Thực hành điện cơ bản potx

GIÁO TRÌNH

THỰC HÀNH ĐIỆN CƠ BẢN

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 1

GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC

1. Teân moân hoïc : Thöïc haønh ñieän cô baûn

2. Maõ soá moân hoïc : TD12

3. Soá ñôn vò hoïc trình : 3 (0,3)

4. Taøi lieäu tham khaûo :

- Baøi giaûng Thöïc haønh ÑCB – löu haønh noäi boä

- Giaùo trình Kyõ thuaät laép ñaët ñieän – Vuï THCN&DN

- Höôùng daãn thöïc haønh laép ñaët ñieän nhaø – TT daïy ngheà Leâ

Thò Hoàng Gaám

7. Muïc ñích moân hoïc:

- Giuùp hoïc vieân thöïc hieän ñuùng caùc thao taùc thöïc haønh, bieát

söû duïng vaø baûo quaûn caùc duïng cuï ñoà ngheà vaø trang thieát bò caàm

tay, thieát bò ño ñeám.

- Hình thaønh caùc kyõ naêng ngheà trong thao taùc laép raùp, thay

theá, vaän haønh vaø söûa chöõa heä thoáng ñieän nhaø

- Hình thaønh taùc phong coâng nghieäp trong lao ñoäng, khaû naêng

töï reøn luyeän ñeå naâng cao kieán thöùc cuõng nhö saün saøng tieáp nhaän

vaø öùng duïng kyõ thuaät khoa hoïc hieän ñaïi vaøo cuoäc soáng

8. Yeâu caàu:

- Sau khi hoïc, hoïc sinh phaûi coù ñöôïc kyõ naêng thao taùc

thaønh thaïo, bieát söû duïng thaønh thaïo caùc thieát bò caàm tay, bieát söû

duïng vaø vaän haønh caùc thieát bò ño ñeám, caùc thieát bò ñieän gia

duïng, bieát ñaáu daây vaän haønh caùc loaïi maùy ñieän 1 pha vaø ba pha.

- Coù khaú naêng laøm vieäc ñoäc laäp vôùi nhöõng coâng vieäc lieân

quan noùi treân.

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 2

PHAÀN I

THAO TAÙC CÔ BAÛN

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 3

BAØI 1:

NOÄI QUY XÖÔÛNG VAØ QUY TRÌNH AN TOAØN KHI

LAØM VIEÄC ÔÛ LÖÔÙI HAÏ THEÁ

A. Muïc ñích, yeâu caàu:

- Sau khi hoaøn thaønh baøi hoïc, ngöôøi hoïc hieåu bieát veà caùc noäi

quy an toaøn ñieän khi laøm vieäc. Hieåu ñöôïc Nguoàn Ñieän, vaø caùch sö û

duïng nguoàn ñieän moät caùch thaønh thaïo

- Ngöôøi hoïc phaûi hieåu yù nghóa cuûa caùc baûng baùo, caùc thoâng soá

cuûa nguoàn ñieän ñeå vaän duïng vaøo thöïc teá.

B. Hoïc cuï thöïc haønh:

C. Thöù töï thöïc hieän:

I. NOÄI QUY XÖÔÛNG:

Ñeå thöïc hieän toát noäi quy cuûa nhaø tröôøng vaø noäi quy veà an

toaøn ñieän cuõng nhö noäi quy veà an toaøn lao ñoäng. Ñeà nghò HS-SV

khi vaøo Xöôûng thöïc haønh, phaûi chaáp haønh nghieâm chænh nhöõng

noäi quy sau:

1. Ñi hoïc ñuùng giôø vaø coù ñoàng phuïc theo quy ñònh nhaø

tröôøng.

2. Khoâng aên uoáng trong Xöôûng.

3. Khoâng mang caùc chaát deã gaây chaùy noå vaøo xöôûng.

4. Khoâng tö ï yù mang Ñoà Ngheà – Duïng cuï ra vaøo Xöôûng.

5. Phaûi mang Giaøy baûo hoä khi vaøo xöôûng thöïc haønh

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 4

6. Khoâng töï yù Ñoùng Ñieän khi chöa ñöôïc söï cho pheùp cuûa

GVHD.

