Tài liệu Siêu âm thai quý 1 potx

SIÊU ÂM THAI QUÝ I

BS. NGUY

ỄN QUANG TR

ỌNG

(Last update 05/10/2011)

KHOA CH

ẨN

ĐOÁN HÌNH

ẢNH

B

ỆNH VI

ỆN FV - TP.HCM

"People only see what they are prepared to see."

Ralph Waldo Emerson

NỘI DUNG

• Đại cương.

• Mục tiêu khảo sát trong quy

́

I.

• Thai hư sớm.

• Kết luận.

http://www.thefetus.net

http://www.jultrasoundmed.org

docteurtrong@yahoo.com

trong1.nguyen@fvhospital.com

ĐẠI CƯƠNG

• Ian Donald và cộng sự đã đưa siêu âm vào sản khoa

từ năm 1958.

• Từ đó đến nay, không có bất cứ bằng chứng khoa

học nào chứng tỏ siêu âm ảnh hưởng đến sự phát

triển của thai nhi.

• Trên 50 triệu sản phụ đã được siêu âm và nhiều

nghiên cứu dịch tễ đã được báo cáo cho thấy không

tăng tần suất thai chết, thai dị dạng, thai chậm phát

triển trong tử cung, u ác tính ở trẻ em.

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1039-1055

• Cũng không có bằng chứng cho thấy trẻ sinh ra bị

rối loạn hành vi, cũng như không ảnh hưởng đến

khả năng đọc, viết, toán học…của trẻ.

• Cho đến nay, người ta cho rằng sản phụ cần được

siêu âm thường quy 3 lần cho một thai kỳ:

– Quy

́

I (11-14 tuần).

– Quy

́

II (18-22 tuần).

– Quy

́

III (31-33 tuần).

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1039-1055

Trong thực hành, với một thai kỳ bình thường, có 3 lần

siêu âm thai bắt buộc: 12 tuần, 22 tuần, 32 tuần.

Tần su

ất sinh con có b

ất thường nhi

ễm s

ắc th

ể gia tăng theo

tu

ổi c

ủa người m

ẹ, nh

ất là nh

ững người m

ẹ trên 35 tu

ổi.

• M

ục tiêu c

ủa bài này giúp ta bi

ết cách kh

ả

o

sát thai quý I, nh

ững hình

ảnh bình thường và

b

ất thường - nh

ững b

ất th

ư

ờng có th

ể có liên

quan

đ

ến b

ất th

ư

ờng nhi

ễm s

ắc th

ể thai nhi.

• K

ỹ thu

ật kh

ảo sát c

ũng là v

ấ

n

đ

ề đư

ợc l

ưu ý

trong bài này, b

ởi vì k

ết qu

ả

s

ẽ hoàn toàn sai

l

ệch n

ếu ta kh

ảo sát không

đúng k

ỹ thu

ậ

t

c

ũng nh

ư không

đúng th

ờ

i

đ

i

ểm.

MỤC TIÊU KHẢO SÁT TRONG QUÝ I

1. Túi thai (gestational sac), túi noãn hoàng (yolk sac),

phôi thai (embryo), hoạt động tim thai.

2. Số thai (ối/nhau).

3. Đo chiều dài đầu-mông (CRL:crown-rump length).

4. Đo bê

̀

dày lớp mờ vùng gáy (NTT: nuchal translucency

thickness).

5. Khảo sát xương mũi (nasal bone) (tuần 11-14 thai kỳ).

6. Khảo sát góc trán-hàm trên (FMF angle).

7. Khảo sát van 3 lá.

8. Khảo sát ống tĩnh mạch.

Langman’s Medical Embryology. 10th Edition. 2006

SA qua nga

̃

bụng cho thấy tử

cung gập sau.

SA qua nga

̃

âm đạo ngay sau đo

́

cho thấy túi thai

với yolk sac trong tử cung.

Siêu âm qua nga

̃

âm đạo là chọn lựa khi khảo sát thai quy

́

I.

• Lúc thai khoảng 5 tuần tuổi, túi thai nằm trong tử cung có

đường kính khoảng 2mm, màng đệm được thấy như một

vòng hồi âm ở trong màng rụng (decidua) dày (dấu hiệu

trong màng rụng - intradecidual sign).

Bình thường ßHCG trong máu của thai phụ lên đến 1000 mIU/ml

ta phải thấy được túi thai trong tử cung.

• Trước 6 tuần tuổi, túi thai có đường kính trung bình là 10mm. Yolk sac là

cấu trúc đầu tiên trong túi thai mà ta thấy được trên siêu âm, nó là một cấu

trúc tròn, đường kính từ 3-6 mm.

• Trên thực tê

́

, phôi thai (embryo) va

̀

khoang ối (amniotic cavity) hình thành

trước yolk sac nhưng vì phôi thai rất nhỏ (< 1mm) còn khoang ối có thành

quá mỏng va

̀

nho

̉

nên ta chưa thấy được.

5.5 tuần, xuất hiện yolk sac, chưa thấy phôi thai

• Luôn luôn phải thấy được yolk sac khi túi thai đạt kích thước 10mm.

• Yolk sac nằm trong khoang giữa màng ối và màng đệm.

• Yolk sac nối với ruột thai nhi bởi 1 cuống gọi là cuống noãn hoàn

(yolk stalk, Vitelline duct).

• Yolk sac sẽ thoái triển và mất đi vào cuối quý I của thai kỳ.

• Nếu cuống yolk sac vẫn tồn tại thì nó trở thành túi thừa ở hồi tràng

mà ta thường gọi là túi thừa Meckel (Meckel’s diverticulum).

• Ch

ức n

ăng c

ủa yolk sac là v

ận chuy

ển ch

ất dinh dưỡng cho

phôi thai 3-4 tu

ần tu

ổi.

• Ch

ức n

ăng thứ 2 là t

ạo máu (hematopoeisis) từ tu

ần thứ 5 (đế

n

tu

ần thứ 8 thì gan thai nhi s

ẽ thay thế).

• Ph

ần l

ưng c

ủa yolk sac hình thành ru

ột nguyên thuỷ (primitive

gut) vào tu

ần thứ 6 thai kỳ.

• Sự xu

ất hi

ện yolk sac, xác nh

ận ch

ắc ch

ắn túi thai, lo

ại trừ

Trứng tr

ống (blighted ovum pregnancy) và Thai l

ạc chỗ

(ectopic pregnancy). Tuy hi

ếm, nh

ưng ta c

ũng có thể g

ặp

trường h

ợp v

ừa có thai trong tử cung v

ừa có thai l

ạc chỗ

(heterotopic pregnancies).

• Khoảng 6 tuần tuổi, cạnh yolk sac ta thấy được phôi thai

giống như hột kim cương gắn trên chiếc nhẫn (diamond ring

sign). Lúc này ta có thê

̉

thấy hoặc chưa thấy được tim thai.

Diamond rign ở thai 6 tuần: yolk sac (ring-màu

vàng), phôi thai (diamond – màu xanh).