Thực thi Hiệp định thương mại Việt – Mỹ, những thuận lợi và khó khăn đối với doanh nghiệp Việt

a.Lêi më ®Çu

Trong thêi kú hiÖn nay, héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi lµ mét trong nh÷ng néi

dung c¬ b¶n vµ quan träng cña c¸c níc còng nh ViÖt Nam. Môc tiªu cô thÓ vµ

thùc tiÔn cña viÖc më cöa vµ héi nhËp chÝnh lµ thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµ

t×m kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu hµng ho¸. Hoa Kú, víi gÇn 300 triÖu d©n , cã tæng

GDP tíi 10000 USD vµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi, kh«ng chØ cã nguån

vèn vµ c«ng nghÖ, mµ cßn lµ mét thÞ trêng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi. ChÝnh ®iÒu

nµy ®îc coi lµ ®éng lùc chñ yÕu ®Ó c¸c níc thiÕt lËp c¸c quan hÖ kinh tÕ th¬ng

m¹i víi Hoa Kú. §èi víi mét níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam th× thÞ trêng Hoa

Kú lµ mét thÞ trêng réng lín, viÖc thiÕt lËp quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi Hoa

Kú lµ mét viÖc rÊt quan träng.

Mét trong nh÷ng bíc tiÕn quan träng trong quan hÖ ViÖt Nam – Hoa Kú

lµ viÖc hai bªn ®· cïng ®µm ph¸n ®Ó ®i ®Õn ký kÕt mét HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i

gi÷a hai bªn. §ã lµ HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú, hiÖp ®Þnh ký kÕt

ngµy 13-7-2000, t¹i thñ ®« Washingt¬n. sau thêi gian dµi ®µm ph¸n (1996 –

2000). VËy sau 3 n¨m HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, viÖc thùc thi hiÖp ®Þnh ®ã cña hai

bªn nh thÕ nµo? Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc g× ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam

khi x©m nhËp vµo thÞ trêng Mü? Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó c¸c doanh nghiÖp n©ng cao

søc c¹nh tranh lµ g×? Trong khu«n khæ bµi tiÓu luËn “Thùc thi HiÖp ®Þnh th-

¬ng m¹i ViÖt Mü, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt –

Nam ” sÏ phÇn nµo gi¶i ®¸p c¸c c©u hái ®Æt ra.

Víi nh÷ng hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ, bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt.

Em rÊt mong nhËn ®îc sù gióp ®ì chØ dÉn cña c¸c thÇy c« ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn

chØnh h¬n.

1

b. néi dung

Ch¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña hiÖp ®Þnh th¬ng

m¹i ViÖt- Mü

I/ HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i

1.Kh¸i niÖm

HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i lµ v¨n b¶n ngo¹i giao do hai hay nhiÒu níc ký kÕt

vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i.

2.Ph©n lo¹i

HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i gåm cã:

-HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng lµ hiÖp ®Þnh gi÷a hai níc, trong ®ã nªu

ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i.

+NÕu c¶ hai bªn lµ thµnh viªn cña WTO vµ ®ang ®ùoc hëng chÕ ®é

kh«ng ph©n biÖt ®èi xö ( chÕ ®é ®·i ngé tèi huÖ quèc vµ chÕ ®é ®·i ngé quèc

gia ), më cöa thÞ trêng vµ c¸c quyÒn lîi kh¸c th× hiÖp ®Þnh song ph¬ng lµ mét

ch¬ng tr×nh song ph¬ng t¹o thuËn lîi th¬ng m¹i vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i.

+NÕu mét níc kh«ng ph¶i thµnh viªn WTO, th«ng thêng hiÖp ®Þnh th¬ng

m¹i song ph¬ng ®em l¹i ®·i ngé quèc gia vµ ®·i ngé tèi huÖ quèc; b¶o vÖ quyÒn

së h÷u trÝ tuÖ; tham vÊn, gi¶i quyÕt tranh chÊp; c¸c c¬ cÊu kh¸c cÇn thiÕt ®Ó b¶o

®¶m cho dßng th¬ng m¹i ®îc lu th«ng thuËn lîi vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®îc

nhanh chãng.

HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng thêng cã kiÓm ®iÓm ®Þnh kú sù ph¸t

triÓn cña th¬ng m¹i ë cÊp ®é bé trëng hoÆc ë cÊp ®é chuyªn viªn.

-HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®a ph¬ng lµ hiÖp ®Þnh do nhiÒu níc ký kÕt vÒ c¸c

lÜnh vùc ho¹t ®éng th¬ng m¹i mµ c¸c bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn.

HiÖp ®Þnh thîng m¹i ®a ph¬ng nh»m më réng vµ tù do ho¸ th¬ng m¹i

trong c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng ph©n biÖt ®èi xö, râ rµng vµ dÔ ®Þnh tríc ®îc quy

®Þnh trong c¸c quyÒn vµ nghÜa vô. Thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô, tÊt c¶ c¸c

níc sÏ n©ng cao phóc lîi trong c¸c quan hÖ th¬ng m¹i.

2

Th«ng thêng hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®a ph¬ng cã nhiÒu thµnh viªn ®¹i diÖn

cho c¸c quèc gia tham gia bu«n b¸n ë c¸c møc nhá, trung b×nh vµ lín. Quy chÕ

thµnh viªn trong c¸c hiÖp ®Þnh nµy réng, nhng c¸c níc muèn gia nhËp thêng

ph¶i thÓ hiÖn ®îc r»ng chÕ ®é th¬ng m¹i cña hä phï hîp víi môc tiªu cña hiÖp

®Þnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ trêng cña hä gÇn gièng nh ®iÒu kiÖn cña

c¸c thµnh viªn kh¸c. NÕu cÇn thiÕt hä ph¶i cã ®iÒu chØnh.

GATT lµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®a ph¬ng ®Çu tiªn cã hiÖu lùc tõ n¨m1948

vµ cã tÝnh u viÖt. Ngµy 1 th¸ng 1 n¨m 1995, Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi- WTO

ra ®êi thay thÕ cho GATT. WTO cã nhiÒu hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®a ph¬ng, trong

®ã cã 4 hiÖp ®Þnh vÒ:

+HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i hµng ho¸. HiÖp ®Þnh vÒ xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng

ho¸ vËt chÊt nh nguyªn liÖu th«, b¸n thµnh phÈm vµ thµnh phÈm, trong ®ã c¸c

bªn ký kÕt hiÖp ®Þnh thèng nhÊt c¸c nguyªn t¾c thùc hiÖn trong quan hÖ bu«n

b¸n lÉn nhau.

+HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i dÞch vô. HiÖp ®Þnh vÒ cung cÊp dÞch vô theo c¸c

®iÒu kiÖn th¬ng m¹i cho ngêi kh¸c th«ng qua th¬ng m¹i xuyªn biªn giíi hay

th«ng qua hiÖn diÖn th¬ng m¹i.

+HiÖp ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Ðn th¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh

nµy ®îc ®µm ph¸n nh»m gi¶i quyÕt c¨ng th¼ng gia t¨ng trong th¬ng m¹i quèc tÕ

n¶y sinh tõ nh÷ng tiªu chuÈn kh¸c nhau ®Ó b¶o hé vµ thùc hiÖn quyÒn së h÷u

trÝ tuÖ vµ viÖc thiÕu nh÷ng nguyªn t¾c®a ph¬ng vÒ hµng gi¶ quèc tÕ. HiÖp ®Þnh

nµy ¸p dông ®èi víi b¶n quyÒn vµ c¸c quyÒn liªn quan, th¬ng hiÖu, chØ dÊu ®Þa

lý, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, b»ng ph¸t minh, s¬ ®å m¹ch tÝch hîp vµ viÖc b¶o vÖ

bÝ mËt th¬ng m¹i.

+HiÖp ®Þnh gi¶i quyÕt tranh chÊp ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt tranh

chÊp x¶y ra gi÷a chÝnh phñ trong viÖc thùc hiÖn c¸c quy t¾c th¬ng m¹i hoÆc do

hµnh ®éng cña mét trong nh÷ng chÝnh phñ liªn quan thêng lµ th«ng qua hoµ

gi¶i gi÷a c¸c bªn, hoÆc th«ng qua nhµ hoµ gi¶i trung gian.

3