"tam ngôn"của trang tử và sự hạn chế của ngôn từ

DANH CHO NHA NGHIEN CUU TRE

"Tam ngdn" cua Trang Tfl

VASlTHANCHECllANGONnir

D JONG TUAN ANH

NCS Tien si Dqi hgc Supham Bdc Kinh

I. Trang Tu va "tam ngon"

Trong qua trinh sang tac, nha van

thudng gap phii sU gd bd han che cua ngon

tfl. Ngdn ngfl va kha nang dien dat ciia no

hap dan ngfldi sang tac, rdi di n tham sau

vao tiem thflc cua ngfldi nghe sT. Nha van

sau do gang het sflc tan dung kha nang cua

ngon ngfl, tfl dd lam phong phu them kha

nang dien dat cua ngdn ngfl, nham khien

cho ngdn ngfl cd du kha nang dien dat

nhflng ngi dung tfl tfldng ma nha van

muon the hien. Dieu nay cho thay sfl ban

che ve kha nang dien dat cua ngon ngfl, ddi

hdi ngfldi nghe sT trong qua trinh sang tac

phai khac phuc dflde, mdi cd the diin dat

dflde ta't ca nhflng dieu ban than mud'n ndi.

Trang Tfl trong qua trinh sang tac Nam

Hoa kinh cung khdng phai la ngoai le.

Trang Tfl la rngt nha tfl tfldng (ban than

Nam Hoa kinh la mgt tac phim triet hgc

dam gia trj van hgc), lam the nao ong cd

the diin dat dflde nhflng khai niem triet

hgc trflu tfldng trong trfldc tac cua minh?

NGHIEN CIJU TRUNG QUOC so 6(94) - 2009

Ong chu trfldng "ngon bat ti n y" (,-iA<)^,m:),

cho rang "ngdn" Odi ndi) chi la cdng cu de

dien dat y. Ngon ngfl la mgt loai phu hieu.

Trong qua trinh sU dung, moi tfl, mdi each

dien dat deu ham chfla y nghTa rat phong

phu. NhUng sU hflu ban cua ngon tfl khdng

the phan anh dUdc sU vo ban cua the gidi.

Huong hd, trong bdi canh xa hgi ma Trang

sd'ng, thdi ky tram nha dua tieng (bach gia

tranh minh ), "giong vdi minh thi hfldng

flng, khac vdi minh thi phan doi; gid'ng vdi

minh thi cho la phai, khac vdi minh thi cho

latrai"('.jiJ.fnJ!)liJKv;, A^'-jxiymily.: l-] I'LL-J-J

^-i . >f- pLi^J ir-^.), ma nguyen nhan la do

suy nghT chu quan cua mdi con ngfldi, tfl do

sinh ra tranh luan, ai cung khu khu cho

minh la dung. Cai khoang each gifla y va

ldi ndi tfl do bien thanh sU ton tai mau

thuan.

Trang Tfl vd cung hieu rd van de nay,

dng da sang tao ra ba thu phap nghe thuat,

ddng thdi cung la ba hinh thflc diin dat cho

sang tac cua minh, la ngu ngdn('!i^, ,'i), trgng

ngonC'T'.ii) va chi ngdn(]\Li\), ggi chung la

73