Thành phần ve sầu hại cà phê ở tây nguyên và một số biện pháp phòng trừ

KHOA HOC CONG NGHE

THAIVH PHAIM VE SA U (HOIViaPTERA: CICADIDAE)

HAI CA PHE U TA Y IMGUYEIM V A JVIOT SD BIEIM PHA P

PHdiMG TR U

Pham Thi Vugng', Nguyin Thi Thuy^

T6MTAT

Ve sau (Homoptera: Cicadidae) duoc ghi nhan la dich hai tren ca phe tai Viet Nam tu nam 2005, Chung

biing phat va gay hai bang ngan ha ca phe cila mot so tinh Dak Lak, Lam D6ng, Gia Lai.., thuoc Tay

Nguyen, Vai tro gay hai ciia chung kha ro a cac vuon ca phe dang trong thoi ky cho qua. Tmoc tinh hinh

gay hai ciia ve sau, nhieu loai thudc hoa hpc da dugc ngu'oi dan sir dung de phong trii voi lieu luong gap tu

2-3 lan so voi khuyen cao, Ket qua nghien cii'u cho thay, eo tcri 6 loai ve slu hai ca phe tai Tay Nguyen, 3 loai

CO mat do eao gay anh huong lon toi sinh truoiig va phat trien cua cay ca phe la loai: Dundubia

nagarasagna, Pomponia daklakensis va Purana pigmentata, trong do loai Pomponia daklakensis max dupe

phat hien, Ket qua nghien cuu con cho thay au triing ve sau cua tat ca cac loai phan bd chu yeu a dp sau tu

10-40 em va tir 20-70 em duoi mat dat. xung quanh gdc va theo bl rpng ciia tan cay ea phe. noi tap trung chu

yeu cua bp rl eay ca phe. Cac thuoc bao ve thuc vat dugc thii nghiem trong qua trmh nghien ciiu deu eho

hieu qua phong tni thap doi voi au triing ve sau. Bien phap phong tru thii cong bing che phii ni long co

hieu qua trong phong trir ve sau truong thanh khi chiing chui tir duoi len khoi mat dat de lot xac rp vao

thang 3- 7 trong nam.

Tir khoa: Ve sau (Homoptera: Cicadidae), che phu ni long, Dundubia nagarasagna, nin'rc voi. Pomponia

daklakensis, Purana pigmentata.

I. OAT VAN OE

Cung vol d c dich hai nghiem trgng thudng xly

ra tren ca phe nhu rep sap, gi sit., thi ve slu

(Homoptera: Cicadidae) xult hien voi mat do cao, gay

hai manh da trd thinh sau hai nguy hiem ttr nam 2005

tai cac viing sin xult cl phe ti-gng dilm cua cac tinh

Tay Nguyen. Tinh hinh gay hai cua ve slu tren ca phe

CO chieu huong gia tang nam sau cao hon nam truoc.

Neu nam 2006 co tren 45.000 ha cl phe hi ve sau gay

hai tai Dak Lak, Gia Lai va Lam Ddng thi den thang

6/2009 chi tinh rieng Dak Lak da cd tdi 15. 258,26 ha

ca phe bi hai do ve slu va mat do au triing cao nhlt tU'

524,8-544 con ve slu/gdc, mat do trung binh khoing

74,75 con/gdc, mat do thap 7,6 con/gdc [1]. Tai Viet

Nam cho din thdi diem nly cac kit qui nghien cun vl

ve slu hlu nhu chua cd tac gia nIo dl cap din, chua

CO bien phap phdng trir bun hieu phuc vu san xuat.

Bai vilt nay nhlm cung d p thong tin ve thanh phan

ve slu hai cl phe va buoc diu dl xult mot sd bien

phap phong trii' ve slu phuc vu sin xult.

II. VAT UEU VA PHUONG PHAP I\IGHIEI\I CUU

1. vat li^u nghien cuu

- Cac loai ve slu dugc thu thap tir d c •vudn cl

phe cua mpt sd tinh d Tay Nguyen nhu: Dak Lak,

Lam Ddng va Gia Lai.

Vien bao ve Ihiic \at

Cac vuon ca phe vdi kinh doanh va kiln thiet ca

bin.

Cac dung cu thu miu theo quy dinh dieu tra con

trung dlt,

Cac vat lieu che phu nhu m long, voi bot, bay

dinh va mot sd loai thudc hlo ve thyc vat su dung

trong nghien cun.

2. Phuang phip nghien cuu

a. Phuang phdp thu thap thanh phdn ve sdu

Thu thap d c loli ve slu ngay sau khi chung vu

hda a d c 'vai'dn ca phe cua cac tinh Dak Lak, Gia lai,

Lam Ddng vao thdi diem vu hda rd tu thang 3 den

thang 7,

Llm mau: d m kim ddi voi con trudng thanh, doi

voi sau non va tning ngam trong dung dich Hinh

thai cua trudng thanh va lu triing dugc mo ta dua

tren nhirng dac diem thich nghi va nhung dac diem

cd gil tri <3inh loai.

Cac chuyen gia d truong Dai hoc Bany - Bang

Florida - Hoa Ky da dinh loai cac mau thu thap duoe.

Nghien cun thoi dilm xult hien va xac dinh tin

suit bit gap: Tu thang 3 den thang 7 khi ve slu

tru'dng thanh xult hien rg, tien hanh dilu tra thu

thap cac loai ve slu bing vgt theo phuong jij-nn dieu

22 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - SO 1 - THANG 1 / ^