Tạo động lực khuyến khích công nhân trực tiếp sản xuất làm việc tại.DOC

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

Lêi nãi ®Çu

§èi víi doanh nghiÖp, môc tiªu sö dông ngêi lao ®éng lµ hiÖu qu¶, n¨ng

suÊt vµ sù l©u dµi. Do vËy c¸c doanh nghiÖp lu«n ®a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m

®éng viªn khuyÕn khÝch lao ®éng ®Ó hä mang hÕt kh¶ n¨ng ra lµm viÖc vµ gi÷

hä l©u dµi æn ®Þnh ë c«ng ty. Muèn cã ®îc ®iÒu ®ã th× c«ng ty ph¶i thu hót hä

lµm viÖc ë c«ng ty m×nh b»ng c¸ch chÝnh s¸ch. §Ó ®iÒu ®ã thùc hiÖn ®îc th×

c«ng ty ph¶i quan t©m tíi vÊn ®Ò t¹o ®éng lùc cho ngõ¬i lao ®éng. Thùc ra c¸c

vÊn ®Ò nay tríc kia Ýt ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m nhng trong thêi gian gÇn

®©y vÊn ®Ò nay ®· ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m vµ ngµy cµng nhiÒu h¬n.

§øng tríc viÖc lao ®éng trong ngµnh may ngµy cµng gi¶m, c¸c c«ng ty may

mäc lªn cµng nhiÒu th× viÖc tuyÓn ®îc lao ®éng ®· khã vµ viÖc gi÷ lao ®éng

cµng khã h¬n. Nªn trong t¬ng lai ®éng lùc lao ®éng sÏ lµ mét xu thÕ tÊt yÕu,

cÇn thiÕt ë c¸c doanh nghiÖp

Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 phÇn

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 1

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

Ch¬ng I

LÝ luËn vÒ t¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch

Ngêi lao ®éng lµm viÖc

1. Mét sè kh¸i niÖm

1.1. §éng lùc

Nãi vÒ ®éng lùc cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau, nhng nãi chung th× nã

®Òu lµ yÕu tè ®Ó thóc ®Èy con ngêi cè g¾ng ®¹t ®Õn môc ®Ých mµ m×nh mong

muèn.

• Kh¸i niÖm 1: §éng lùc lµ sù khao kh¸t vµ tù nguyÖn cña con ngêi nh»m

t¨ng cêng mäi nç lùc ®Ó ®¹t ®îc mét môc tiªu hoÆc kÕt qu¶ nµo ®ã( Bµi gi¶ng

qu¶n trÞ nh©n sù ).

VÝ dô: Khi mét ngêi c«ng nh©n cã ý ®Þnh muèn mua mét c¸i TiVi nhng

hiÖn t¹i anh ta kh«ng cã mét chót tiÒn nµo c¶. Nhng anh ta biÕt r»ng nÕu anh ta

cè g¾ng lµm viÖc tèt trong th¸ng tíi th× anh ta sÏ nhËn ®îc sè tiÒn ®ñ ®Ó mua.

Lóc ®ã anh ta sÏ rÊt cè g¾ng lµm viÖc víi môc tiªu lµ cã tiÒn ®Ó mua TiVi vµ

sù cè g¾ng ®ã lµ tù nguyÖn vµ kh«ng ai b¾t buéc.

• Kh¸i niÖm 2: §éng lùc lµ tÊt c¶ nh÷ng g× th«i thóc con ngêi, t¸c ®éng

®Õn con ngêi, thóc ®Èy con ngêi lµm viÖc.

1.2. §éng lùc lao ®éng

• Kh¸i niÖm:

§éng lùc lao ®éng lµ sù khao kh¸t vµ tù nguyÖn cña ngêi lao ®éng ®Ó t¨ng

cêng nç lùc nh»m híng tíi viÖc ®¹t c¸c môc tiªu cña tæ chøc ( Gi¸o tr×nh qu¶n

trÞ nh©n sù).

• B¶n chÊt cña ®éng lùc lao ®éng

- §éng lùc lao ®éng lu«n g¾n liÒn víi mét c«ng viÖc, mét tæ chøc, mét

m«i trêng lµm viÖc cô thÓ. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ b¹n sÏ kh«ng thÓ x©y dùng ®îc

mét ch¬ng tr×nh t¹o ®éng lùc cho nh©n viªn cña m×nh nÕu b¹n cha hiÓu râ

c«ng viÖc cña hä, mèi quan hÖ gi÷a hä víi tæ chøc...

