Tăng cường năng lực cải tiến nguồn hạt giống và sản xuất lúa để đảm bảo an toàn lương thực ở vùng đồi núi cao Việt Nam

KHOA HOC CONG NGHE

TAIXIG CUOIMG IXIAIMG LUC cAl TIEIXI I\IGUdl\I HAT GIOIXIG

VA SAl\l XUAT LLIA DE DAIVI BA O AIM TOAlXI

LUOIMG THUC Q VIJIMG DOI IXlLlI CAO VIET IXIAIVI

L6 Quoc DoanhS Nguygn Thanh Tuy^n\

Nguyen Van Ni6n\ L6 Khai Hoan^

T6MTAT

Nong dan vung nui dang ddi mat vol nhieu kho khan trong san xuat liia noi chung va dac biet san xuat va sir

dung hat gidng noi rieng. Phan Ion cac gidng dang sii dung la lua lai nhcr uu the ve nang suat, nhimg hieu

qua kinh te so voi cac giong liia thuan dang canh tac la khong cao. Tuy nhien, cac gidng liia nay dang bi

thoai hoa va can duoc phuc trang lai. Hon nua trinh do canh tac va kha nang san xuat hat gidng cua nguoi

dan cdn han che. Kha nang tiep can voi cong nghe moi con kho khan. Yi vay, san luong luong thuc thap,

din den tinh trang ddi ngheo tai mot sd tinh miSn niii. Dir an tang cuong nang lire cai tien ngudn hat gidng

va san xuat liia de dam bao an toan luong thuc a viing ddi niii cao Viet Nam duoc thuc hlen trong giai doan

2007 - 2009. Da to chiic dirge 34 lop tap huan ve san xuat, bao quan va quan ly cay trong tdng hop cho 1360

lugt ho nong dan va can bo khuyen nong tai ba tinh mien nui Yen Bai, Ha Giang, BSc Kan. Da xac dinh duoc

mat do cay phu hpp 30-35 khdm/m^ va ap dung muc phan bdn 8 tan phan huu ca, 80 N, 90 PjOj, 60 KjO

kg/ha trong canh tac liia tai cac tinh mien niii phia Bac. Qua dir an hai nhdm nong dan san xuat gidng liia

duoc thanh lap voi 39 ho tham gia. Ho da san xuat duoc mpt luong kha Ion hat gidng Ma thuan pham cap

cao, duoc nong dan dia phuong chap nhan.

Tilkhda: Vungniil, liia, san xuat, nhdm ho.

I. DAT VAN DE

Doi voi nguoi Viet Nam, liia gao khong chi la

luong thuc ma con la mot phan thiet yeu trong doi

song van hoa, chinh tri cua xa hoi. Voi dien tich gieo

trong hang nam 7,4 tri$u ha, san luong liia dat 38

trieu tan. K^ tir 1990, Vi$t Nam la nuoc xuat khau gao

hang nam voi so lupng Ion, mang lai nguon thu ngoai

te dang ke cho nen kinh t^ quoc gia. Tuy nhien, su

mat can bang giira viing cao va dong bang, moi

truong suy thoai dang la moi de dpa xu hu6ng dang

di len ciia nganh san xuat liia gao va nen kinh t^ noi

chung cua Viet Nam. An ninh luong thuc cho nguoi

dan vung sau vung xa mi^n niii (RMRs) van la thach

thuc \(m. Do do, Chinh phu Vi&t Nam uu tiSn chuong

trinh xoa doi giam ngheo nh ^ dat duoc cac muc

tieu chien lu(?c ciia quoc gia ve cong bang xa hoi,

phat trien b^n vung va binh on.

Theo khao sat, cac vung niii Dong Bac, Tay Bac

va mien Trung c6 khoang 10 trieu nong dan ngheo

san xuat liia, da so la nu, ho trong liia chu yeu tren

nhimg suon doc va thung iQng nho. Nang suat thap.

Ilia nuong du canh dat 1-2 tan/ha. Dat san xuat va

' Vi?n Khoa hgc Ky thu^t Nong Lam nghifp mien nui phia

sac

nang suat d6u giam do yeu t6 moi truong nhu xoi

mon rua troi, gia liia tai ch6 thap. San luong va gia

ban thap cong voi chi phi san xuat cao da din nguoi

san xuat vao vong doi ngheo.

Chinh phu Viet Nam da tra gia giong liia lai

va gidng ngo cho nong dan nham thiic day san xuat

b^n vihig trong chuong trinh an ninh luong thuc

vung sau vung xa mien niii. Tuy nhi6n, hien nay

Chinh phu nhgn ra rang sir h6 trgf nay khong ben

vting vi nhiing nguy6n nhan sau: Nguon giong liia lai

phan Ion nhap tir Trung Quoc dan d^n rui ro cao, anh

huong den k^ hoach san xuat cua nguoi nong dan.

Mac du Ilia lai c6 tiem nang nang suat cao, nhimg

giong lua lai nhap khau c6 nhidu bat Igi nhu chong

chiu sau benh kem, doi hoi tham canh cao nen

khong phai moi nguoi chap nhan duoc, trong khi do

chat lupng gao khong cao va kho bao quan.

Trong thuc te, b mot so vung c6 nhieu giong liia

thuan CO the canh tranh duoc voi liia lai nhap khau

vk. ti^m nang nang suat va c6 kha nang chong chiu

sau benh tot Nhung vi thieu ky thuat va nang luc

quan ly n6n c^c gidng liia nay bi thoai hoa, nang suat

thap. Theo thdng ke cho thay ciing dieu kien canh

tac va dau tu thi nhiing gidng liia thuan voi pham cap

hat gidng cao se tang nang suat 15-20%. Tu nhimg

thuc te tren trong giai doan 2007 - 2009 duoc su ho

NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 2 THANG 1 + KY 1 THANG 2 - 2011