Tăng Cường Khai Thác Nguồn Lực Tài Chính Từ Đất Đai Trên Địa Bàn Huyện Quốc Oai Thành Phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN VIẾT TÂM

TĂNG CƯỜNG KHAI THÁC NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH

TỪ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUỐC OAI,

THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ NGÀNH: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. BÙI THỊ MINH NGUYỆT

Hà Nội, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày tháng năm 2020

Tác giả

Nguyễn Viết Tâm

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu chương trình đào tạo Thạc sĩ

chuyên ngành Quản lý Kinh tế của Trường Đại học Lâm nghiệp, kết thúc

khóa học bản thân tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn tới TS. Bùi Thị Minh

Nguyệt đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và định hướng cho tôi chọn đề tài

nghiên cứu cũng như hoàn thiện luận văn này. Xin được cảm ơn tới các Thầy,

Cô Trường Đại học Lâm nghiệp đã giúp đỡ nhiệt tình trong quá trình thực

hiện và hoàn thành đề tài. Xin được cảm ơn đồng nghiệp, cơ quan đã cung

cấp cho tôi những tài liệu, số liệu, thông tin để tôi hoàn thành đề tài này. Xin

cảm ơn lãnh đạo UBND các xã Cộng Hòa, Tân Hòa và Đông Quang, các hộ

nhân dân các xã đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thiện đề tài này.

Do thời gian hạn hẹp, vừa công tác vừa học tập; nội dung nghiên cứu sẽ

có những hạn chế nhất định. Tôi xin chân thành nhận được những ý kiến đóng

góp đối với đề tài luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

Học viên

Nguyễn Viết Tâm

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................vi

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG ...................................................................vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KHAI THÁC

NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH TỪ ĐẤT ĐAI................................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai ...................... 4

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm nguồn lực tài chính từ đất đai........................ 4

1.1.2. Mục tiêu khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai........................... 7

1.1.3. Các nguyên tắc khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai ................ 9

1.1.4. Các hình thức khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai ................ 13

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai....17

1.2. Cơ sở thực tiễn về khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai ................. 21

1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương về khai thác nguồn lực tài

chính từ đất đai......................................................................................... 21

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Quốc Oai..................................... 25

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU26

2.1. Đặc điểm cơ bản của huyện Quốc Oai ................................................. 26

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .......................................................................... 26

2.1.2. Đặc điểm kinh tế-xã hội ................................................................. 27

2.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội.................... 33

2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 34

2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu và mẫu điều tra ................... 34

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu ........................................................ 34

iv

2.2.3. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu......................................... 35

2.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá sử dụng trong luận văn............................... 36

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN......................... 37

3.1. Kết quả khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai ở huyện Quốc Oai ... 37

3.1.1. Hình thức huy động nguồn tài chính từ đất đai trên địa bàn huyện.....37

3.1.2. Tổ chức công tác huy động tài chính từ đất đai trên địa bàn huyện.....45

3.1.3. Đánh giá về kết quả huy động nguồn tài chính từ đất đai từ các bên

liên quan................................................................................................... 49

3.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khai thác nguồn lực tài chính từ đất

đai trên địa bàn huyện Quốc Oai ................................................................. 59

3.2.1. Quy mô nguồn lực đất đai, đặc điểm địa lý về đất đai và trình độ

phát triển kinh tế ...................................................................................... 59

3.2.2. Trình độ phát triển của thị trường bất động sản ........................... 60

3.2.3. Việc chấp hành chính sách tài chính về đất đai của các tổ chức, cá

nhân sử dụng đất...................................................................................... 60

3.2.4. Định hướng chiến lược phát triển của nhà nước về quy hoạch, kế

hoạch sử dụng đất .................................................................................... 61

3.2.5. Hệ thống công cụ phục vụ huy động nguồn lực tài chính từ đất đai ....61

3.2.6. Công tác tổ chức thực hiện huy động nguồn lực tài chính từ đất đai...62

3.3. Đánh giá chung khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai ở huyện Quốc Oai 62

3.3.1. Kết quả ........................................................................................... 62

3.3.2. Hạn chế, nguyên nhân.................................................................... 65

3.4. Giải pháp tăng cường khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai trên địa

bàn huyện Quốc Oai .................................................................................... 69