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 2

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

- §éng lùc lao ®éng lµ nh÷ng kÝch thÝch xuÊt ph¸t tõ phÝa bªn trong b¶n

th©n ngêi lao ®éng nhng ®éng lùc lao ®éng kh«ng ph¶i lµ mét ®Æc ®iÓm tÝnh

c¸ch c¸ nh©n nghÜa lµ kh«ng cã ai sinh ra lµ ®· cã s½n tÝnh ®éng lùc lao ®éng

hay kh«ng cã tÝnh ®éng lùc. Vµ v× thÕ, ®õng nghÜ r»ng b¹n kh«ng thÓ can thiÖp

vµo qu¸ tr×nh t¹o ®éng lùc cho ngêi lao ®éng còng nh ®õng bi quan khi thÊy

c¸c nh©n viªn cña m×nh kh«ng cã ®éng lùc trong lao ®éng. B¹n ph¶i hµnh

®éng ngay, h·y chñ ®éng t×m biÖn ph¸p t¹o ®éng lùc cho hä.

- §éng lùc lao ®éng lu«n mang tÝnh tù nguyÖn. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn

th«ng qua sù h¨ng say lµm viÖc hÕt m×nh, lµm viÖc mét c¸ch cã chñ ®Ých, hoµn

toµn tù nguyÖn, kh«ng bÞ chÞu ¸p lùc hoÆc søc Ðp nµo c¶ tõ phÝa ngêi sö dông

lao ®éng.

V× thÕ, lµ mét nhµ qu¶n trÞ b¹n cÇn nhËn thøc râ sù kh¸c biÖt gi÷a hµnh

vi lao ®éng hÕt m×nh cña ngêi lao ®éng do chÞu mét søc Ðp nµo ®ã tõ tæ chøc

hay do sù tù nguyÖn cña b¶n th©n hä ®Ó biÕt r»ng khi nµo th× ngêi lao ®éng cã

®éng lùc ®Ó cã biÖn ph¸p øng xö cho phï hîp.

- §éng lùc lao ®éng lµ nguån gèc dÉn ®Õn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ

s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi.

Tuy nhiªn còng cÇn hiÓu r»ng kh«ng ph¶i cø cã ®éng lùc lao ®éng lµ dÉn ®Õn

t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¸ nh©n v× ®iÒu ®ã cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh:

Tr×nh ®é, tay nghÒ cña ngêi lao ®éng, c¸c ph¬ng tiÖn vµ nguån lùc ®Ó thùc

hiÖn c«ng viÖc. Vµ còng cÇn hiÓu r»ng ngêi lao ®éng kh«ng cã ®éng lùc lao

®éng th× vÉn cã thÓ hoµn thµnh c«ng viÖc thÕ nhng chóng ta còng thÊy r»ng sù

g¾n bã, nhiÖt huyÕt cña hä víi C«ng ty lµ kh«ng nhiÒu. Hä kh«ng thÓ lµ nh÷ng

nh©n viªn trung thµnh, tµi nguyªn quý gi¸ cña C«ng ty.

• Mèi quan hÖ gi÷a nhu cÇu, lîi Ých víi ®éng c¬ vµ ®éng lùc lao ®éng

Nhu cÇu lµ nh÷ng ®ßi hái, mong íc cña con ngêi xuÊt ph¸t tõ c¸c

nguyªn nh©n kh¸c nhau nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých nµo ®ã. Cã nhiÒu lo¹i nhu cÇu

kh¸c nhau nh nhu cÇu ¨n uèng, nhu cÇu vËn ®éng, nhu cÇu vui ch¬i gi¶i trÝ...

Chóng ta cã ph©n chóng thµnh hai nhãm chÝnh lµ nhu cÇu vËt chÊt vµ nhu cÇu

tinh thÇn. Nhu cÇu cã tÝnh phong phó, ®a d¹ng vµ vËn ®éng. TÝnh vËn ®éng cã

nghÜa lµ cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi th× nhu cÇu cña con ngêi còng ngµy

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 3

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

cµng t¨ng lªn vÒ sè lîng, vÒ h×nh thøc nhu cÇu, vÒ møc ®é tho¶ m·n. Khi nhu

cÇu xuÊt hiÖn th× theo sau ®ã sÏ lµ sù xuÊt hiÖn cña tho¶ m·n nhu cÇu.

