Thời điểm đáng lo ngại cho Tài nguyên di truyền động vật

NHÌN RA THẾ GIỚI

Tạp chí chăn nuôi số 8 - 08 35

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

THỜI ĐIỂM ĐÁNG LO NGẠI CHO TÀI NGUYÊN DI TRUYỀN ĐỘNG

VẬT

Irene Hoffman và Beate Scherf

Nhờ thông qua nuôi dưỡng và chọn lọc mà tài

nguyên di truyền động vật đã được tạo lập hàng

ngàn năm nay, ở khắp mọi nơi từ vùng băng hà

cho đến miền bán sa mạc nóng bỏng. Kê từ khi

chăn nuôi bắt đầu thuần hóa gia súc cách đây

12.000 năm, đã có hàng ngàn quần thể giống

gia súc đã được phát triển, mỗi quần thể thích

nghi với những điều kiện môi trường và chăn

nuôi riêng biệt, mỗi giống đại diện cho một tổ

hợp gen độc đáo.

Trong số các loài động vật đã hoặc có thể sử

dụng trong nông nghiệp và sản xuất thực phẩm,

còn có thể tìm thấy những quần thể sống hoang

dại. Landrace và các quần thể tiền bối, các

giống tiêu chuẩn, các dòng đã phân lập, các

biến thể, chủng và vật liệu gen đang được tồn

giữ, tất cả những yếu tố đó hiện đã được phân

loại theo giống. Giống thường được nhìn nhận

như là một phạm trù văn hóa hơn là phạm trù

sinh học hoặc kỹ thuật. Những nét thấy được

bằng mắt và bằng các cách khác là nguyên nhân

của sự đa dạng hội tụ trong từng loại gia súc.

Khi thiếu những ước số trực tiếp về đa dạng di

truyền thì các giống là hiển thị tốt nhất đa dạng

di truyền của toàn bộ gia súc. Giống thường

chia thành giống ngoại và giống nội địa, nuôi

theo kiểu đầu vào thấp - sản phẩm đầu ra cũng

thấp. Giống ngoại thường đã thích ứng với

thâm canh - sản phẩm đầu ra cao nhưng không

phát triển ở những môi trường chăn nuôi bản

địa chưa cải tiến.

Đa dạng di truyền đánh giá ở cấp độ phân tử

không phải lúc nào cũng phù hợp với đa dạng

kiểu hình, bởi vì trong lịch sử trao đổi lâu dài,

việc nâng cấp và lai tạo có lúc đã tạo ra nhiều

kiểu hình có kiểu gen như nhau hoặc nhiều kiểu

gen khác nhau với kiểu hình như nhau. Các

giống cừu ở Braxin (Paiva va những người ct,

2005) là một hình mẫu cùng kiểu gen trong các

kiểu hình khác nhau. Khi sử dụng phương pháp

phân tử đã quan sát thấy sự đối nhau ở cừu

Djallonké thuộc Tây Phi, trong cùng một giống

có thể phân biệt được vài quần thể phụ (Wafula

và những người ct, 2005).

Khoảng một nửa biến dị di truyền có thể tìm

thấy giữa các giống (Hammond và Leitch,

1996), nhưng tính đa dạng trong một giống và

giữa các giống thay đổi tùy theo loài và đặc

tính(Olliver, 2004).

Tại sao phải bảo tồn tài nguyên di truyền

động vật

Chính phủ các nước phải cân nhắc về ưu tiên

của họ cho các yêu cầu trước mắt và lâu dài

thường mâu thuẫn với nhau như yêu cầu của

các trang trại quy mô nhỏ và quy mô lớn, giữa

tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội, an

toàn thực phẩm và đa dạng nông nghiệp, quyền

lợi quốc gia và nghĩa vụ quốc tế. Chinh phủ các

nước đang phát triển đang bị sức ép lớn giữa

yêu cầu tăng trưởng kinh tế và công bằng xã

hội. Nếu đem ra so sánh thì việc bảo tồn tài

nguyên di truyền có thể được xem là mục tiêu

lâu dài và ít gây sức ép. Vậy tại sao bảo tồn tài

nguyên di truyền gia súc lại là việc hệ trọng.

Có nhiều lợi ích xã hội khác nhau và người

hưởng lợi ích khác nhau. Cải tiến di truyền là