7. Khoâng töï yù ñieàu chænh hoaëc thao taùc leân baát cöù thieát bò

naøo khi chöa ñöôïc hoïc hoaëc chöa ñöôïc söï ñoàng yù cuûa

GVHD.

8. Khoâng söû duïng sai chöùc naêng cuûa thieát bò

9. Sau khi thöïc haønh xong, phaûi traû thieát bò – ñoà ngheà vaøo

vò trí ban ñaàu.

10. Luoân tuaân theo söï ñieàu khieån cuûa GVHD trong suaát Ca

hoïc thöïc haønh veà moïi thao taùc.

II. NGUOÀN ÑIEÄN - QUY TRÌNH AN TOAØN ÑIEÄN TRONG XÖÔÛNG

ÑIEÄN:

1. NGUOÀN ÑIEÄN:

- Ñieän naêng ñöôïc saûn xuaát töø caùc nhaø maùy phaùt ñieän (nhaø

maùy ñieän) thoâng qua caùc maùy phaùt ñieän. Ñeå truyeàn taûi ñi xa,

ngöôøi ta söû duïng Löôùi Ñieän. Löôùi ñieän bao goàm ñöôøng da ây taûi

ñieän vaø traïm bieán aùp.

- Löôùi ñieän nöôùc ta hieän nay coù nhieàu caáp ñieän aùp nhö:

0,4KV, 6KV, 10KV, 15KV, 22KV, 35KV, 110KV vaø 500KV. Ñeå

phaân loaïi, ngöôøi ta coù nhieàu caùch. Trong ñoù, ngöôøi ta coù theå

phaân loaïi theo caùc caáp ñieän aùp nhö sau:

Löôùi sieâu cao aùp: 500KV

Löôùi cao aùp: 110KV vaø 220KV

Löôùi trung aùp: 6KV, 10KV, 15KV, 22KV vaø 35KV

Löôùi haï aùp: Töø 0,4KV trôû xuoáng

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 5

- Khi truyeàn taûi ñi xa, ngöôøi ta truyeàn taûi baèng caùc caáp ñieän

aùp 500KV, 110KV vaø 220KV. Khi phaân phoái cho caùc khu vöïc,

ñöôïc truyeàn baèng caùc caáp ñieän aùp coøn laïi.

- Trong coâng nghieäp nöôùc ta, ñöôïc söû duïng chung moät caáp

ñieän aùp haï theá laø 380V ñieän aùp daây (Ud) vaø 220V ñieän aùp Pha

(Up), taàn soá 50Hz. Caùc caáp ñieän aùp naøy ñöôïc cung caáp bôûi caùc

maùy bieán aùp ñieän löïc bieán ñoåi ñieän aùp töø 35KV hoaëc 22KV hoaëc

15KV Xuoáng 380V/220V.

- Ngoaøi caáp ñieän aùp 380V/220V, ngöôøi ta coøn coù nhöõng caáp

ñieän aùp rieâng phuïc vuï taïi choå, tuøy theo muïc ñích yeâu caàu söû

duïng cuûa töøng coâng vieäc nhö:

Caáp ñieän aùp 220V/110V: Trong ñoù: 220V laø Ud, vaø 110V laø

UP.

Caáp ñieän aùp 660V/380V: Trong ñoù: 660V laø Ud, vaø 380V laø

UP.

≅

Nguoàn

ñieän

traïm

taêng aùp

traïm

haï aùp

Phuï taûi

(hoä tieâu thuï)

Hình 1.1: Sô ñoà nguyeân lyù phaân phoái ñieän naêng

traïm trung

gian

Trueàn taûi

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 6

- Ñieän aùp Daây laø ñieän aùp ño ñöôïc giöõa caùc daây Pha vôùi

nhau. Kyù hieäu laø Ud.

- Ñieän aùp Pha laø ñieän aùp ño ñöôïc giöõa 1 daây Pha baát kyø vôùi

moät daây trung tính. Kyù hieäu laø Up.

