Thiết kế mạch hiển thị chữ "trường đại học sư phạm" dùng vi điều khiển.

1

LỜI NÓI ĐẦU

Ngày nay kỹ thuật vi điều khiển đã trở nên quen thuộc trong các ngành kỹ thuật

và trong dân dụng. Từ các dây chuyền sản xuất lớn đến các thiết bị gia dụng, chúng

ta đều thấy sự hiện diện của vi điều khiển. Các bộ vi điều khiển có chức năng xử lý

nhiều hoạt động phức tạp mà chỉ cần một chíp mạch nhỏ, nó đã thay thế các tủ điều

khiển lớn và phức tạp bằng những mạch điện gọn nhẹ, dễ dàng thao tác sử dụng.

Vi điều khiển không những góp phần vào kỹ thuật điều khiển mà còn góp phần

to lớn vào việc phát triển thông tin. Đó chính là sự ra đời của hàng loạt thiết bị tối

tân trong ngành điện tử, viễn thông, truyền hình … góp phần đưa con người đến

đỉnh cao của nền văn minh nhân loại. Chính vì các lý do trên, việc tìm hiểu, khảo

sát vi điều khiển là điều mà các sinh viên ngành điện tử phải hết sức quan tâm. Để

tìm hiểu bộ vi điều khiển một cách khoa học và mang lại hiệu quả cao làm nền tảng

cho việc xâm nhập vào những hệ thống tối tân hơn, việc trang bị những kiến thức về

vi điều khiển cho sinh viên là hết sức cần thiết.

2

Xuất phát từ những thực tiễn này chúng em đã đi đến quyết định chọn đề tài:

“ Thiết kế mạch hiển thị chữ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM dùng vi điều

khiển” nhằm đáp ứng nhu cầu, ham muốn học hỏi của bản thân. Trong quá trình

thực hiện đề tài do lượng kiến thức có hạn nên không thể khai thác được hết các

công năng của vi điều khiển mà chỉ sử dụng một vài chức năng cơ bản. Và cũng

chưa có nhiều kinh nghiệm trong quá trình thực hiện các đề tài, tất nhiên cũng

không thể tránh được những sai sót. Rất mong nhận được những đóng góp chân

thành của quý thầy cô và các bạn để cuốn luận văn được hoàn thiện hơn.

Chúng em xin chân thành cảm ơn.

Đà nẵng, ngày 15 tháng 05 năm 2012

Sinh viên thực hiện:

Phạm Thị Kim Chung

Phạm Thị Hương.

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, chúng em đã nhận được sự

giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy cô, gia đình và bạn bè…

Đầu tiên chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy Lê Xứng – người

đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ em trong thời gian qua để em có thể

hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp này.

Xin chân thành cảm ơn quý thầy giáo, cô giáo, cán bộ giảng dạy trong khoa

Vật lý đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập tại trường.

Chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và những người thân đã ở bên cạnh động

viên, giúp đỡ em trong suốt thời gian qua.

Phạm Thị Kim Chung

3

Phạm Thị Hương.

A- MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay với sự phát triển vượt bậc của xã hội, đặc biệt là trong các ngành

kỹ thuật. Khi mà các sản phẩm mới liên tục ra đời, những vật liệu nổi trội hơn, công

nghệ mới cũng ra đời… Song song đó thì nhu cầu của con người đối với sự tiến bộ

của xã hội cũng ngày càng khắt khe hơn. Đặc biệt khi ngành công nghệ số, trí tuệ

nhân tạo ra đời nó cũng len lỏi mọi lĩnh vực của xã hội. Ví dụ điển hình là trong

lĩnh vực quảng bá truyền thông. Khi nhu cầu của các nhà kinh doanh ngày càng cao

hơn về việc quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ của mình đến với người tiêu dùng

khắp mọi nơi và từ đó lĩnh vực này cũng liên tục cải thiện và đã có những bước phát

