Tài liệu Tần suất và sự đột biến mất đoạn gien lmp1 ở bệnh nhân ung thư vòm mũi họng pptx

TCNCYH 23 (3) 2003

TÇn suÊt vµ sù ®ét biÕn mÊt ®o¹n gien lmp1

ë bÖnh nh©n ung th− vßm mòi häng

Ph¹m ThÞ NguyÖt H»ng, Phan ThÞ Phi Phi,

NguyÔn V¨n §«, B¹ch Kh¸nh Hoµ, TrÇn ThÞ ChÝnh

§¹i häc Y Hµ Néi

Epstein-Barr (EBV) - virót cã mèi quan hÖ mËt thiÕt ®èi víi ung th− vßm mòi häng (UTVMH).

Chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu 20 cÆp mÉu (gåm m¸u ngo¹i vi vµ sinh thiÕt vßm häng) bÖnh nh©n

UTVMH thÓ kh«ng biÖt ho¸, 5 mÉu bÖnh nh©n ung th− vïng ®Çu, cæ kh«ng ph¶i UTVMH. Môc ®Ých

cña nghiªn cøu nµy nh»m ®iÒu tra tÇn suÊt cña gien LMP1 lµ mét trong nh÷ng gien ë thÓ tiÒm Èn

cña virót vµ 30 mÉu m¸u ngo¹i vi cña nh÷ng ng−êi khoÎ m¹nh. Sö dông hai cÆp måi LMP1 dùa

theo kinh nghiÖm cña phßng thÝ nghiÖm MTC, viÖn Karolinska, Thuþ ®iÓn. Hai cÆp måi nµy ®Æc

hiÖu vµ thiÕt kÕ cho gien LMP1 ®ét biÕn, cã vÞ trÝ tõ 168592 - 168174 vµ tõ vÞ trÝ 168373 - 168174

(tõ genom cña EBV). KÕt qu¶ thu ®−îc nh− sau:

1. Tû lÖ gien LMP1 - EBV ë m¸u ngo¹i vi ng−êi khoÎ m¹nh lµ 96,7% (29/30 ca d−¬ng tÝnh).

2. Tû lÖ gien LMP1 - EBV ë cÆp mÉu bÖnh nh©n UTVMH thÓ biÓu m« kh«ng biÖt ho¸ lµ 100%

(20/ 20 tr−êng hîp d−¬ng tÝnh)

3. Tû lÖ gien LMP1 ë bÖnh nh©n ung th− vïng ®Çu, cæ kh«ng ph¶i UTVMH lµ 100% (5/ 5 tr−êng

hîp d−¬ng tÝnh).

4. Trªn ®iÖn di, 90% gien LMP1 - EBV ë m« sinh thiÕt vßm häng bÖnh nh©n UTVMH cã hiÖn

t−îng ®ét biÕn mÊt ®o¹n trong khi gien LMP1 - EBV ë m¸u ngo¹i vi cña nh÷ng bÖnh nh©n nµy chØ

cã 10% cã ®ét biÕn mÊt ®o¹n.

I. §Æt vÊn ®Ò

EBV thuéc nhãm Herpes virót cã lâi ADN

xo¾n kÐp, liªn quan gÇn ®Õn mét vµi khèi u ¸c

tÝnh ë ng−êi trong ®ã cã ung th− vßm mòi häng

(UTVMH), ®Æc biÖt lµ víi thÓ ung th− biÓu m«

kh«ng biÖt ho¸. Mèi liªn quan nµy ®−îc chøng

minh lÇn ®Çu tiªn do sù xuÊt hiÖn kh¸ng thÓ

chèng kh¸ng nguyªn EBV trong huyÕt thanh

cña bÖnh nh©n UTVMH. Mèi liªn quan nµy

®−îc kh¼ng ®Þnh thªm bëi viÖc ph¸t hiÖn sù cã

mÆt cña EBV trong nh÷ng mÉu sinh thiÕt

UTVMH. H¬n n÷a, gÇn ®©y b¶n sao cña EBV ë

thÓ tiÒm Èn gåm EBNA1 vµ LMP1, LMP2 ®·

®−îc t×m thÊy trong c¸c mÉu sinh thiÕt

UTVMH. Trong sè c¸c protein m· ho¸ cña

virót EBV ë thÓ tiÒm Èn trªn th× LMP1 lµ mét

protein quan träng: cã thÓ øc chÕ sù biÖt ho¸ vµ

g©y biÕn chuyÓn tÕ bµo biÓu m« [7].

Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nhiÒu nhµ

khoa häc trªn thÕ giíi, tr×nh tù gien LPM1 cña

c¸c bÖnh nh©n UTVMH lµ kh¸c nhau, ®Æc biÖt

cã ®ét biÕn mÊt 30 bp ë ®Çu –C tËn so víi gien

LMP1 cña dßng tÕ bµo B95 – 8[5][6][7] ... H¬n

n÷a, cã nh÷ng b»ng chøng cho r»ng, ®ét biÕn

mÊt 30bp cña gien LMP1 lµ mét nh©n tè thóc

®Èy sù ph¸t triÓn cña khèi u (Li et al., 1996)

[7]. ViÖc mÊt 30bp cña gien LMP1 cã thÓ lµm

thay ®æi cÊu tróc dÉn ®Õn thay ®æi chøc n¨ng

cña protein, ¶nh h−ëng tíi viÖc nhËn biÕt

protein bëi hÖ thèng miÔn dÞch [9]. ViÖt Nam

lµ mét n−íc cã tÇn suÊt UTVMH kh¸ cao trong

lóc c¸c n−íc ¢u Mü th× qu¸ thÊp tuy r»ng tû lÖ

nhiÔm EBV trªn toµn cÇu lµ cao nh− nhau (95 –

97%).

XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tiÔn nµy, chóng

t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi víi môc ®Ých:

91