NC – TMNC = 0

§iÒu nµy cã nghÜa lµ nhu cÇu ®îc tho¶ m·n tèi ®a vµ sau ®ã sÏ biÕn mÊt

dµnh chç cho c¸c nhu cÇu kh¸c quan träng h¬n. Nhng xÐt mét c¸ch tæng thÓ

th×:

TNC – TTMNC > 0

Trong ®ã:

NC: Nhu cÇu

TNC: Tæng nhu cÇu

TMNC: Tho¶ m·n nhu cÇu

TTMNC: Tæng tho¶ m·n nhu cÇu

§iÒu nµy cã nghÜa lµ gi÷a hÖ thèng nhu cÇu cña con ngêi víi sù tho¶

m·n hÖ thèng nhu cÇu lu«n cã mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh. Kho¶ng c¸ch nµy

chÝnh lµ lý do buéc con ngêi ph¶i ho¹t ®éng, ph¶i lµm viÖc ®Ó tho¶ m·n c¸c

nhu cÇu cña m×nh. Hay nãi c¸ch kh¸c chÝnh nhu cÇu dÉn ®Õn ®éng c¬ cña ngêi

lao ®éng.

Lîi Ých lµ møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña con ngêi trong ®iÒu kiÖn cô thÓ

nhÊt ®Þnh.

Nhu cÇu cã thÓ tån t¹i trong mäi chÕ ®é x· héi nhng lîi Ých chØ tån t¹i ë

mét chÕ ®é x· héi nhÊt ®Þnh hay nãi c¸ch kh¸c lîi Ých mang tÝnh lÞch sö. Cïng

mét nhu cÇu nhng ë c¸c thêi kú kh¸c nhau th× c¸ch thøc tho¶ m·n lµ kh¸c

nhau vµ v× thÕ lîi Ých mµ con ngêi thu ®îc còng lµ kh¸c nhau. Lîi Ých cã nhiÒu

lo¹i kh¸c nhau nhng quan träng nhÊt vÉn lµ lîi Ých kinh tÕ. Lîi Ých thu ®îc

cµng lín th× ®éng lùc cña ngêi lao ®éng còng cµng lín v× lóc ®ã møc ®é tho¶

m·n trong lao ®éng lªn rÊt cao. Hay nãi c¸ch kh¸c, lîi Ých kÝch thÝch hoÆc thóc

®Èy ®éng lùc cña ngêi lao ®éng.

1.3. §éng lùc c¸ nh©n

§éng lùc c¸ nh©n lµ kÕt qu¶ cña rÊt nhiÒu nguån lùc ho¹t ®éng ®ång

thêi trong con ngêi vµ trong m«i trêng sèng vµ lµm viÖc cña con ngêi. Do ®ã,

hµnh vi cã ®éng lùc( hay hµnh vi ®îc thóc ®Èy, ®îc khuyÕn khÝch) trong tæ

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 4

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

chøc lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù kÕt hîp t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè nh v¨n ho¸

cña tæ chøc kiÓu l·nh ®¹o, cÊu tróc cña tæ chøc vµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ nh©n lùc

còng nh sù thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®ã. C¸c yÕu tè thuéc vÒ c¸ nh©n ngêi lao

®éng còng ®ãng gãp vai trß quan träng trong viÖc t¹o ®éng lùc lµm viÖc cho

chÝnh hä, ch¼ng h¹n: Nhu cÇu, môc ®Ých, c¸c quan niÖm vÒ gi¸ trÞ... ( Gi¸o

tr×nh qu¶n trÞ nh©n sù).

1.4. T¹o ®éng lùc lao ®éng

T¹o ®éng lùc lao ®éng ®îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã mét hÖ thèng

c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch, ph¬ng ph¸p thñ thuËt qu¶n lý ®îc ¸p dông nh»m

lµm cho ngêi lao ®éng cã ®éng lùc trong c«ng viÖc hay nãi c¸ch kh¸c lµ lµm

cho ngêi lao ®éng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n híng tíi môc tiªu chung cña tæ

chøc còng nh môc tiªu riªng cña c¸ nh©n. Muèn cã ®éng lùc lao ®éng th× viÖc

t¹o ®éng lùc lµ mét vÊn ®Ò tÊt yÕu vµ ®ã còng lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô,

môc tiªu cña nhµ qu¶n trÞ.