triển đáng kể, các loại hình quảng cáo như pano, apphich, bảng hiệu,…đã dần

nhường chỗ cho các bảng điện tử đầy đủ màu sắc. Và đặc biệt hơn chúng có thể gửi

đến mọi người các thông điệp đặc sắc, phong phú mà trước đây thì công nghệ chưa

cho phép. Chẳng hạn như: nhiều màu sắc, linh động, hình ảnh đẹp, có thể nhảy múa

với đầy đủ các hiệu ứng mới lạ trước mắt người xem. Khi mà quá trình đô thị hoá

4

ngày càng nhanh cùng với sự phát triển của các toà nhà, cao ốc,…thì không gian

ngày càng thu hẹp và tất nhiên những biển quảng cáo khổ rộng đã dần được thay thế

bằng các bảng điện tử, led, LCD,…

Là sinh viên vật lý, chúng em muốn tìm hiểu và trang bị cho mình những

kiến thức vật lý liên quan đến nhiều lĩnh vực, tiếp cận với những thành tựu mới của

khoa học và công nghệ hiện đại… Chính vì vậy chúng em quyết định chọn đề tài:

THIẾT KẾ MẠCH HIỂN THỊ CHỮ “ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM” DÙNG

VI ĐIỀU KHIỂN làm đề tài nghiên cứu luận văn tốt nghiệp của mình.

2. Mục đích - yêu cầu

 Mục đích

- Quá trình lựa chọn và thực hiện đề tài này là nhiệm vụ chúng em hoàn tất

khóa học.

- Việc nghiên cứu này giúp tìm hiểu và phát huy ứng dụng của vi điều khiển

trong lĩnh vực quảng cáo

 Yêu cầu

Mạch thiết kế phải hoạt động đúng yêu cầu, ổn định, dễ dàng sử dụng, sửa chữa

và tiết kiệm chi phí.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

 Đối tượng nghiên cứu: Họ vi điều khiển MSC – 51 và một số linh kiện điện

tử.

 Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu một vài chức năng cơ bản của vi

điều khiển nên chỉ chú trọng vào việc thiết kế và lắp ráp mạch quảng cáo với quy

mô nhỏ, hiển thị chữ “TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM”.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của vi điều khiển

- Thiết kế phần cứng cho mạch, sau đó viết chương trình nạp cho vi điều khiển

để mạch hoạt động theo yêu cầu.

5. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn có sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:

5

- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết, tổng quan tài liệu.

- Phương pháp thực nghiệm bao gồm phương pháp quan sát, thí nghiệm thực

nghiệm.

6. Những đóng góp của luận văn

Nghiên cứu đề tài sẽ giúp ta hiểu rõ hơn ứng dụng của vi điều khiển trong thực

tiễn, nó góp phần vào quá trình phát triển các loại hình quảng cáo.

7. Cấu trúc và nội dung của luận văn

A – Mở đầu

B – Nội dung

Chương 1: Giới thiệu vi điều khiển 89C51

Chương 2: Một số linh kiện dùng trong mạch

Chương 3: Thiết kế phần cứng

Chương 4: Thiết kế phần mềm

C – Kết luận

Tài liệu tham khảo

B – NỘI DUNG

CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU HỌ VI ĐIỀU KHIỂN

1.1 Giới thiệu cấu trúc phần cứng họ MCS-51 (89C51)

1.1.1 Giới thiệu họ MCS-51

MCS-51 là họ IC vi điều khiển do hãng Intel sản xuất. Các IC tiêu biểu cho

họ là 8051 và 8031. Các sản phẩm MCS-51 thích hợp cho những ứng dụng điều

khiển. Việc xử lý trên Byte và các toán số học ở cấu trúc dữ liệu nhỏ được thực hiện

bằng nhiều chế độ truy xuất dữ liệu nhanh trên RAM nội. Tập lệnh cung cấp một

bảng tiện dụng của những lệnh số học 8 Bit gồm cả lệnh nhân và lệnh chia. Nó cung

cấp những hổ trợ mở rộng trên Chip dùng cho những biến một Bit như là kiểu dữ

liệu riêng biệt cho phép quản lý và kiểm tra Bit trực tiếp trong điều khiển và những

hệ thống logic đòi hỏi xử lý luận lý.