3.4.1. Quan điểm quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Quốc

Oai trong thời gian tới ............................................................................. 69

v

3.4.2. Giải pháp tăng cường khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai trên

địa bàn huyện Quốc Oai........................................................................... 72

KẾT LUẬN VÀ KHIẾN NGHỊ................................................................... 80

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 83

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

HĐND Hội đồng nhân dân

GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

KT-XH Kinh tế - Xã hội

NSĐP Ngân sách địa phương

NSNN Ngân sách Nhà nước

NLTC Nguồn lực tài chính

QLĐĐ Quản lý đất đai

SDĐ Sử dụng đất

UBND Ủy Ban Nhân Dân

vii

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG

Hình 3.1: Tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất ................................................ 37

Bảng 3.1. Kết quả đấu giá quyền sử dụng đất................................................. 40

Bảng 3.2. Tổng hợp các khoản thu NSNN từ đất của huyện Quốc Oai giai

đoạn 2017 - 2019............................................................................................. 46

Bảng 3.3. Các hình thức vi phạm pháp luật về khai thác nguồn lực từ đất đai

tính đến năm 2019........................................................................................... 49

Bảng 3.4. Khó khăn trong công tác thu tiền sử dụng đất theo đánh giá của cán

bộ liên quan ..................................................................................................... 51

Bảng 3.5. Khó khăn trong thu thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất......... 51

Bảng 3.6. Quy trình thực hiện nghĩa vụ tài chính theo ý kiến của người sử

dụng đất........................................................................................................... 54

Bảng 3.7. Thời gian để hoàn thành các thủ tục nghĩa vụ tài chính theo ý kiến

của người sử dụng đất ..................................................................................... 55

Bảng 3.8. Đánh giá về các văn bản hướng dẫn thực hiệ nghĩa vụ tài chính của

người sử dụng đất............................................................................................ 55

Bảng 3.9. Tình hình thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất...... 56

Bảng 3.10. Tình hình thực hiện đóng lệ phí phi nông nghiệp của người sử

dụng đất........................................................................................................... 57

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu

Đất đai là một tài nguyên vô cùng quý giá, có vai trò vô cùng quan

trọng đối với sự tồn tại và phát triển của một Quốc gia. Đất đai là một tư

liệu sản xuất đặc biệt không thể thiếu trong quá trình sản xuất ra sản phẩm

cho xã hội.

Trong quá trình phát triển của mình ở mỗi Quốc gia thông qua các

phương thức khai thác khác nhau đã khai thác tối đa nguồn lực tài chính từ

đất đai để phục vụ quá trình phát triển kinh tế xã hội của mình. Đất đai, được

xác định là nguồn lực tài chính quan trọng phục vụ phát triển kinh tế xã hội,

bảo đảm an sinh xã hội. Việc khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai, tài sản

nhà nước phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; bảo đảm hài hòa

lợi ích giữa Nhà nước và các đối tượng có liên quan.

Tuy nhiên, hiện nay do nhiều nguyên nhân khác nhau mà công tác khai

thác nguồn lực tài chính từ đất đai vẫn chưa tương xứng với tiềm năng có thể

khai thác được, chưa đáp ứng được nhu cầu phục vụ phát triển kinh tế xã hội.

Thực tế khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai phục vụ phát triển kinh

tế - xã hội của huyện Quốc Oai trong những năm qua đã đạt được một số kết

quả nhất định, góp phần không nhỏ để Huyện phát triển kinh tế - xã hội. Nhờ

nguồn lực tài chính từ đất đai mà cơ sở hạ tầng của Huyện nhất là ở các khu

vực nông thôn đã từng bước được đầu tư, xây dựng, chỉnh trang ngày càng

hoàn thiện và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện;

trong thời gian tới, việc chỉnh trang các khu dân cư, mở rộng thị trấn, thị tứ,

các khu du lịch, dịch vụ, vui chơi giải trí thì việc khai thác nguồn lực tài chính

từ đất đai để tái đầu tư cơ sở hạ tầng là điều hết sức cần thiết. Tuy nhiên, việc

khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai của Huyện để đầu tư phát triển kinh tế

nông thôn còn hạn chế, chưa cụ thể, từ khâu xây dựng chính sách, đến tổ chức

thực hiện, thanh tra, kiểm tra, giám sát... chưa tương xứng với tiềm năng, thế

mạnh của huyện.