Còng cã thÓ hiÓu mét c¸ch thËt ®¬n gi¶n: T¹o ®éng lùc cho ngêi lao

®éng lµ qu¸ tr×nh mµ nhµ qu¶n trÞ ®ang dÇn l«i cuèn ngêi lao ®éng cña m×nh

vµo c«ng viÖc b»ng c¸ch lµm cho c«ng viÖc cña ngêi lao ®éng trë nªn hÊp dÉn

h¬n. Tuy nhiªn còng cÇn lu ý r»ng, t¹o ®éng lùc lµ qu¸ tr×nh mµ nhµ qu¶n trÞ

chØ t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, thuËn lîi ®Ó ngêi lao ®éng ph¸t huy n¨ng lùc

së trêng, hoµn thµnh nhiÖm vô vµ tù tiÕn tíi sù tho¶ m·n trong lao ®éng chø

kh«ng nªn mang s½n ®Õn cho ngêi lao ®éng nh÷ng c¸i mµ hä muèn nh»m môc

®Ých khuyÕn khÝch hä lµm viÖc. Quan niÖm ®ång nhÊt sù tho¶ m·n víi ®éng

lùc, coi r»ng cø tho¶ m·n lµ cã ®éng lùc lµ mét quan niÖm rÊt sai lÇm.

Qu¸ tr×nh t¹o ®éng lùc lu«n diÔn ra liªn tôc, kh¸ tèn kÐm, ®ßi hái sù

nghiªn cøu tØ mØ lu«n cÇn cã sù ®iÒu chØnh vµ kh«ng ph¶i lóc nµo còng ph¸t

huy t¸c dông ngay( cã nghÜa lµ t¹o cho ngêi lao ®éng cã ®éng lùc trong c«ng

viÖc) nªn thêng Ýt ®îc quan t©m trong thùc tÕ nhÊt lµ t¹i c¸c doanh nghiÖp võa

vµ nhá. §éng lùc lao ®éng còng cã thÓ ®îc coi lµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh t¹o ®éng

lùc. ViÖc lùa chän c¸c yÕu tè ®Çu vµo nh tiÒn l¬ng, phóc lîi, m«i trêng C«ng

ty, v¨n ho¸ C«ng ty... ®Ó tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o ®éng lùc ®iÒu ®ã hoµn

toµn phô thuéc vµo c¸c nhµ qu¶n trÞ, c¸c tæ chøc. Sù lùa chän nµy gi÷a c¸c tæ

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 5

Sinh lý

An toµn

(An ninh)

X· héi

( Héi nhËp)

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

chøc, C«ng ty lµ kh«ng gièng nhau gi÷a c¸ch thøc t¹o ®éng lùc vµ thêi ®iÓm

t¹o ®éng lùc. Sù lùa chän nµy lµ mét ®ßi hái cho c¸c nhµ qu¶n trÞ trong viÖc

qu¶n lý con ngêi cña m×nh.

Qu¸ tr×nh t¹o ®éng lùc lao ®éng

( C¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cô thÓ)

§Çu vµo §Çu ra

( TiÒn l¬ng, c«ng viÖc, (§LL§)

m«i trêng lµm viÖc)

1.5.§éng lùc khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng lµm viÖc

§éng lùc khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng lµm viÖc lµ toµn bé c¸c chÝnh s¸ch,

chÕ ®é cña tæ chøc giµnh cho ngêi lao ®éng nh»m khuyÕn khÝch sù khao kh¸t

vµ sù tù nguyÖn cña ngêi lao ®éng ®Ó ngêi lao ®éng t¨ng cêng nç lùc cña b¶n

th©n nh»m híng tíi viÖc ®¹t c¸c môc tiªu cña tæ chøc.

