Thành Tây Đô và những biến đổi của vùng đất Vĩnh Lộc xưa

THflNH TflY DO Vfl NHCTNG BIEN OOl

Cdfl VCING VffT VINH LOC XUfl

NGUYfiN THI THUY*

Lich sQ Viet Nam da tQng tdn tai

nhieu vung dit la kinh dd xUa: Co

Loa, Hoa Lu, Thang Long, Hue. Va, trong

dd khdng th i khdng k l den Tay Dd (Thanh

Hda). Cudc ddi dd tQ Thang Long ve Tay

Dd cua Hd Quy Ly da ti c ddng manh me

den vung dit dUdc chgn lam kinh dd mdi

dd.

Qui trinh xay dUng Kinh thanh Tay

Giai da bien vung da't Vinh Lgc tQ mdt

mien que thanh trung tam chinh tri. TQ

trQdc den nay, cac cdng trinh nghien cQu ve

Tay Dd chu yeu mdi chi de cap den sy kign

xay thanh, ddi dd chQ chua di sau tim hieu

nhQng dac dilm cua vung dat dUdc chgn

lam kinh dd mdi va nhQng bien ddi cua nd

sau khi trd thanh kinh dd. Bai viet nay cd'

ging gdp phan bd sung phin nao cho vin

de neu tren.

1. Vdng ddt An Tdn - Thanh Hda

trong tdm nhin cda Ho Quy Ly

Ngay tQ khi trd thanh nhin vat cd

quyen luc gin nhU cao nhit trong trieu

Trin vao cudi the ky XIV, Hd Quy Ly da cd

sy quan tam dac biet den vung dit Thanh

Hda. TrUdc bet, day la que hUdng ciia dng.

TQ ngan xUa cac bac de vUdng vin thUdng

coi trgng, xem que hUdng ban quin la hau

cQ vQng chic. Hdn the, trong con mit cua

Hd Quy Ly, Thanh Hda cdn la vung dit

"dia linh - nhdn kiet", la ndi cd vi tri hiem

yeu. Trong cudc khang chien chd'ng quin

Mdng - Nguyen, quin ddi trieu Tran da

tQng cd nhQng cudc rut lui chien iQdc ve

Thanh Hda de bao toan lyc iQdng va chuin

bi td chQc phan cdng gianh thing ldi. Nd

hoan toan phu hdp vdi tQ duy phdng thu

quin sy cua Hd Quy Ly khi y dd md rgng

lanh thd, banh trQdng ve phia Nam cua

nha Minh den gin. Dl phuc vu cho ke

hoach gianh ngdi vi va chuan bi trQdc cho

mgt cudc khang chien chd'ng phQdng Bic,

trong tu duy cua Hd Quy Ly, Kinh dd

Thang Long khdng cdn phu hdp. Thanh

Hda la vung dit Iy tudng cd du ca "dia lOi,

nhdn hda" vdi hg Hd.

Xdt tQ gdc do dia - chinh tri, khi xay

dyng kinh dd mdi, Hd Quy Ly da dat yeu

ciu "hiem yiu" len hang diu. Dia the vung

dat nay phu hdp cho mdt ndi ddng cd quan

chi huy quan sy hdn la mdt kinh dd cua

mdt qud'c gia phat trien trong thdi binh.

Vung dit An Tdn la "... nOi ddu non cudi

nUdc hgp vdi logn md khdng hop vdi tri" (1),

cd ldi ve quan sy hdn la sy phit triln kinh

te - xa hdi. Quyet dinh hg trgng niy da

dUde ban ra vao thing Gieng nam Dinh

SQu (1397).

' Khoa Khoa hgc xa hoi • Dai hoc Hong DQc - Thanh Hoa