. Tuổi của đối tượng nghiên cứu ............................................................. 48

4.2.2. Số lần đẻ của đối tượng nghiên cứu...................................................... 50

4.2.3. Tiền sử nạo, hút, sẩy thai của đối tượng nghiên cứu ............................ 51

4.2.4. Các bệnh có liên quan đến thai nghén lần này của đối tượng nghiên cứu........ 51

4.2.5. Tiền sử mổ tại tử cung của đối tượng nghiên cứu ................................ 52

4.2.6. Đặc điểm có thai lần này của đối tượng nghiên cứu............................. 53

4.2.7. Tuổi thai khi sinh của đối tượng nghiên cứu ........................................ 54

4.2.8. Trọng lượng thai của đối tượng nghiên cứu ......................................... 55

4.2.9. Phương pháp đẻ của đối tượng nghiên cứu........................................... 56

4.2.10. Phương pháp xử trí trước khi cắt tử cung ........................................ 57

4.2.11. Phương pháp cắt tử cung của đối tượng nghiên cứu ....................... 59

4.2.12. Số lượng máu đã truyền trong và sau mổ ........................................... 60

4.2.13. Đặc điểm cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu .......................... 62

4.3. Đánh giá kết quả cắt tử cung trong và sau đẻ tại khoa Phụ sản BVTƯTN

trong thời gian nghiên cứu .............................................................................. 66

4.3.1. Thời điểm cắt tử cung trong và sau đẻ.................................................. 66

4.3.2. Phân nhóm chỉ định cắt tử cung trong và sau đẻ .................................. 67

4.3.3. Tai biến và biến chứng sau cắt tử cung trong và sau đẻ ....................... 72

4.3.4. Bàn luận về một số chỉ định cắt tử cung trong và sau đẻ - phương pháp

dự phòng.......................................................................................................... 74

KẾT LUẬN.................................................................................................... 76

KHUYẾN NGHỊ............................................................................................ 77

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN ..........

PHỤ LỤC...........................................................................................................

DANH SÁCH BỆNH NHÂN............................................................................

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Tỉ lệ cắt tử cung trong và sau đẻ tại BVTƯTN từ tháng 06/2014 -

06/2019............................................................................................................ 34

Bảng 3.2. Đặc điểm độ tuổi của đối tượng nghiên cứu................................... 35

Bảng 3.3. Tiền sử nạo, hút, sẩy thai của đối tượng nghiên cứu...................... 36

Bảng 3.4. Tỉ lệ bệnh lý liên quan đến thai nghén lần này của đối tượng nghiên cứu..... 36

Bảng 3.5. Tiền sử mổ tại tử cung của đối tượng nghiên cứu.......................... 37

Bảng 3.6. Phân loại tiền sử mổ tại tử cung của đối tượng nghiên cứu ........... 37

Bảng 3.7. Tuổi thai khi sinh của đối tượng nghiên cứu.................................. 38

Bảng 3.8. Trọng lượng thai của đối tượng nghiên cứu................................... 39

Bảng 3.9. Phương pháp đẻ của đối tượng nghiên cứu .................................... 39

Bảng 3.10. Phương pháp xử trí trước khi cắt tử cung..................................... 40

Bảng 3.11. Phương pháp phẫu thuật cắt tử cung ............................................ 40

Bảng 3.12. Số lượng máu đã truyền trong và sau phẫu thuật ......................... 41

Bảng 3.13. Các chỉ số công thức máu của sản phụ trước và sau phẫu thuật ... 42

Bảng 3.14. Các chỉsố về chức năng đông máu của sản phụ trước và sau phẫu thuật....... 43

Bảng 3.15. Thời điểm cắt TC trong và sau đẻ ................................................ 44

Bảng 3.16. Phân nhóm chỉ định cắt TC trong và sau đẻ................................. 44

Bảng 3.17. Phân bố các nguyên nhân dẫn đến chỉ định cắt TC trong và sau đẻ

trong nhóm nguyên nhân do chảy máu ........................................................... 45

Bảng 3.18. Phân bố nguyên nhân dẫn đến chỉ định cắt TC trong và sau đẻ

trong nhóm nguyên nhân do nhiễm khuẩn....................................................... 45

Bảng 3.19. Phân bố các nguyên nhân dẫn đến chỉ định cắt TC trong và sau đẻ

trong nhóm do nguyên nhân khác ................................................................... 46

Bảng 3.20. Tai biến và biến chứng sau cắt TC trong và sau đẻ...................... 46

Bảng 4.1. So sánh tỉ lệ cắt TC trong và sau đẻ tại BVTƯTN với các tác giả

khác ................................................................................................................. 47

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Số lần đẻ của đối tượng nghiên cứu ........................................... 35

Biểu đồ 3.2. Đặc điểm có thai lần này của đối tượng nghiên cứu .................. 38