1.6. C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt:

C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt bao gåm c«ng nh©n chÝnh vµ häc nghÒ

C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµ ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cña

doanh nghiÖp.( Gi¸o tr×nh ph©n tÝch lao ®éng x· héi)

Häc nghÒ lµ nh÷ng ngêi häc tËp kü thuËt s¶n xuÊt cña mét nghÒ díi sù h￾íng dÉn cña c«ng nh©n lµnh nghÒ. Lao ®éng cña hä còng gãp phÇn trùc tiÕp

vµo viÖc t¹o ra s¶n phÈm cña doanh nghiÖp( Gi¸o tr×nh ph©n tÝch lao ®éng x·

héi)

2. C¸c häc thuyÕt t¹o ®éng lùc trong lao ®éng

ViÖc nghiªn cøu c¸c häc thuyÕt t¹o ®éng lùc lao ®éng sÏ cho chóng ta

mét c¸ch nh×n tæng qu¸t h¬n vÒ ®éng lùc lao ®éng vµ qu¸ tr×nh t¹o ra nã v×

th«ng qua ®©y chóng ta cã thÓ thÊy ®îc quan ®iÓm cña c¸c nhµ qu¶n trÞ ë

nhiÒu thÕ hÖ, ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi vÒ vÊn ®Ò nµy. Mçi mét häc thuyÕt

®Òu cã mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh vµ tÝnh ®óng ®¾n t¬ng ®èi. Kh«ng mét häc thuyÕt

nµo lµ hoµn h¶o c¶ nhng b»ng c¸ch gãp nhÆt, tham kh¶o vµ rót ra nhËn xÐt tõ

nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c häc thuyÕt nµy th× c¸c nhµ tæ chøc sÏ tù t×m ®îc mét

con ®êng riªng cho qu¸ tr×nh t¹o ®éng lùc cña tæ chøc m×nh. Cã rÊt nhiÒu häc

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 6

Sinh lý

An toµn

(An ninh)

X· héi

( Héi nhËp)

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

thuyÕt vÒ ®éng lùc lao ®éng ®· ra ®êi vµ tån t¹i cho ®Õn nay. Sau ®©y lµ c¸c

häc thuyÕt c¬ b¶n vÒ t¹o ®éng lùc lao ®éng:

2.1. ThuyÕt hÖ thèng nhu cÇu cña Maslow

Maslow cho r»ng con ngêi cã rÊt nhiÒu nhu cÇu kh¸c nhau mµ hä khao

kh¸t ®îc tho¶ m·n. Theo Maslow, dêng nh cã mét hÖ thèng ph©n cÊp trong ®ã

nhu cÇu cña con ngêi ®îc s¾p xÕp theo thø bËc nh sau:

H×nh 1: HÖ thèng ph©n cÊp nhu cÇu cña Maslow

• Nhu cÇu sinh lý: §îc ®Æt ë ®Ønh hÖ thèng ph©n cÊp v× chóng cã xu híng

cã søc m¹nh cao nhÊt cho tíi khi chóng ®îc tho¶ m·n. §©y lµ nh÷ng nhu cÇu

c¬ b¶n cña con ngêi: Thøc ¨n, quÇn ¸o mÆc, n¬i ¨n chèn ë. Cho tíi khi c¸c

nhu cÇu nµy cha ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ ®Õn møc cÇn thiÕt cho c¬ thÓ con ngêi

ho¹t ®éng, phÇn lín c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi cã lÏ sÏ ë møc nµy vµ c¸c nhu

cÇu kh¸c sÏ cã Ýt ®éng c¬ ®Ó thóc ®Èy. Nhng ®iÒu g× x¶y ra ®èi víi ®éng c¬

thóc ®Èy cña mét ngêi khi nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n nµy b¾t ®Çu ®îc ®¸p øng ®Çy

®ñ. Khi c¸c nhu cÇu sinh lý ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ, c¸c nhu cÇu kh¸c sÏ trë nªn

quan träng, chóng thóc ®Èy vµ khèng chÕ hµnh vi cña c¸ nh©n. Vµ khi nh÷ng

nhu cÇu nµy ®îc ®¸p øng tíi mét møc ®é nµo ®ã, nh÷ng nhu cÇu kh¸c l¹i xuÊt

hiÖn vµ tiÕp tôc nh vËy tiÕn xuèng phÝa díi hÖ thèng ph©n cÊp.

