Thành phần của ruồi đục lá hại rau và ong ký sinh của chúng ở thừa thiên huế

62 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (71). 2008

THAØNH PHAÀN RUOÀI ÑUÏC LAÙ HAÏI RAU VAØ ONG KYÙ SINH

CUÛA CHUÙNG ÔÛ THÖØA THIEÂN HUEÁ

Trần Đăng Hòa*

1. Ñaët vaán ñeà

Ruoài ñuïc laù laø ñoái töôïng saâu haïi nghieâm troïng cuûa haàu heát caùc vuøng

troàng rau treân theá giôùi. ÔÛ Vieät Nam, ñieàu tra thaønh phaàn ruoài ñuïc laù haïi rau

ñaõ ñöôïc moät soá taùc giaû thöïc hieän [1, 3, 10, 11, 12]. Tuy nhieân coù raát ít keát

quaû ñieàu tra thaønh phaàn ruoài ñuïc laù ôû caùc tænh mieàn Trung.

Ruoài ñuïc laù rau coù quaàn theå ong kyù sinh phong phuù. ÔÛ Vieät Nam ñaõ phaùt

hieän 18 loaøi [10]. Ong kyù sinh coù vai troø quan troïng trong quaûn lyù dòch haïi

toång hôïp (IPM) ruoài ñuïc laù [5]. Bôûi vì quaàn theå ruoài ñuïc laù gia taêng nhanh

treân ñoàng ruoäng neân ngöôøi troàng rau phun nhieàu loaïi thuoác hoùa hoïc phoå

taùc duïng roäng vôùi taàn suaát vaø lieàu löôïng cao ñeå phoøng tröø. Thöôøng xuyeân

söû duïng thuoác tröø saâu seõ aûnh höôûng ñeán quaàn theå ong kyù sinh [7], thuùc ñaåy

phaùt trieån tính khaùng thuoác cuûa ruoài [4], daãn ñeán taêng maät ñoä ruoài ñuïc laù

[5]. Tröôùc khi xaây döïng vaø phaùt trieån moät chöông trình IPM coù hieäu quaû

ñoái vôùi ruoài ñuïc laù, caàn thieát phaûi xaùc ñònh thaønh phaàn loaøi vaø möùc ñoä phoå

bieán cuûa ruoài vaø ong kyù sinh ôû caùc vuøng sinh thaùi vaø heä thoáng söû duïng ñaát

khaùc nhau. Muïc ñích cuûa nghieân cöùu naøy laø ñieàu tra, xaùc ñònh thaønh phaàn

loaøi vaø möùc ñoä phoå bieán cuûa ruoài ñuïc laù vaø ong kyù sinh cuûa chuùng treân rau

ôû tænh Thöøa Thieân Hueá.

2. Vaät lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu

Chuùng toâi ñaõ tieán haønh ñieàu tra moät soá vuøng troàng rau ôû tænh Thöøa Thieân

Hueá (Thuaän Loäc, Taây Loäc vaø Vaïn Nieân, thaønh phoá Hueá; Höông An vaø Höông

Hoà, huyeän Höông Traø; Phuù Xuaân, huyeän Phuù Vang). Thu thaäp ngaãu nhieân laù

bò ruoài ñuïc laù gaây haïi treân caùc ruoäng rau cuûa noâng daân. Vieát teân caây troàng,

ñòa ñieåm, ngaøy thu vaø ngöôøi thu treân tuùi ñöïng maãu. Cho caùc tuùi ñöïng maãu

vaøo thuøng laïnh vaø mang veà phoøng thí nghieäm cuûa Boä moân Baûo veä thöïc vaät,

Khoa Noâng hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Hueá. Cho caùc laù thu ñöôïc vaøo caùc

ñóa Petri (ñöôøng kính 9cm). Trong caùc ñóa Petri coù loùt giaáy thaám. Ñaët caùc ñóa

Petri trong phoøng thí nghieäm vaø haøng ngaøy cho vaøi gioït nöôùc vaøo ñeå giöõ aåm.

Haøng ngaøy kieåm tra vaø ñeám soá löôïng ruoài vaø ong kyù sinh vuõ hoùa. Cho taát caû

caù theå ruoài vaø ong kyù sinh thu ñöôïc vaøo loï thuûy tinh coù chöùa dung dòch ethanol

70%. Keát quaû giaùm ñònh coân truøng ñöôïc kieåm tra laïi bôûi TS Akeo Iwasaki,

∗ Khoa Noâng hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Hueá.

KHOA HOÏC VAØ ÑÔØI SOÁNG