Thông tin khoa học trong mối quan hệ giữa thực tiễn và nhận thức

Nghiïn cûáu - Trao àöíi

16 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2010

Lyá luêån nhêån thûác cuãa chuã

nghôa Maác thûâa nhêån nùng lûåc

nhêån thûác thïë giúái cuãa con

ngûúâi, coi nhêån thûác laâ quaá trònh

phaãn aánh hiïån thûåc khaách quan taåo

thaânh tri thûác trong böå oác con ngûúâi.

Quaá trònh nhêån thûác bùæt àêìu tûâ trûåc

quan sinh àöång àïën tû duy trûâu

tûúång, röìi àïën thûåc tiïîn; tûâ hiïån

tûúång àïën baãn chêët, tûâ baãn chêët keám

sêu sùæc àïën sêu sùæc hún. Lïnin àaä chó

roä rùçng: “Trong lyá luêån nhêån thûác

cuäng nhû trong têët caã caác lônh vûåc

khaác cuãa khoa hoåc, cêìn suy luêån möåt

caách biïån chûáng, nghôa laâ àûâng giaã

àõnh rùçng nhêån thûác cuãa chuáng ta laâ

bêët di bêët dõch vaâ coá sùén maâ phaãi

phên tñch xem sûå hiïíu biïët naãy sinh

ra tûâ sûå khöng hiïíu biïët nhû thïë naâo,

sûå hiïíu biïët khöng àêìy àuã vaâ khöng

chñnh xaác trúã thaânh àêìy àuã vaâ chñnh

xaác hún nhû thïë naâo”1

.

Thûåc tiïîn laâ cú súã, muåc àñch vaâ

àöång lûåc chuã yïëu vaâ trûåc tiïëp cuãa

nhêån thûác. Ùngghen khùèng àõnh:

“Chñnh viïåc ngûúâi ta biïën àöíi tûå

nhiïn, chûá khöng phaãi chó möåt mònh

giúái tûå nhiïn, vúái tñnh caách giúái tûå

nhiïn, laâ cú súã chuã yïëu nhêët vaâ trûåc

tiïëp nhêët cuãa tû duy con ngûúâi, vaâ trñ

tuïå con ngûúâi àaä phaát triïín song song

vúái viïåc ngûúâi ta àaä hoåc caãi biïën tûå

nhiïn”2

.

Tûâ hoaåt àöång thûåc tiïîn àaä hònh

thaânh nhêån thûác cuãa con ngûúâi. Thûåc

tiïîn cung cêëp tû liïåu cho nhêån thûác.

Moåi tri thûác, duâ trûåc tiïëp hay giaán

tiïëp, xeát àïën cuâng àïìu bùæt nguöìn tûâ

thûåc tiïîn. Nhu cêìu thûåc tiïîn àoâi hoãi

phaãi coá tri thûác múái àaä thuác àêíy sûå ra

àúâi vaâ phaát triïín cuãa caác ngaânh khoa

hoåc. Khoa hoåc tuy vêåy chó coá yá nghôa

thûåc sûå khi àûúåc vêån duång vaâo thûåc

tiïîn. Chùèng haån, thûåc tiïîn àêët nûúác

THÖNG TIN KHOA HOÅC TRONG MÖËI QUAN HÏÅ

GIÛÄA THÛÅC TIÏÎN VAÂ NHÊÅN THÛÁC

ThS. Nguyïîn Thõ Phûúng Thaão

Hoåc viïån Chñnh trõ - Haânh chñnh Quöëc gia Höì Chñ Minh

Àïì cêåp àïën möëi quan hïå biïån chûáng giûäa thûåc tiïîn vaâ nhêån thûác. Phên tñch vai troâ cuãa

thöng tin khoa hoåc trong töíng kïët thûåc tiïîn vaâ nghiïn cûáu lyá luêån.

1 V.I. Lïnin, Toan tê â p. Nxb. Tiï å n bö ë , M., 1980, tê å p 18, tr. 117. å

2 C.Mac, Ph.Ùngghen, Toa á n tê â p, Nxb. Chñnh trõ quö å c gia, H., 1994, tê ë p 20, tr.720. å