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 7

Sinh lý

An toµn

(An ninh)

X· héi

( Héi nhËp)

Tù kh¼ng

®Þnh m×nh

T«n träng

(NhËn biÕt)

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

• Nhu cÇu an toµn: Khi nh÷ng nhu cÇu sinh lý ®îc ®¸p øng, c¸c nhu cÇu

vÒ an toµn hoÆc an ninh trë nªn tréi h¬n. Nh÷ng nhu cÇu nµy chñ yÕu lµ nhu

cÇu kh«ng bÞ ®e däa th©n thÓ vµ bÞ tíc mÊt c¸c nhu cÇu sinh lý c¬ b¶n. Nãi

c¸ch kh¸c, ®©y lµ mét nhu cÇu tù duy tr×. Ngoµi ra, ngêi ta cßn lo l¾ng tíi t¬ng

lai nh cã thÓ duy tr× cña c¶i hoÆc c«ng viÖc ®Ó cã thÓ cung cÊp thøc ¨n vµ n¬i ë

cho ngµy mai kh«ng? NÕu sù an toµn hay an ninh cña mét c¸ nh©n bÞ ®e däa

th× nh÷ng ®iÒu kh¸c dêng nh kh«ng quan träng.

• Nhu cÇu x· héi: Khi c¸c nhu cÇu sinh lý, an toµn ®îc tho¶ m·n tèt th×

nhu cÇu x· héi hoÆc héi nhËp( liªn kÕt, giao kÕt) sÏ xuÊt hiÖn víi t c¸ch lµ c¸c

nhu cÇu næi tréi trong cÊu tróc nhu cÇu. V× mäi ngêi lµ thµnh viªn cña x· héi,

hä cã mét nhu cÇu ®îc thuéc vÒ c¸c nhãm kh¸c nhau vµ ®îc c¸c nhãm chÊp

thuËn. Khi nhu cÇu x· héi trë nªn næi tréi, mét ngêi sÏ cè g¾ng cã ®îc c¸c

quan hÖ tèt ®Ñp víi ngêi kh¸c.

• Nhu cÇu ®îc t«n träng: Sau khi c¸c c¸ nh©n b¾t ®Çu ®îc tho¶ m·n nhu

cÇu nhËp cuéc cña hä, nãi chung hä muèn nhiÒu thø kh¸c n÷a chø kh«ng ph¶i

chØ trë thµnh thµnh viªn trong nhãm. Khi ®ã hä cã nhu cÇu ®îc t«n träng c¶ tù

träng vµ sù nhËn biÕt tõ ngêi kh¸c. HÇu hÕt mäi ngêi cã mét nhu cÇu ®îc ®¸nh

gi¸ cao dùa trªn c¬ së thùc tÕ sù nhËn biÕt vµ t«n träng tõ phÝa nh÷ng ngêi

kh¸c. ViÖc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®îc t«n träng nµy t¹o c¶m gi¸c tù tin, uy

tÝn, quyÒn lùc vµ sù kiÒm chÕ. Con ngêi b¾t ®Çu c¶m thÊy hä cã Ých vµ cã chót

¶nh hëng ®èi víi m«i trêng xung quanh. ThÕ nhng còng cã nh÷ng trêng hîp

con ngêi kh«ng thÓ tho¶ m·n nhu cÇu ®îc t«n träng cña hä b»ng hµnh vi cã

tÝnh x©y dùng. Khi nhu cÇu nµy trë lªn m¹nh th× mét c¸ nh©n cã thÓ sö dông

nh÷ng hµnh vi ph¸ ho¹i hoÆc kh«ng chÝn ch¾n ®Ó tho¶ m·n mong muèn ®îc

chó ý, ch¼ng h¹n nh mét ®øa trÎ cã thÓ tøc giËn, c¸c c«ng nh©n cã thÓ gi¶m

bít giê lµm viÖc hoÆc tranh luËn víi c«ng nh©n kh¸c hoÆc víi chñ. V× vËy sù

nhËn biÕt kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®¹t ®îc th«ng quan hµnh vi chÝn ch¾n hoÆc

hµnh vi thÝch hîp. §«i khi nã cã thÓ cã ®îc do nh÷ng hµnh ®éng mang tÝnh “

ph¸ ho¹i” hoÆc v« tr¸ch nhiÖm. Thùc tÕ, mét vµi vÊn ®Ò x· héi mµ chóng ta

®ang gÆp ph¶i hiÖn nay cã thÓ cã nguån gèc s©u xa do sù vì méng vÒ c¸c nhu

cÇu ®îc t«n träng.

