Thực tế về tổ chức hạch toán, quản lý TSCĐ tại Tổng công ty xuất nhập khẩu xây dựng Việt Nam.

lêi nãi ®Çu

TSC§ lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn KTQD, ®ång thêi lµ bé phËn

quan träng trong viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm,dÞch vô.TSC§ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn

sù sèng cßn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi doanh

nghiÖp,TSC§ lµ c«ng cô trung gian ®Ó con ngêi t¸c ®éng ®Õn ®èi tîng lao ®éng,nã

lµ ®iÒu kiÖn cµn thiÕt ®Ó gi¶m cêng ®é lao ®éngvµ tang n¨ng su©t lao ®éng,nã thÓ

hiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ,n¨ng lc vµ thÕ m¹nh cña doanh

nghiÖp trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i

ho¸ ®Êt níc ngµy nay,khoa häc kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp th×

TSC§ lµ yÕu tè quan träng ®Ó t¹o nªn c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh

nghiªp hiÖn nay.

Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng viÖt nam(VINACONEX) ph¸t triÓn

vµ thµnh ®¹t,yÕu tè ®Ó quyÕt ®Þnh lµ cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cñaTSC§.§iÒu ®ã nãi

nªn r»ng kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß ®Æc biÖt quan träng cñaTSC§ víi qu¸ tr×nh

kinh doanh cña Tæng c«ng ty.B¾t ®Çu trong giai ®oan c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸

®Êt níc,nghµnh x©y dùng ®îc xem lµ nghµnh mòi nhänth× viÖc qu¶n lý,n©ng cao

hiÖu qu¶ sö dông TSC§ cµng ®¸ng quan t©m h¬n.Riªng vÒ h¹ch to¸n vµ qu¶n

lýTSC§ thêi gian qua ®· cã nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp vµ ®a ra bµn luËn,nhiÒu gi¶i

ph¸p ®· ®îcnghiªm cøu vËn dông vµ tá ra cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh.Tuy nhiªn kh«ng

ph¶i lµ ®· hÕt nh÷ng tån t¹i,víng m¾c ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc ®a ra ph¬ng híng hoµn

thiÖn.

XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña TSC§ vµ yªu cÇu thùc tÕ cña Tæng c«ng ty,th×

TSC§lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanhcña doanh

nghiÖp,h¬n n÷a yÕu tè TSC§ cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®Ò cËp tíi.§ång thêi ,v¬i sù

híng dÉn rÊt nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o,cho nªn em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nµy.

§Ò tµi gåm 3 phÇn chÝnh:

PhÇn 1: C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§ ë doanh nghiÖp

1

PhÇn 2: Thùc tÕ vÒ tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§ t¹i Tæng c«ng ty

xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam.

PhÇn 3: TÝnh h÷u Ých cña c«ng t¸c h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§ trong

doanh nghiÖp vµ nh÷ng bÊt hîp lý cßn tån t¹i.C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn.

2

phÇn I

C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸n,

qu¶n lý TSC§ ë doanh nghiÖp

A. ý nghÜa cña TSC§ víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n.

1. Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§.

S¶n xuÊt lu©n lµ sù t¸c ®éng qua l¹i cña ba yÕu tè c¬ b¶n: Søc lao ®éng cña

con ngêi; T liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Trong t liÖu lao ®éng,TSC§ lµ yÕu

tè c¬ b¶n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh.

TSC§ lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ l«n,thêi gian sö dông dµi.TSC§

tham gia vµo chu kú kinh doanh vµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn

khi háng.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,TSC§ bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã chuyÓn

dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm lµm ra.Khi s¶n phÈm trªn tiªu

thô ®îc th× hao mßn nµy cña TSC§sÏ chuyÓn thµnh vèn tiÒn tÖ. Vèn hµng nµy ph¶i

tÝch luü l¹i thµnh nguån vèn ®Ó t¸i TSC§ khi cÇn thiÕt.Ngoµi ra TSC§ ph¶i lµ s¶n

phÈm cña lao ®éng, tøc lµ võa cã gi¸ trÞ, võa cã gi¸ trÞ sö dông. Nãi c¸ch kh¸c nã

ph¶i lµ hµng ho¸ vµ nh vËy nã ph¶i ®îc mua b¸n,chuyÓn nhîng víi nhau trªn thÞ tr￾êng t liÖu s¶n xuÊt.

TSC§ g¾n liÒn vãi doanh nghiÖp trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t

triÓn.VËy t¨ng cêng ®Çu t TSC§ hiÖn ®¹i,n©ng cao chÊt lîng x©y dùng,l¾p ®Æt

TSC§ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p hµng ®Çu ®Ó t¨ng n¨ng su©t lao ®éng,t¹o ra s¶n

phÈm chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹,t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t

triÓn. Do vËy cÇn ph¶i qu¶n lý TSC§ nh mét yÕu tè s¶n xuÊt c¬ b¶n.TSC§ lµ mét

bé phËn cña vèn s¶n xuÊt nªn còng ph¶i qu¶n lý TSC§ nh mät bé phËn cña vèn s¶n

xuÊt kinh doanh c¬ b¶n.Do vËy ph¶ thÓ hiÖn TSC§ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ theo dâi

nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i.Trong sè nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh l¬ng

vèn ban ®Çu ®· bá ra ®Ó h×nh thµnh TSC§. Gi¸ trÞ hao mßn ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ ®·

3

®îc chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm cña TSC§,nhng quan träng vÉn lµ GTCL cña

TSC§, nã ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ cña TSC§ cã kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n

phÈm hay phÇn cßn l¹i cña TSC§ cã kh¶ n¨ng sinh lîi.C¸c lo¹i gi¸ trÞ nµy ph¶i ®îc

ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.