Các đặc điểm của 89C51 được tóm tắt như sau:

6

 4 KB bộ nhớ có thể lập trình lại nhanh, có khả năng tới 1000 chu kỳ ghi xoá

 Tần số hoạt động từ: 0Hz đến 24 MHz

 3 mức khóa bộ nhớ lập trình

 2 bộ Timer/counter 16 Bit

 128 Byte RAM nội.

 4 Port xuất /nhập I/O 8 bit.

 Giao tiếp nối tiếp.

 64 KB vùng nhớ mã ngoài

 64 KB vùng nhớ dữ liệu ngoại.

 Xử lý Boolean (hoạt động trên bit đơn).

 210 vị trí nhớ có thể định vị bit.

 4 s cho hoạt động nhân hoặc chia.

1.1.2 Sơ đồ khối của AT89C51

OTHER

REGISTE

R

128 byte

RAM

128 byte

RAM

8032\8052

ROM

0K:

8031\8032

4K:8951

INTERRUP 8K:8052

T

CONTROL

INT1\

INT0\

SERIAL PORT

TEMER0

TEMER1

TEMER2

8032\8052

CPU

OSCILATOR

BUS

CONTROL I/O PORT

SERIAL

PORT

EA\

RST

ALE\

PSEN\

TEMER2

8032\8052

TEMER1

TEMER1

7

Hình 1.1: Sơ đồ khối của 89C51

1.2 Khảo sát sơ đồ chân 89C51, chức năng từng chân

1.2.1 Sơ đồ chân 89C51

P3.7

P3.6

P3.5

P3.4

P3.3

P3.2

P3.1

P3.0

40

18

12 MHz

17

16

15

14

13

12

11

10

RD

WR

T1

T0

INT1

INT0

TXD

RXD

32 AD7

33 AD6

34 AD5

35 AD4

36 AD3

37 AD2

38 AD1

39 AD0

8

7

6

5

4

3

2

1

28 A15

27 A14

26 A13

25 A12

24 A11

23 A10

22 A9

21 A8

Vcc

XTAL.1

XTAL.2

EA

P0.7

P0.6

P0.5

P0.4

P0.3

P0.2

P0.1

P0.0

P1.7

P1.6

P1.5

P1.4

P1.3

P1.2

P1.1

P1.0

P2.7

P2.6

P2.5

P2.4

P2.3

P2.2

P2.1

P2.0

19

89C51

29

30

31

9

20

30pF

30pF

Vss PSEN

RST

ALE

8

Hình 1.2: Sơ đồ chân IC 89C51

1.2.2 Chức năng các chân của 89C51

- 89C51 có tất cả 40 chân có chức năng như các đường xuất nhập. Trong đó có

24 chân có tác dụng kép (có nghĩa 1 chân có 2 chức năng), mỗi đường có thể hoạt

động như đường xuất nhập hoặc như đường điều khiển hoặc là thành phần của các

bus dữ liệu và bus địa chỉ.

a.Các Port:

Port 0

- Port 0 là port có 2 chức năng ở các chân 32 – 39 của 8951. Trong các thiết

kế cỡ nhỏ không dùng bộ nhớ mở rộng nó có chức năng như các đường IO. Đối với

các thiết kế cỡ lớn có bộ nhớ mở rộng, nó được kết hợp giữa bus địa chỉ và bus dữ

liệu.

Port 1:

- Port 1 là port IO trên các chân 1-8. Các chân được ký hiệu P1.0, P1.1,

P1.2, … có thề dùng cho giao tiếp với các thiết bị ngoài nếu cần. Port 1 không có

chức năng khác, vì vậy chúng chỉ được dùng cho giao tiếp với các thiết bị bên ngoài

Port 2:

- Port 2 là 1 port có tác dụng kép trên các chân 21- 28 được dùng như các

đường xuất nhập hoặc là byte cao của bus địa chỉ đối với các thiết bị dùng bộ nhớ

mở rộng.

Port 3:

- Port 3 là port có tác dụng kép trên các chân 10-17. Các chân của port này

có nhiều chức năng, các công dụng chuyển đổi có liên hệ với các đặc tính đặc biệt

của 8951 như ở bảng sau:

Bit Tên Chức năng chuyển đổi

9

P3.0 RXT Ngõ vào dữ liệu nối tiếp.