- Theo lyù thuyeát, ta coù Ud = U.3 P

2. CAÙCH SÖÛ DUÏNG NGUOÀN ÑIEÄN:

- Caùc thieát bò söû duïng ñieän cuûa chuùng ta coù hai loaïi:

- Loaïi thieát bò söû duïng ñieän 3 daây (hay coøn goïi laø thieát bò

ñieän ba pha). Loaïi naøy ñöôïc caáp nguoàn ñieän vaøo baèng ba daây

Pha, khoâng caàn söû duïng daây Trung Tính.

- Loaïi thieát bò söû duïng ñieän 2 daây (hay coøn goïi laø thieát bò

ñieän 1 pha). Loaïi naøy ñöôïc caáp nguoàn ñieän vaøo baèng moät daây

Pha vaø moät daây Trung Tính, Hoaëc hai day phase. Mieãn sao ñieän

aùp nguoàn caáp vaøo, coù trò soá ñieän aùp baèng ñieän aùp ñònh möùc cuûa

thieát bò ñieän laø ñöôïc.

Ud Ud

Ud

Up

Up

Up

L1

L2

L3

N

Ro

Hình 1.2. Sô ñoà maïng ñieän 3 pha 4 daây trung tính tröïc tieáp noái ñaát

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 7

- Taát caû hai loaïi treân, khi söû duïng, ta phaûi xem kyõ ñieän aùp

ñònh möùc cuûa thieát bò ñöôïc ghi teân baûng lyù lòch cuûa chuùng, ñeå ta

coù theå caáp ñieän aùp vaøo cho phuø hôïp.

3. QUY TRÌNH AN TOAØN ÑIEÄN TRONG XÖÔÛNG ÑIEÄN.

- Khi thöïc haønh hoaëc ñang coâng taùc trong lónh vöïc Ñieän,

chuùng ta phaûi luoân tuaân thuû caùc quy trình an toaøn ñieän moät caùch

nghieâm tuùc.

a. Caùc Baûng Baùo (Bieån baùo):

- Luoân tuaân thuû caùc baûng baùo. ÔÛ ñaây sô löôïc moät soá yù nghóa

cuûa caùc Baûng Baùo nhö sau:

ÑIEÄN CAO THEÁ NGUY HIEÅM

DÖØNG LAÏI, ÑIEÄN CAO THEÁ

Hai baûng baùo treân baùo cho ta bieát khu vöïc ñang treo baûng

ñang coù ñieän cao theá, raát nguy hieåm, khoâng ñöôïc ñeán gaàn khu

vöïc ñoù.

KHOÂNG TREØO - NGUY HIEÅM CHEÁT NGÖÔØI

Baùo cho ta bieát treân Coät ñang coù ñieän cao theá, khoâng ñöïc

treøo leân.

KHOÂNG SÔØ - NGUY HIEÅM

Baùo cho ta bieát nhöõng hieän vaät hoaëc thieát bò ñang coù ñieän,

nguy hieåm. Ñöôïc ñeán gaàn, nhöng khoâng ñöôïc sôø vaøo.

CAÁM ÑOÙNG ÑIEÄN.

Baûng Baùo naøy nhaéc chuùng ta khoâng ñöôïc ñoùng ñieän taïi nôi

ñang treo baûng baùo, vì coù ngöôøi ñang söûa chöõa ñieän hoaëc ñang coù

söï coá veà ñieän phía sau ñöôøng daây.

Löu yù raèng, neáu khi chuùng ta ñang söûa chöõa ñieän, maø caàn

phaûi cuùp ñieän Ñaàu Nguoàn, thì sau khi cuùp ñieän, ta cuõng phaûi treo

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 8

baûng baùo CAÁM ÑOÙNG ÑIEÄN ngay Caàu Dao nguoàn hoaëc Aùptoâmat

nguoàn.

- Nhöõng nôi dang coù söï coá Chaïm Ñieän xaûy ra, ta phaûi Vaây

Raøo vaø treo baûng baùo CAÁM LAÏI GAÀN

- Ngoaøi nhöõng baûng baùo ñaõ trình baøy treân, coøn nhieàu baûng

baùo khaùc. Neáu coù, ta phaûi nghieâm tuùc tuaân theo.

b. Quy Trình An Toaøn Khi Thao Taùc Ñieän.

- Khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi vaät ñang mang ñieän.

