Tăng cường thanh tra đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ VĂN LƯƠNG

TĂNG CƯỜNG THANH TRA

ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH VỰC

GIÁO DỤC TẠI TỈNH LAI CHÂU

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ VĂN LƯƠNG

TĂNG CƯỜNG THANH TRA

ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH VỰC

GIÁO DỤC TẠI TỈNH LAI CHÂU

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Mai Ngọc Cường

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Sau quá trình nghiên cứu và tìm hiểu thực trạng công tác thanh tra đầu

tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục,

kết hợp và vận dụng lý thuyết và thực tiễn tại tỉnh Lai Châu, tôi đã nghiên cứu

và tập hợp các tài liệu để hoàn thành luận văn: “Tăng cường thanh tra đầu tư

xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục

tại tỉnh Lai Châu” dưới sự hướng dẫn tận tình của GS.TS Mai Ngọc Cường

cùng các thầy cô trong Khoa Quản lý - Luật Kinh tế của Trường Đại học Quản

trị Kinh doanh.

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình khoa học do chính tôi nghiên

cứu và làm ra, các số liệu trong báo cáo là hoàn toàn trung thực./.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2016

Tác giả

Lê Văn Lương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và làm luận văn tốt nghiệp cao học, được sự giúp

đỡ của các thầy, cô giáo trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại

học Thái Nguyên, sự tham gia góp ý của các nhà khoa học, các nhà quản lý,

bạn bè, đồng nghiệp và cùng sự nỗ lực của bản thân. Đến nay, tác giả đã hoàn

thành luận văn thạc sỹ với đề tài luận văn: “Tăng cường thanh tra đầu tư xây

dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục tại

tỉnh Lai Châu”, chuyên ngành Quản lý kinh tế.

Các kết quả đạt được là những đóng góp nhỏ về mặt khoa học cũng như

thực tiễn trong hoạt động thanh tra đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân

sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục. Tuy nhiên, trong khuôn khổ luận văn,

do điều kiện thời gian và trình độ có hạn nên không thể tránh khỏi những thiếu

sót. Tác giả rất mong nhận được những lời chỉ bảo và góp ý của các thầy, cô

giáo và các đồng nghiệp.

Tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Mai Ngọc Cường đã

hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và cung cấp các kiến thức khoa học cần thiết trong

quá trình thực hiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo khoa

Quản lý - Luật Kinh tế và phòng Đào tạo trường Đại học Kinh tế và Quản trị

kinh doanh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả hoàn thành tốt luận văn

thạc sĩ của mình.

Tác giả chân thành cảm ơn cơ quan thanh tra tỉnh, thanh tra các huyện

và các sở, ngành tỉnh Lai Châu, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện cung cấp

các tài liệu liên quan và giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2016

Tác giả

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

Lê Văn Lương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................ ii

MỤC LỤC..................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................ viii

DANH MỤC BẢNG..................................................................................ix

DANH MỤC HÌNH, HỘP .........................................................................xi

MỞ ĐẦU ....................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................3

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..............................................................4

4. Những đóng góp của luận văn ................................................................4

5. Kết cấu luận văn......................................................................................5

Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ

THANH TRA ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC ...........6

1.1. Cơ sở lý luận về thanh tra đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN trong lĩnh

vực giáo dục ................................................................................................6

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong

lĩnh vực giáo dục .....................................................................................................6

1.1.2. Vai trò của thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực

giáo dục ................................................................................................................. 22

1.1.3. Nội dung thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực

giáo dục ................................................................................................................. 23

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

1.1.4. Nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN

trong lĩnh vực giáo dục ........................................................................................ 44

1.2. Cơ sở thực tiễn về thanh tra đầu tư XDCB từ NSNN trong lĩnh vực

giáo dục .....................................................................................................52

1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương về thanh tra đầu tư XDCB từ NSNN

trong lĩnh vực giáo dục ........................................................................................ 52

1.2.2. Bài học rút ra cho tỉnh Lai Châu .............................................................. 56

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................59

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................59

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................59

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................... 59

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin .................................................................... 61

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ............................................................. 61

2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu......................................................................62