P3.1 TXD Ngõ xuất dữ liệu nối tiếp.

P3.2

P3.3

P3.4

P3.5

P3.6

P3.7

INT0

INT1

T0

T1

WRRD

Ngõ vào ngắt cứng thứ 0.

Ngõ vào ngắt cứng thư 1.

Ngõ vào củaTIMER/COUNTER thứ 0.

Ngõ vào củaTIMER/COUNTER thứ 1.

Tín hiệu ghi dữ liệu lên bộ nhớ ngoài.

Tín hiệu đọc bộ nhớ dữ liệu ngoài.

b.Các ngõ tín hiệu điều khiển:

Ngõ tín hiệu PSEN (Program store enable):

- PSEN là tín hiệu ngõ ra ở chân 29 có tác dụng cho phép đọc bộ nhớ chương

trình mở rộng thường được nói đến chân

OE

(output enable) của Eprom cho phép

đọc các byte mã lệnh.

- PSEN ở mức thấp trong thời gian Microcontroller 89C51 lấy lệnh. Các mã

lệnh của chương trình được đọc từ Eprom qua bus dữ liệu và được chốt vào thanh

ghi lệnh bên trong 89C51 để giải mã lệnh. Khi 89C51 thi hành chương trình trong

ROM nội PSEN sẽ ở mức logic 1.

Ngõ tín hiệu điều khiển ALE (Address Latch Enable):

- Khi 89C51 truy xuất bộ nhớ bên ngoài, port 0 có chức năng là bus địa chỉ

và bus dữ liệu do đó phải tách các đường dữ liệu và địa chỉ. Tín hiệu ra ALE ở chân

thứ 30 dùng làm tín hiệu điều khiển để giải đa hợp các đường địa chỉ và dữ liệu khi

kết nối chúng với IC chốt.

- Tín hiệu ra ở chân ALE là một xung trong khoảng thời gian port 0 đóng vai

trò là địa chỉ thấp nên chốt địa chỉ hoàn toàn tự động.

Các xung tín hiệu ALE có tốc độ bằng 1/6 lần tần số dao động trên chip và có thể

được dùng làm tín hiệu clock cho các phần khác của hệ thống. Chân ALE được

dùng làm ngõ vào xung lập trình cho Eprom trong 89C51.

Ngõ tín hiệu

EA

(External Access) :

10

- Tín hiệu vào

EA

ở chân 31 thường được mắt lên mức 1 hoặc mức 0. Nếu

ở mức 1, 89C51 thi hành chương trình từ ROM nội trong khoảng địa chỉ thấp 8

Kbyte. Nếu ở mức 0, 89C51 sẽ thi hành chương trình từ bộ nhớ mở rộng. Chân

EA

được lấy làm chân cấp nguồn 21V khi lập trình cho Eprom trong 89C51.

Ngõ tín hiệu RST (Reset):

- Ngõ vào RST ở chân 9 là ngõ vào Reset của 89C51. Khi ngõ vào tín hiệu

này đưa lên cao ít nhất là 2 chu kỳ máy, các thanh ghi bên trong được nạp những

giá trị thích hợp để khởi động hệ thống. Khi cấp điện mạch tự động Reset.

Các ngõ vào bộ dao động X1,X2:

- Bộ dao động được tích hợp bên trong 89C51, khi sử dụng 89C51 người

thiết kế chỉ cần kết nối thêm thạch anh và các tụ như hình vẽ trong sơ đồ. Tần số

thạch anh thường sử dụng cho 89C51 là 12Mhz.

Chân 40 (Vcc) được nối lên nguồn 5V.

2.3 Cấu trúc bên trong vi điều khiển

2.3.1 Tổ chức bộ nhớ

FFFF FFFF

FF

00

0000 0000

Bảng tóm tắt các vùng nhớ 89C51.

CODE

Memory

Enable

via

PSEN

DATA

Memory

Enable

via

RD & WR

ON-CHIP

Memory