§Ó qu¶n lý TSC§, tÊt c¶ TSC§ ®Òu ph¶i cã sù giao nhËn gi÷a c¸c bé phËn cã

liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña moâi c¸ nh©n vµ bé phËn qu¶n lý ®Ó sö dông

TSC§.

Trong qu¶n lý TSC§, ph¶i thÓ hiÖn qu¶n lý bé phËn tµi s¶n ®· tiªu dïng vµ

tiªu hao víi t c¸ch lµ mét chi phÝ vËt chÊt cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.

Do vËy ®Ó h¹ch to¸n tèt TSC§, hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ®· ra ®êi ¸p dông

cho c¸c doanh nghiÖp (Ban hµnh theo quyÕt ®inh sè 1141- TC/C§KT ngµy 1/11/95

cña bé trëng Bé tµi chÝnh - ®· söa ®æi ) Nã quy ®Þnh vµ ®îc s¾p xÕp nh sau:

Trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n th× ®îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ ký

hiÖu lµ ( I,II,...).Trong mçi nhãm l¹i ®îc chia ra thµnh nhiÒu chØ tiªu vµ ®îc ký hiÖu

lµ (1, 2,.....), trong c¸c chØ tiªu l¹i ®îc chia thµnh c¸c chØ tiªu nhá.Do ®ã mµ mçi

nhãm mçi chØ tiªu l¹i cã nh÷ng ®Æc tr¬ng riªng nhÊt ®Þnh dÔ dµng cho viÖc qu¶n lý.

Th«ng qua viÖc ph©n lo¹i,TSC§ sÏ ®îc x¸c ®Þnh vÒ sè l¬ng, c¬ cÊu cña tõng

lo¹i hiÖn cã trong tõng doanh nghiÖp. Tµi liÖu ph©n lo¹i TSC§ ®îc dïng ®Ó l©p kÕ

hoach s¶n xuÊt,nhËp khÈu, kÕ ho¹ch söa ch÷a lín vµ hiÖn ®¹i ho¸TSC§, lµ c¬ së ®Ó

x¸c ®Þnh GTCL vµ møc khÊu hao TSC§. Nªn viÖc ph©n lo¹i chÝnh x¸c sÏ t¹o ®iÒu

kiÖn ph¸t huy hÕt tt¸c dông cña TSC§ trong qu¸ tr×nh Î dông, ®ång thêi phôc vô tèt

cho c«ng t¸c thèng kª, kÕ to¸n TSC§ ë c¸c ®¬n vÞ c¬ së.

V× thÕ mµ tuú theo môc ®Ých sö dông cña mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ cã

nh÷nh c¸ch ph©n lo¹i nh sau:

TSC§ h÷u h×nh: Nã bao gåm toµn bé nh÷ng t liÖu lao ®éng h×nh th¸i vËt chÊt

cô thÓ, cã ®ñ tiªu chuÈn vµ thêi gian sö dông (HiÖn nay gi¸ trÞ ≥5 triÖu ®ång,thêi

gian sö dông≥1 n¨m)

Nã ®îc ph©n lo¹i theo kÕt kÊu,theo nguån h×nh thµnh.......vµ nã bao gåm:

4

- Nhµ cöa ,vËt liÖu kiÕn tróc.

- M¸y mãc, thiÕt bÞ.

- Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ vËn t¶i,truyÒn dÉn.

- ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý .

- C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm.

- Tµi s¶n cè ®Þnh phóc lîi.

- Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c.

♦ TSC§ v« h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, ph¶n ¸nh

mét lîng gi¸ trÞ mµ doanh ®· thùc sù ®Çu t.Theo quy ®Þnh mäi kho¶n chi phÝ

thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña

doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tõ 5 triÖu ®ång vµ thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªnmµ

kh«ng h×nh thanh TSC§ h÷u h×nh th× coi lµ TSC§ v« h×nh.

Nã ®îc ph©n lo¹i theo kÕt cÊu,®Æc ®iÓm.....vµ nã bao gåm:

- Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp .

- Chi phÝ nghiªm cøu ,ph¸t triÓn.

- B»ng ph¸t minh ,s¸ng chÕ.

- Lîi thÕ th¬ng m¹i.

- QuyÒn dÆc nhîng hay qyÒn khai th¸c.

- QuyÒn thuª nhµ.

- QuyÒn sö dông ®Êt.

- B¶n quyÒn t¸c gi¶.

- Nh·n hiÖu .

♦ Tµi s¶n cè ®Þnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh: Lµ TSC§ mµ doanh nghiÖp

®i thuª dµi h¹n vµ ®îc bªn cho thuª trao quyÒn qu¶n lý sö dông trong h©ï hÕt

thåi gian tuæi thä cña TSC§. TiÒn thu vÒ cho thuª ®ñ cho ngêi cho thuª trang

tr¶i ®îc chi phÝ cña tµi s¶n céng vèi kho¶n l«Þ nhuËn tõ ®Çu t ®ã.

5