Chương 3. THỰC TRẠNG THANH TRA ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ

BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH

VỰC GIÁO DỤC TẠI TỈNH LAI CHÂU HIỆN NAY.......................64

3.1. Khái quát chung về tỉnh Lai Châu .....................................................64

3.1.1. Tình hình phát triển giáo dục tỉnh Lai Châu ........................................... 64

3.1.2. Tình hình đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo

dục.......................................................................................................................... 70

3.2. Thực trạng thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực

giáo dục tại tỉnh Lai Châu .........................................................................71

3.2.1. Kết quả thực hiện các khâu trong hoạt động thanh tra ...................71

3.2.2. Những hạn chế, yếu kém.................................................................78

3.3. Phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến công tác thanh tra đầu tư

XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu...87

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

3.3.1. Môi trường pháp luật, ban hành các văn bản về hướng dẫn tổ chức

thực hiện............................................................................................................... 89

3.3.2. Tổ chức quản lý, thực thi trách nhiệm, chỉ đạo, phối hợp, hướng dẫn

nghiệp vụ thanh tra; năng lực đội ngũ cán bộ thực hiện công tác thanh tra ... 90

3.3.3. Điều kiện làm việc của thanh tra.............................................................. 92

3.3.4. Nhận thức của các cấp, các ngành ........................................................... 93

Chương 4. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG

THANH TRA ĐẦU TƯ XÂY DỰNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH

NHÀ NƯỚC TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC TẠI TỈNH LAI

CHÂU .......................................................................................................96

4.1. Phương hướng chủ yếu tăng cường thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn

vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu ..............................96

4.1.1. Bối cảnh phát triển kinh tế xã hội, phát triển giáo dục và đào tạo, đầu tư

XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu những

năm tới................................................................................................................... 96

4.1.2. Phương hướng tăng cường công tác thanh tra đầu tư XDCB trong lĩnh

vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu hiện nay............................................................. 99

4.2. Giải pháp chủ yếu tăng cường thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn

NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu ...................................104

4.2.1. Hoàn thiện tổ chức quản lý, thực thi trách nhiệm, chỉ đạo, phối hợp,

hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra; năng lực đội ngũ cán bộ thanh tra .............. 104

4.2.2. Tăng cường các điều kiện làm việc của thanh tra................................. 106

4.2.3. Tăng cường công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức ................. 107

4.3. Kiến nghị với Nhà nước về hoàn thiện môi trường luật pháp .........109

KẾT LUẬN............................................................................................110

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................113

PHỤ LỤC...............................................................................................116

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

GDTX : Giáo dục thường xuyên

GRDP : Tổng sản phẩm trên địa bàn

HĐND : Hội đồng Nhân dân

NQ : Nghị quyết

NSNN : Ngân sách nhà nước

ODA : Hỗ trợ phát triển chính thức

QH : Quốc hội

SEQAP : Chương trình đảm bảo chất lượng trường học giai đoạn 2010 - 2015

TW : Trung ương

THCS : Trung học cơ sở

THPT : Trung học phổ thông

UBND : Ủy ban Nhân dân

XDCB : Xây dựng cơ bản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ix

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Phân bổ mẫu khảo sát....................................................... 60

Bảng 2.2: Thang đánh giá Likert ...................................................... 61

Bảng 3.1: Tình hình kinh tế của tỉnh Lai Châu................................. 65

Bảng 3.2: Quy mô trường lớp các cấp học tỉnh Lai Châu năm học 2015

- 2016................................................................................ 68

Bảng 3.3: Cơ cấu chi NSNN trong lĩnh vực giáo dục tỉnh Lai Châu70

Bảng 3.4: Cơ cấu chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh

vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu ......................................... 71

Bảng 3.5: Kết quả xây dựng và phê duyệt kế hoạch thanh tra của tỉnh

Lai Châu 2011 - 2015....................................................... 72

Bảng 3.6: Kết quả thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong

lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu 2011 - 2015 ............. 73

Bảng 3.7: Kết quả thanh tra hành chính về đầu tư XDCB từ nguồn vốn

NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai Châu giai đoạn

2011 - 2015....................................................................... 75