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 8

T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµm viÖc t¹i

-- C«ng ty cæ phÇn may §«ng Mü Hanosimex --

• Nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh m×nh: Khi c¸c nhu cÇu ®îc t«n träng b¾t ®Çu ®-

îc tho¶ m·n ®Çy ®ñ, nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh m×nh trë nªn m¹nh h¬n. Tù kh¼ng

®Þnh m×nh lµ nhu cÇu ®Ó t¨ng møc tèi ®a tiÒm n¨ng cña mét ngêi. Mét nh¹c sÜ

ph¶i ch¬i nh¹c, mét nhµ th¬ ph¶i s¸ng t¸c, mét vÞ tíng ph¶i cÇm qu©n, mét

gi¸o s ph¶i gi¶ng bµi. Maslow nãi: “ Mét con ngêi cã thÓ lµ g×, th× anh ta sÏ

ph¶i lµ c¸i ®ã. V× vËy, tù kh¼ng ®Þnh m×nh lµ mét mong muèn lµm c¸i ®iÒu mµ

ngêi ta cã thÓ ®¹t ®îc. C¸c c¸ nh©n tho¶ m·n nhu cÇu nµy theo c¸c c¸ch kh¸c

nhau. ë ngêi nµy nã ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng mong muèn trë thµnh mét bµ mÑ lý

tëng; ë ngêi kh¸c nã l¹i ®îc thÓ hiÖn trong viÖc qu¶n lý mét tæ chøc; HoÆc ë

ngêi kh¸c n÷a nã cã thÓ lµ mét nhµ thÓ thao, cßn ë ngêi tiÕp theo lµ nghÖ sÜ

ch¬i piano.

Khi th¶o luËn vÒ u thÕ cña mét nhu cÇu so víi c¸c nhu cÇu kh¸c, chóng

ta ®· thËn träng khi nãi r»ng: “ NÕu mét nhu cÇu ®îc tho¶ m·n mét phÇn nµo

®ã, th× c¸c nhu cÇu kh¸c míi næi tréi h¬n h¼n”. §ã lµ v× chóng ta kh«ng muèn

nhÊn m¹nh vµ ®ßi hái mét nhu cÇu nµo ®ã ph¶i ®îc tho¶ m·n hoµn toµn tríc

khi nhu cÇu kh¸c trë nªn quan träng nhÊt. Thùc ra, hÇu hÕt mäi ngêi trong x·

héi Mü ®Òu cã xu híng ®· ®îc tho¶ m·n phÇn nµo t¹i mçi cÊp nhu cÇu, vµ ë

cÊp nhu cÇu sinh lý vµ nhu cÇu an toµn cã xu híng ®îc tho¶ m·n nhiÒu h¬n so

víi ë cÊp nhu cÇu vÒ x· héi, ®îc t«n träng vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh. Ngîc l¹i,

trong mét x· héi míi ph¸t triÓn, n¬i nhiÒu hµnh vi ®îc thùc hiÖn cã xu híng

nh»m vµo viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu sinh lý vµ an toµn, víi mét møc ®é nµo

®ã con ngêi vÉn cã c¸c nhu cÇu kh¸c n÷a.

Bëi vËy, hÖ thèng ph©n cÊp c¸c nhu cÇu cña Maslow kh«ng nh»m vµo

viÖc x¸c ®Þnh mét hÖ thèng cho tÊt c¶ mµ lµ mét hÖ thèng cã thÓ h÷u Ých trong

viÖc dù ®o¸n hµnh vi trªn c¬ së x¸c xuÊt cao hoÆc thÊp. Sù tho¶ m·n nhu cÇu

cña c¸c c¸ nh©n sÏ ®i theo thø bËc nh trªn vµ mÆc dï kh«ng cã mét nhu cÇu

nµo cã thÓ ®îc tho¶ m·n hoµn toµn, nhng mét nhu cÇu ®îc tho¶ m·n vÒ c¬ b¶n

th× kh«ng cßn t¹o ra ®éng lùc. V× thÕ, theo Maslow, ®Ó t¹o ®éng lùc cho nh©n

viªn, ngêi qu¶n lý cÇn ph¶i hiÓu nh©n viªn ®ã ®ang ë ®©u trong hÖ thèng thø

bËc nµy vµ híng vµo sù tho¶ m·n c¸c nhu cÇu ë thø bËc ®ã.

 ý nghÜa: - Ta ph¶i x¸c ®Þnh ngêi lao ®éng ë møc ®é nµo

NguyÔn ThÞ Lan H¬ng Kinh TÕ Lao §éng K44 9