Thành ngữ mới trong tiếng việt hiện đại.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

--------------

NGUYỄN KHÁNH LINH

THÀNH NGỮ MỚI

TRONG TIẾNG VIỆT HIỆN ĐẠI

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH SƯ PHẠM NGỮ VĂN

Đà Nẵng, tháng 5/2015

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

--------------

THÀNH NGỮ MỚI

TRONG TIẾNG VIỆT HIỆN ĐẠI

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH SƯ PHẠM NGỮ VĂN

Người hướng dẫn:

TS. Bùi Trọng Ngoãn

Người thực hiện:

NGUYỄN KHÁNH LINH

(Khóa 2011 - 2015)

Đà Nẵng, tháng 5/2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự

hướng dẫn của GVC. TS. Bùi Trọng Ngoãn. Tôi xin chịu trách nhiệm về nội

dung khoa học trong công trình này.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2015

Sinh viên

Nguyễn Khánh Linh

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận này, ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi còn

nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của nhiều người.

Nhân đây tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo Trường Đại

học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng, Ban chủ nhiệm khoa Ngữ Văn đã tạo điều

kiện cho tôi được thực hiện đề tài khóa luận này.

Xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình, chu đáo của GVC. TS.

Bùi Trọng Ngoãn trong suốt quá trình thực hiện khóa luận, từ việc xác định

trọng tâm đề tài, tìm kiếm tài liệu để phát triển nội dung đề tài…

Đồng thời, tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô quản lý thư viện

trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng, phòng tư liệu khoa Ngữ Văn đã

giúp đỡ tôi trong việc tìm kiếm và sưu tầm tài liệu để hoàn thành khóa luận

tốt nghiệp này.

Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của quý thầy cô!

Đà Nẵng, tháng 5, năm 2015

Sinh viên

Nguyễn Khánh Linh

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài............................................................................................ 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4

4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 5

5. Bố cục của đề tài ........................................................................................... 6

Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN NỘI DUNG

ĐỀ TÀI............................................................................................................. 7

1.1. Thành ngữ................................................................................................. 7

1.1.1. Khái niệm................................................................................................ 7

1.1.2. Đặc điểm cấu tạo và ngữ nghĩa của thành ngữ ....................................... 9

1.1.3. Phân loại thành ngữ............................................................................... 12

1.1.4. Phân biệt thành ngữ với tục ngữ ........................................................... 15

1.2 Quan niệm về thành ngữ mới................................................................. 17

1.3. Tổng quan về nguồn ngữ liệu................................................................ 20

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA THÀNH NGỮ MỚI................. 24

2.1. Đặc điểm ngữ pháp của thành ngữ mới............................................... 24

2.1.1. Thành ngữ mới là cụm từ chính phụ..................................................... 24

2.1.2. Thành ngữ mới là cụm chủ vị và cụm chủ vị ghép............................... 29

2.2. Con đường hình thành thành ngữ mới ................................................ 31

2.2.1. Dùng lối nói vần vè ............................................................................... 31

2.2.2. Hình thành từ một từ hoặc một tổ hợp từ được dùng làm gốc.............. 36

2.2.3. Cải biên từ thành ngữ, tục ngữ.............................................................. 37

2.2.4. Đối lập giữa hai vế ................................................................................ 41

Chương 3. THÀNH NGỮ SO SÁNH, THÀNH NGỮ ẨN DỤ.................. 42

3.1. Các thành ngữ so sánh........................................................................... 42

3.2 Các thành ngữ ẩn dụ............................................................................... 45

Chương 4. ẢNH HƯỞNG CỦA THÀNH NGỮ MỚI TRONG NGÔN

NGỮ SINH HOẠT VÀ BÁO CHÍ HIỆN NAY.......................................... 51

4.1. Ảnh hưởng của thành ngữ mới trong ngôn ngữ sinh hoạt................. 51

4.1.1. Một cách nói mới mẻ, tạo ấn tượng lạ .................................................. 52

4.1.2. Tạo hình ảnh sống động, biểu cảm, có khả năng biểu trưng hóa.......... 53

4.1.3. Tạo nhạc tính cho phát ngôn ................................................................. 54

4.2. Ảnh hưởng của thành ngữ mới trong báo chí ..................................... 55

4.2.1. Phù hợp với ngôn ngữ giới trẻ .............................................................. 56

4.2.2. Thể hiện được những đề tài gắn liền với giới trẻ.................................. 57

KẾT LUẬN.................................................................................................... 60