Bảng 3.8: Kết quả thanh tra, kiểm tra chuyên ngành về đầu tư XDCB

từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai

Châu giai đoạn 2011 - 2015 ............................................. 76

Bảng 3.9: Kết quả xử lý, chỉ đạo thực hiện kết luận thanh tra đầu tư

XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh

Lai Châu 2011 - 2015....................................................... 77

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

x

Bảng 3.10: Kết quả đánh giá tình hình thực hiện các khâu thanh tra đầu

tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại

tỉnh Lai Châu.................................................................... 80

Bảng 3.11: Kết quả đánh giá tác động của thanh tra đầu tư XDCB từ

nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục đến sự phát triển

giáo dục của tỉnh Lai Châu............................................... 84

Bảng 3.12: Kết quả đánh giá tầm quan trọng và thực tế đạt được trong

việc thực hiện các nguyên tắc hoạt động thanh tra đầu tư

XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh

Lai Châu ........................................................................... 87

Bảng 3.13: Kết quả đánh giá tầm quan trọng và thực tế ảnh hưởng của

các nhân tố đến công tác thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn

vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục đến sự phát triển giáo

dục của tỉnh Lai Châu....................................................... 87

Bảng 3.14: Thống kê số liệu đội ngũ cán bộ thanh tra tỉnh Lai Châu 91

Bảng 3.15: Thống kê thực trạng, kết quả đào tạo đội ngũ cán bộ thanh

tra của tỉnh Lai Châu ........................................................ 92

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

xi

DANH MỤC HÌNH, HỘP

Hình 2.1: Sơ đồ khung phân tích, đánh giá, hoạt động thanh tra đầu tư

XDCB từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục......... 63

Hộp 3.1: Các vi phạm phát hiện qua thanh tra đầu tư xây dựng cơ bản

từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục tại

tỉnh Lai Châu....................................................................... 83

Hộp 3.2: Khâu yếu nhất trong hoạt động thanh tra đầu tư XDCB từ

nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục tại tỉnh Lai

Châu .................................................................................... 95

Hình 4.1: Hộp một số sai phạm thường gặp ..................................... 102

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong công cuộc đổi mới của đất nước, với mục tiêu xây dựng nước Việt

Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh và đến năm

2020, nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng

sách hàng đầu và muốn tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải phát triển

mạnh giáo dục và đào tạo”.

Xuất phát từ vai trò của giáo dục và đào tạo đối với sự nghiệp đổi mới

đất nước, trong những năm qua, cùng với sự quan tâm đầu tư khá lớn nguồn

lực từ NSNN cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo, Đảng và Nhà nước đã chú

trọng công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Cơ quan quản lý nhà nước, cơ

quan thanh tra các cấp đã quan tâm chỉ đạo thực hiện thanh tra đầu tư XDCB

từ nguồn vốn NSNN trong lĩnh vực giáo dục. Kết quả thanh tra đã góp phần

quan trọng trong công tác quản lý, sử dụng và phát huy hiệu quả các nguồn lực

đầu tư, thúc đẩy sự nghiệp giáo dục và đào tạo phát triển.

Tuy nhiên, trong tổ chức thực hiện thanh tra đầu tư XDCB từ nguồn vốn

NSNN trong lĩnh vực giáo dục còn bộc lộ những hạn chế, bất cập, chất lượng,

hiệu quả thanh tra không cao, thu hồi kinh tế do vi phạm có nơi đạt thấp, phát

hiện hành vi tham nhũng qua thanh tra còn ít… bên cạnh đó thất thoát, lãng phí,

vi phạm về đầu tư XDCB trong lĩnh vực giáo dục vẫn là những vấn đề gây bức

xúc trong xã hội, làm ảnh hưởng đến quá trình điều hành, hoạt động và phát

triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo.

Lai Châu là tỉnh miền núi, biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí

địa chính trị quan trọng về quốc phòng, an ninh và chủ quyền biên giới quốc gia.

Tỉnh có 7 huyện, 1 thành phố, trong đó có 6 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a

của Chính phủ, 108 xã, phường, thị trấn, đường biên giới giáp Trung Quốc dài