- Khi tieáp xuùc ñieän, phaûi coù baûo hoä, phaûi caùch ñieän hoaøn

toaøn so vôùi ñaát.

- Khoâng duøng caùc vaät Daãn Ñieän ñeå tieáp xuùc vôùi ñieän maø

khoâng coù boïc Voû caùch ñieän.

- Khi caét daây ñieän, phaûi caét töøng sôïi, khoâng ñöôïc caét moät

luùc hai hay nhieàu sôïi

- Khi thao taùc Ñaáu Noái daây daãn ñieän, phaûi Cuùp ñieän tröùc

khi thöïc hieän.

- Khi thao taùc Ñaáu Noái daây daãn ñieän vaøo Nguoàn Ñieän, ta

phaûi Ñaáu daây Trung tính (N) tröôùc, ñaáu Daây Phase sau.

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 9

BAØI 2:

GIÔÙI THIEÄU DUÏNG CUÏ ÑOÀ NGHEÀ

VAØ KYÙ HIEÄU CAÙC TRANG THIEÁT BÒ ÑIEÄN DAÂN

DUÏNG

A. MUÏC ÑÍCH , YEÂU CAÀU:

- Giuùp Hoïc Sinh nhaän ñònh vaø hieåu bieát ñöôïc caùc duïng cuï caàm

tay cuûa ngaønh ñieän, caùc kyù hieäu cu ûa caùc trang thieát bò ñieän trong

baûn veõ.

- Bieát caùch söû duïng ñuùng theo chöùc naêng cuûa töøng duïng cuï.

Hieåu ñöôïc caùc kyù hieäu treân baûn veõ thieát trí ñieän.

B. HOÏC CUÏ THÖÏC HAØNH: Caùc loaïi duïng cuï caàm tay ngaønh ñieän.

C. NOÄI DUNG:

I. DUÏNG CUÏ CAÀM TAY:

1. Dao:

Duøng ñeå caét goït phaàn nhöïa caùch ñòeân cuûa daây daãn lôùn.

2. Buùa saét:

Duøng ñeå ñoùng vaø goõ nhöõng va ät cöùng

3. Buùa nhöïa:

Duøng ñeå ñoùng vaø goõ nhöõng vaät meàm hoaëc nhöõng vaät khoâng

cho pheùp bò Traày.

Khi Ñoùng, ta phaûi ñoùng sao cho maët Buùa thaúng goùc vôùi vaät

caàn ñoùng, ñeå traùnh hieän töôïng vaät bò xieân moät beân khi ñoùng.

5. Tuoác – Nô - Vít: Coù hai loaïi: Vít Deït vaø Pake

Duøng ñeå vaën caùc truïc Vít. Khi söõ duïng, ta neân löu yù ñeán

Kích Thöôùc giöõa Tuoác – Nô – Vít vaø kích thöôùc cuûa Ñaàu truïc vít

PHOØNG THCN&DN HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH ÑIEÄN CÔ BAÛN

NGAØNH ÑCN&DD

Bieân Soaïn:Traàn Thanh Huy Trang 10

cho phuø hôïp. Ngoaøi ra, khi vaën vít, ta phaûi ñeå Tuoác – Nô – Vít

thaúng goùc vôùi beà maët cuûa Ñaàu truïc Vít vaø aán maïnh, traùnh hieän

töôïng bò Loeùt ñaàu truïc vít, daãn ñeán seõ hoûng ñaàu truïc vít.

5. Kìm (Keàm):

Kìm Raêng (kìm baèng, kìm vaïn naêng): Duøng ñeå caëp, keïp,

beû, caét daây…

Kìm moû nhoïn: Coù nhöõng loaïi Moû troøn, moû vuoâng vaø moû

deïp. Duøng ñeå uoán daây daãn hoaëc keïp giöõ nhöõng vaät trong khoaûng

heïp.

Kìm caét: Chuyeân duøng ñeå caét daây ñieän vaø Tuoát daây ñieän.

Kìm Tuoát daây: Chuyeân duøng ñeå tuoát daây daãn.

Hình 2.1. Kìm baèng, kìm raêng, kìm moõ nhoïn

Hình 2.2. Kìm tuoát daây