Tập luyện cho học sinh phát triển ngôn ngữ toán học trong quá trình dạy học toán

TAP IUYEN CHO HDC SINH PHAT TRIEN NGON NGO TOAN HOG

• • • •

TRON G QU A TRIN H DA Y HO C TOA N

O ThS. NGUYEN HUU HAU*

Moi mon khoa hoc deu co mot he thong thuat

ngu rieng, ngon ngu toan hoc (NNTH) Id

logi thudt ngu da dugc chuyen mdn hod.

Do dd, khi ndi ve NNTH, mdt sd tdc gid quan

niem rdng: Todn hoc hieu theo nghTa nao do la

mot thir ngdn ngu (NN) demo ta nhimg tinh hudng

cy the ndy sinh trong nghien ciru khoa hgc hodc

trong hogt ddng thyc tien cua lodi ngudi (1; tr.

96). Bdi vdy: Dgy hgc todn, xet ve mat ndo dd Id

dgy hgc mdt NN, ddc biet, cd tdc dyng to ldn

trong viec dien td cdc sy kien, phuang phdp trong

nhieu tinh vyc khoa hgc khdc nhau (2; tr. 7).

De gdp phdn phdt trien NNTH cho hpc sinh

(HS), chung tdi de xudt mdt sd quan diem chu

dao sau trong qud trinh day hoc todn:

1. Ren luyen thudng xuyen cho HS hieu

dung, su dyng chinh xdc, hgp If NN cua If

thuyet tap hqp vd logic todn cung cdc kf hieu

vd thudt ngu toan hoc de trinh bay ldi gidi,

kip thdi phdn tfch vd sua chua sai Idm md HS

cd the mac phdi

Giup HS ndm vung, hieu vd su dyng dung

cdc lien tu lien ket logic nhu: vd, hodc, neu, thi,

phu dinh... nhung luqng tu ton tai vd khdi qudt,

cdc kf hieu de dien dgt ndi dung todn hpc. Dieu

ndy cdn dugc thyc hien thudng xuyen, bdi trong

gid hpc Todn, HS thudng gap vd su dyng. De

bdi dudng ki ndng ndy, gido vien (GV) cd the

cho HS Idm cdc bdi tap nhu :

Vi dy 1: Neu menh de phu dinh cua moi

menh de sau: a) V.v e N°, n2

- 1 Id bdi cua 3;

b) V.v E R. x2

+x + l > 0; c) 3x G Q.x2

= 3 .

Vi dy 2: Khi gidi phuang trinh (PT) quy ve PT

bde nhdt hodc bde hai, yeu cdu HS xet nghiem

cdc PT ndy tren phuang dien tap hqp vd logic.

Chdng hqn, vdi PT dqng | ax + b I = f ex + d [cd

the phdt bieu: tap hqp nghiem cua PT I ax + bl =

lex + d| Id hqp cua hai tap nghiem cdc PT

ax + b = cx + d vd ax + b = - (cx + d). Mdt so Id

nghiem cua PT I ax + b I = I cx + d I khi vd chi

khi nd Id nghiem cua PT: ax + b = cx + d hope

PT: ax + b = - (cx + d).

2. Ren luyen HS su dyng NN, ki hieu nhdm

dien dqt mot nqi dung todn hgc theo nhieu

each khdc nhau, tu do, chqn each theo huang

thuan lqi cho vdn de can gidi quyet

GV giup HS ndm duqc: cung mdt van de, cd

the phdt bieu dudi nhieu dqng khdc nhau (qua

dd se ndm vung van de han). Thdng thudng, GV

chi yeu cdu HS neu mdt phuang an phdt bieu

dung djnh nghTa, song, nhu vdy se hqn che khd

ndng dien dqt cua HS, mdt sd trudng hqp cd the

hqn che HS hieu bdn chd't van de. Do dd, trong

day hoc khdi niem, dinh li, GV cdn to chuc cho

HS ren luyen NN, su dyng cdc ki hieu todn hpc

de neu van de (kT ndng dien dat bdng ldi vd bdng

kf h ieu). Lua chon cdc each dinh nghTa tuang

duang cua mdt khdi niem tuy tung van de, bdi

todn dqt ra. Vi dy: Khdi niem hdm so ddng bien

tren (a; b) cd the duqc djnh nghia theo hai each:

Cdcfi J: Hdm f(x) duqc gqi Id ddng bien tren

(a; b) neu vdi moi x, vd x^ thudc khoang (a; b):

x, < Xj=> f(x,) < Rxj); Cach 2: Hdm h|x) duqc ggi

Id ddng bien tren (a; b) ne'u Vx,, e (a; b),

x * x, => di^-Ax,) > o. Hai each dinh nghia dd

Id tuang duang, tuy nhien, khi chung minh cdc

dinh li 1: Gid su hdm sd f(x) cd dqo hdm tren

(a; b), neu f(x) ddng bien tren (a; b) thi f (x) > 0

Vxe (a; b); dinh li 2: Cho hdm so f(x) cd dgo

hdm tren (a; b). Neu f (x) > 0, Vx e (a; b) thi f(x) Id

ddng bien tren khoang dd (Dqi sd vd Gidi tfch

1 2), thi lqi nen dung djnh nghia thu hai. Bdi, khdi

niem dqo hdm cd lien quan true tiep den ti sd

giua sd gia hdm so vd sd gia ddi so.

NNTH Id NN khoa hgc ddi hdi sy ngdn ggn,

chinh xdc, de hieu. HS thudng gap khd khdn trong

* TrUOng THPT flong Son 2 - Dong Son - Thanh Hoa

Tap chi Giao due so 25 3 ga i - i/aoir j